Γιώργος Τσαντίκος
Στην πιο balkan εκδοχή του σεναρίου του Succession, στην Ελλάδα, οι αφόρητα πλούσιοι ανταλλάζουν καντήλια και έρχονται στα χέρια στις διεπιχειρηματικές αναπτυξιακές συμπράξεις (=superleague) και οι στρατοί τους σκοτώνονται σε ραντεβού και επιθέσεις στους δρόμους της πόλης που ζούνε.
Το Succession, μια τηλεοπτική σειρά του αμερικάνικου δικτύου HBO, είναι μάλλον η καλύτερη σειρά που προβάλλεται αυτή τη στιγμή, ίσως και η καλύτερη σειρά των τελευταίων ετών, μπορεί και του 21ου αιώνα (όχι, εφόσον έχει υπάρξει το Wire, αλλά τέλος πάντων). Η τέταρτη σεζόν, που θα είναι και η τελευταία, είναι πιο σατανική από όλες μαζί. Ένας πατριάρχης που έχει εξοργιστικά πολλά λεφτά και ακόμα περισσότερη εξουσία, είναι σε μόνιμη σύγκρουση με τα παιδιά του που τα αγαπάει, αλλά είναι και «ασόβαρα», όπως τα χαρακτηρίζει.
Στο πεδίο όπου εξελίσσονται οι μάχες, στη σειρά –γιατί πολεμική είναι σχεδόν όσο και το Band of Brothers– καταναλώνονται άπειρα πράγματα: άνθρωποι, χρήμα, καύσιμα, πόροι, πεταμένα στο πολυμίξερ του κεφαλαίου, για να φτιαχτεί το πρωινό σμούθι των αφεντικών. Αφού, λοιπόν, συνέλθουμε από την παραπάνω αναλογία που γράφτηκε, ακριβώς για να αποφευχθούν αυτά που λέμε συνήθως σε αυτές τις κουβέντες (από την κιμαδομηχανή του καπιταλισμού μέχρι τις μυλόπετρες του κεφαλαίου), ας δούμε μερικές ενδιαφέρουσες αναλογίες.
Καταρχάς, όσο συμβαίνουν αυτά στην τηλεόραση, ένας άλλος εξοργιστικά πλούσιος και εκνευριστικός τύπος, ο Ίλον Μασκ, άλλαζε το σήμα του πιο πρόσφατου παιχνιδιού του, του Τουίτερ, βάζοντας το doge, το σκυλί-κρυπτονόμισμα, επηρεάζοντας φυσικά όλο αυτόν τον «άυλο χρηματιστηριακό καπιταλισμό». Κάπου στις πρώτες σεζόν του Succession, ο διάδοχος του πατριάρχη μπαίνει σε ένα ψιλικατζίδικο στη Νέα Υόρκη και βουτάει ένα πακέτο τσιγάρα, το οποίο πετάει στα σκουπίδια βγαίνοντας. Γιατί έτσι θέλει, γιατί μπορεί. Και γιατί αν τον πιάσουν, σιγά τ’ αυγά.
Εκεί, λοιπόν, οι «προοδευτικοί» είναι εξίσου αφόρητα πλούσιοι και οι διαφορές τους είναι ότι «δεν μπορούνε να ακούνε για αριθμούς», αλλά όταν αυτοί μεταφράζονται σε χρήμα, η εξέλιξη είναι μια χαρά φυσιολογική και μπορούν να συνεχίσουν να είναι προοδευτικοί, δηλαδή να αρνούνται να πιούνε νερό από πλαστικό μπουκάλι. Οι άλλοι πάλι, οι συντηρητικοί, πάνε με δύο ελικόπτερα στις δουλειές τους, για να υπάρχει χώρος να κάτσεις και να είναι και ορατές οι διαφορές.
