Μπάμπης Συριόπουλος
Η «Πρωτοβουλία Διαλόγου για σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα» έχει δρομολογήσει Πανελλαδική Συνάντηση τον Δεκέμβριο, πάντα υπό το πρίσμα των εξελίξεων. Σε αυτό το πλαίσιο έχει δημοσιευτεί από τον Ιούλη η «Πρόταση αρχών και γενικών κατευθύνσεων», σαν κείμενο θέσεων προς συζήτηση, που αποτελεί μια θετική βάση. Το ΝΑΡ και η νΚΑ, οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες που συμμετέχουν και στηρίζουν την «Πρωτοβουλία Διαλόγου» δεν ισχυρίζονται ότι είναι οι μόνοι που διαπιστώνουν τα κακώς κείμενα του σημερινού καπιταλισμού, ούτε πολύ περισσότερο ότι είναι οι μόνοι που παλεύουν στις μικρές και μεγάλες μάχες για τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα.
Πολλοί είναι αυτοί που βλέπουν τις εκρηκτικές αντιθέσεις του σύγχρονου κόσμου, τη φτώχεια και την αθλιότητα που γιγαντώνεται δίπλα στον πλούτο που συσσωρεύεται, την καταστροφή του περιβάλλοντος, τους πολέμους και την προσφυγιά. Ωστόσο «για κάποιους, όλα αυτά αποτελούν μια παρεκτροπή που μπορεί να “διορθωθεί”». Αντίθετα, σύμφωνα με την Πρόταση αρχών «δεν είναι όλα αυτά μια παρεκτροπή. Είναι η ταυτότητα του καπιταλισμού. Δεν πρόκειται για υπερβολές ή για το νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Πρόκειται για την ίδια τη φύση του καπιταλισμού, για το βαθύτερο είναι του. Δεν πρόκειται για την πολιτική τούτου ή του άλλου αστικού κόμματος, για αυτό ή εκείνο το μοντέλο διαχείρισης της κρατικής εξουσίας, αλλά για την ουσία της ασκούμενης αστικής πολιτικής».
Αντί, λοιπόν, για την αναζήτηση ενδιάμεσων λύσεων, μικρομεταρρυθμίσεων, εξανθρωπισμού του από κάποια κυβέρνηση (ή το κίνημα), ζωνών ελευθερίας στα διάκενα της μισθωτής σκλαβιάς, προτείνεται η «αναζήτηση και δοκιμασία της μοναδικής βιώσιμης αντικαπιταλιστικής απάντησης: της ριζικής αντιπαράθεσης με τους πυλώνες και την ουσία του καπιταλισμού, από τη σκοπιά και με στόχο την ανατροπή και την κατάργησή τους, την καθολική κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση που αντιπροσωπεύει ο κομμουνισμός».
▸ Σήμερα χρειάζεται στρατηγική απάντηση και «μεγάλα» επαναστατικά σχέδια, γιατί ο καπιταλισμός δεν διορθώνεται
Ο κομμουνισμός για μας δεν είναι μια εξαγγελία για το μέλλον, ένας μακρινός παράδεισος. Προφανώς είναι μια άλλη κοινωνία στον αντίποδα της σημερινής αλλά είναι ταυτόχρονα και ο δρόμος γι αυτήν, δρόμος επαναστατικός, «που έχει ως κορυφαία στιγμή το επαναστατικό άλμα, αλλά χαρακτηρίζεται και από την επαναστατική δράση στο παρόν, την επαναστατική τακτική –την πάλη για τα “καθημερινά” ζητήματα, στη σύνδεσή της με την επανάσταση– είναι ξένος στον μεταρρυθμισμό και τις ουτοπίες περί σταδίων πριν την επανάσταση ή κοινοβουλευτικής μετάβασης στον σοσιαλισμό».
Ο κομμουνισμός που πατάει στις αντιθέσεις και τις δυνατότητες του σήμερα, έχει σάρκα και οστά τη σύγχρονη εργατική τάξη, πολυάριθμη, πλειοψηφική αλλά κατακερματισμένη, με γνώσεις και δεξιότητες, αλλά συχνά χωρίς αυτοπεποίθηση και στόχους. Ακριβώς γι’ αυτό είναι αναγκαίο το κομμουνιστικό κόμμα ως η απαραίτητη πολιτική πρωτοπορία «για να νικήσουν οι αγώνες, τα κινήματα και οι εξεγέρσεις που ξεσπούν παντού» και όχι ως αυτοσκοπός βαρυφορτωμένος με σύμβολα και νοσταλγία για το ένδοξο παρελθόν. Ένα τέτοιο κόμμα θεωρεί δική του τη μαρξιστική θεωρητική παράδοση, την Οκτωβριανή Επανάσταση, την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ, τις επαναστάσεις στην Κούβα, στην Κίνα και όπου αλλού, ωστόσο αξιοποιώντας τη διπλή εμπειρία της νίκης και της ήττας, αντιμετωπίζει κριτικά τα όρια και τις ανεπάρκειες των προηγούμενων αποπειρών, την Α’ και τη Β’ Διεθνή καθώς και όσα ακολούθησαν την εποποιία του Οκτώβρη.
Πολλοί θα αντιμετωπίσουν (το κάνουν ήδη) με σκεπτικισμό αν όχι με ειρωνεία αυτό το εγχείρημα ενός σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος και κόμματος. «Μα δεν μάθαμε τίποτα από τόσες ήττες μακρινές και πρόσφατες;», αναρωτιούνται. Είναι τώρα καιρός για τέτοια σχέδια, για «μεγάλες αφηγήσεις»; Οι αστικές τάξεις βέβαια δεν έχουν πάψει διόλου να κάνουν τα δικά τους μεγάλα, μακροπρόθεσμα και στρατηγικά σχέδια τους· και μάλιστα τους βγαίνουν! Τους βγαίνουν ακριβώς γιατί η αριστερά και το εργατικό κίνημα είναι προσκολλημένα στο μερικό και το άμεσο, χωρίς προοπτική.
Ο αστικός κόσμος είναι, παρά τα κοινωνικά αδιέξοδα, αποφασισμένος να υπερασπιστεί την ελεύθερη αγορά, το κεφάλαιο και το κέρδος, μέχρι το τέλος. Οι πολέμιοι της ατομικής ιδιοκτησίας είναι αναγκαίο να συσπειρωθούν και να εξοπλιστούν με ανάλογη αυτοπεποίθηση από την πλευρά τους αν θέλουν να νικήσουν.