Ίσως όμως η καλύτερη αναλογία με πιο κοντινά στην πραγματικότητά μας γεγονότα, είναι οι ευθύνες. Όπως ακριβώς αυτές, στο σύγχρονο ελληνικό γίγνεσθαι, διοχετεύονται και διαχέονται από τον αρχηγό προς τα κάτω, για να φτάσουν και να σταματήσουν, σαν βουλωμένος αποχετευτικός σωλήνας, στον τελευταίο υπάλληλο, όσο το δυνατόν μακρύτερα από το αφεντικό, έτσι απεικονίζονται και στο virtual μπουρζουάδικο σύμπαν — μια έκφραση που ελπίζω να καθιερωθεί στην εποχή του ChatGPT και των μπιτκόινς. Σε ένα συγκεκριμένο επεισόδιο, ο αρχηγός θέλει να καθιερώσει την προστατευόμενή του ως παρουσιάστρια ειδήσεων, αλλά αυτή δεν το κατέχει το θέμα. Αυτός, ξεκαθαρίζει στους επιτελείς του ότι δεν μπορεί να έχει σχέση με την υπόθεση, γιατί θα ήταν «αντιεπαγγελματικό», οπότε τους λέει, χωρίς να τους το λέει, «κόφτε τον λαιμό σας». Ωραία και νοικοκυρεμένα. Ο αρχηγός πάνω και πέρα από κάθε ευθύνη, αυτός που θα κηρύξει τον πόλεμο ή θα χαμογελάσει στραβά στους υπηκόους, λέγοντας από μέσα του «ποιοι είναι όλοι αυτοί και τι θέλουν;»
Όπως στο σύγχρονο ελληνικό γίγνεσθαι οι ευθύνες διοχετεύονται από τον αρχηγό προς τα κάτω, για να φτάσουν σαν βουλωμένος αποχετευτικός σωλήνας στον
τελευταίο υπάλληλο
Έτσι, λοιπόν, στην πιο balkan εκδοχή του σεναρίου του Succession, στην Ελλάδα, οι αφόρητα πλούσιοι ανταλλάζουν καντήλια και έρχονται στα χέρια στις διεπιχειρηματικές αναπτυξιακές συμπράξεις (=superleague) και οι στρατοί τους σκοτώνονται σε ραντεβού και επιθέσεις στους δρόμους της πόλης που ζούνε. Οι αφόρητα πλούσιοι πρωθυπουργεύουν και παίρνουν τηλέφωνα και σε ραδιόφωνα σαν τον Τάκη τον Κορολάκια που είδε ότι δεν ήτανε πέναλτι χτες αυτό στο γήπεδο και πρέπει να το καταγγείλει. Για να πούνε ότι «όχι, δεν έβρεχε, μια χαρά κάναμε ωραία εκδήλωση» σε μια πλατεία που, πρώτον, ο ίδιος δεν θα πήγαινε ποτέ για καφέ (όχι επειδή θα κινδύνευε…) και δεύτερον, όταν πήγε, με την κουστωδία, δεν μπορούσαν να πάνε άλλοι και άλλες, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Οι αφόρητα πλούσιοι δεν μοιράζονται την εξουσία με αυτούς που θέλουν να γίνουν και αυτοί εξίσου αφόρητα πλούσιοι. Έξω από το Succession, όλη αυτή η ιστορία δεν έχει τόσο kino fun. Πάντα όμως η τέχνη αντιγράφει με σατανικό τρόπο, την πραγματικότητα, χωρίς να δίνει έτοιμες τις λύσεις.Το Succession, μια τηλεοπτική σειρά του αμερικάνικου δικτύου HBO, είναι μάλλον η καλύτερη σειρά που προβάλλεται αυτή τη στιγμή, ίσως και η καλύτερη σειρά των τελευταίων ετών, μπορεί και του 21ου αιώνα (όχι, εφόσον έχει υπάρξει το Wire, αλλά τέλος πάντων). Η τέταρτη σεζόν, που θα είναι και η τελευταία, είναι πιο σατανική από όλες μαζί. Ένας πατριάρχης που έχει εξοργιστικά πολλά λεφτά και ακόμα περισσότερη εξουσία, είναι σε μόνιμη σύγκρουση με τα παιδιά του που τα αγαπάει, αλλά είναι και «ασόβαρα», όπως τα χαρακτηρίζει.
Στο πεδίο όπου εξελίσσονται οι μάχες, στη σειρά –γιατί πολεμική είναι σχεδόν όσο και το Band of Brothers– καταναλώνονται άπειρα πράγματα: άνθρωποι, χρήμα, καύσιμα, πόροι, πεταμένα στο πολυμίξερ του κεφαλαίου, για να φτιαχτεί το πρωινό σμούθι των αφεντικών. Αφού, λοιπόν, συνέλθουμε από την παραπάνω αναλογία που γράφτηκε, ακριβώς για να αποφευχθούν αυτά που λέμε συνήθως σε αυτές τις κουβέντες (από την κιμαδομηχανή του καπιταλισμού μέχρι τις μυλόπετρες του κεφαλαίου), ας δούμε μερικές ενδιαφέρουσες αναλογίες.
Καταρχάς, όσο συμβαίνουν αυτά στην τηλεόραση, ένας άλλος εξοργιστικά πλούσιος και εκνευριστικός τύπος, ο Ίλον Μασκ, άλλαζε το σήμα του πιο πρόσφατου παιχνιδιού του, του Τουίτερ, βάζοντας το doge, το σκυλί-κρυπτονόμισμα, επηρεάζοντας φυσικά όλο αυτόν τον «άυλο χρηματιστηριακό καπιταλισμό». Κάπου στις πρώτες σεζόν του Succession, ο διάδοχος του πατριάρχη μπαίνει σε ένα ψιλικατζίδικο στη Νέα Υόρκη και βουτάει ένα πακέτο τσιγάρα, το οποίο πετάει στα σκουπίδια βγαίνοντας. Γιατί έτσι θέλει, γιατί μπορεί. Και γιατί αν τον πιάσουν, σιγά τ’ αυγά.
Εκεί, λοιπόν, οι «προοδευτικοί» είναι εξίσου αφόρητα πλούσιοι και οι διαφορές τους είναι ότι «δεν μπορούνε να ακούνε για αριθμούς», αλλά όταν αυτοί μεταφράζονται σε χρήμα, η εξέλιξη είναι μια χαρά φυσιολογική και μπορούν να συνεχίσουν να είναι προοδευτικοί, δηλαδή να αρνούνται να πιούνε νερό από πλαστικό μπουκάλι. Οι άλλοι πάλι, οι συντηρητικοί, πάνε με δύο ελικόπτερα στις δουλειές τους, για να υπάρχει χώρος να κάτσεις και να είναι και ορατές οι διαφορές.
Ίσως όμως η καλύτερη αναλογία με πιο κοντινά στην πραγματικότητά μας γεγονότα, είναι οι ευθύνες. Όπως ακριβώς αυτές, στο σύγχρονο ελληνικό γίγνεσθαι, διοχετεύονται και διαχέονται από τον αρχηγό προς τα κάτω, για να φτάσουν και να σταματήσουν, σαν βουλωμένος αποχετευτικός σωλήνας, στον τελευταίο υπάλληλο, όσο το δυνατόν μακρύτερα από το αφεντικό, έτσι απεικονίζονται και στο virtual μπουρζουάδικο σύμπαν — μια έκφραση που ελπίζω να καθιερωθεί στην εποχή του ChatGPT και των μπιτκόινς. Σε ένα συγκεκριμένο επεισόδιο, ο αρχηγός θέλει να καθιερώσει την προστατευόμενή του ως παρουσιάστρια ειδήσεων, αλλά αυτή δεν το κατέχει το θέμα. Αυτός, ξεκαθαρίζει στους επιτελείς του ότι δεν μπορεί να έχει σχέση με την υπόθεση, γιατί θα ήταν «αντιεπαγγελματικό», οπότε τους λέει, χωρίς να τους το λέει, «κόφτε τον λαιμό σας». Ωραία και νοικοκυρεμένα. Ο αρχηγός πάνω και πέρα από κάθε ευθύνη, αυτός που θα κηρύξει τον πόλεμο ή θα χαμογελάσει στραβά στους υπηκόους, λέγοντας από μέσα του «ποιοι είναι όλοι αυτοί και τι θέλουν;»
Έτσι, λοιπόν, στην πιο balkan εκδοχή του σεναρίου του Succession, στην Ελλάδα, οι αφόρητα πλούσιοι ανταλλάζουν καντήλια και έρχονται στα χέρια στις διεπιχειρηματικές αναπτυξιακές συμπράξεις (=superleague) και οι στρατοί τους σκοτώνονται σε ραντεβού και επιθέσεις στους δρόμους της πόλης που ζούνε. Οι αφόρητα πλούσιοι πρωθυπουργεύουν και παίρνουν τηλέφωνα και σε ραδιόφωνα σαν τον Τάκη τον Κορολάκια που είδε ότι δεν ήτανε πέναλτι χτες αυτό στο γήπεδο και πρέπει να το καταγγείλει. Για να πούνε ότι «όχι, δεν έβρεχε, μια χαρά κάναμε ωραία εκδήλωση» σε μια πλατεία που, πρώτον, ο ίδιος δεν θα πήγαινε ποτέ για καφέ (όχι επειδή θα κινδύνευε…) και δεύτερον, όταν πήγε, με την κουστωδία, δεν μπορούσαν να πάνε άλλοι και άλλες, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Οι αφόρητα πλούσιοι δεν μοιράζονται την εξουσία με αυτούς που θέλουν να γίνουν και αυτοί εξίσου αφόρητα πλούσιοι. Έξω από το Succession, όλη αυτή η ιστορία δεν έχει τόσο kino fun. Πάντα όμως η τέχνη αντιγράφει με σατανικό τρόπο, την πραγματικότητα, χωρίς να δίνει έτοιμες τις λύσεις.
