Κώστας Νικολάου*
▸ Η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 14/2/2022 σε ιδιωτικό εργοστάσιο ανακυκλώσιμων υλικών στη δυτική Θεσσαλονίκη, αφορά καύση στερεών απορριμμάτων (ιδίως πλαστικών, καλωδίων κλπ) σε ανοικτό αέρα, που είναι η χειρότερη περίπτωση καύσης απορριμμάτων, λόγω της εξαιρετικά υψηλής ποσότητας τοξικών ρύπων που εκπέμπονται στον αέρα και, ως εκ τούτου, διασκορπίζονται στο έδαφος και το νερό.
Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εκπέμπονται κατά τη διάρκεια μια τέτοιας πυρκαγιάς απορριμμάτων είναι: διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), διοξείδιο του θείου (SO2), αμμωνία (NH3), υδροχλωρικό οξύ (HCl), υδροφθορικό οξύ (HF), υδρογονάνθρακες (HC), σωματίδια, ιπτάμενη τέφρα.
Στην ιπτάμενη τέφρα έχουν ανιχνευθεί βαρέα μέταλλα όπως χρώμιο (Cr), νικέλιο (Ni), μόλυβδος (Pb), κλπ.
Οργανικές ενώσεις που προσκολλώνται στα σωματίδια και την ιπτάμενη τέφρα είναι πολύ επικίνδυνες για την υγεία λόγω της τοξικότητάς τους. Περισσότερες από 100 οργανικές ενώσεις έχουν βρεθεί σε εκπομπές από καύση απορριμμάτων. Μερικές από αυτές είναι: πολυχλωριωμένες διβενζο-διοξίνες (PCDD), πολυχλωριωμένα διβενζο-φουράνια (PCDF), πολυχλωριωμένες φαινόλες, πολυχλωριωμένο βενζόλιο, φθαλικοί εστέρες και πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs).
Οι διοξίνες ευθύνονται για σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Είναι τοξικές ενώσεις και μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις και τερατογενέσεις. Είναι πολύ σταθερές στο περιβάλλον και έχει βρεθεί ότι σε περιοχές, όπου εκπέμπονται, διασκορπίζονται στο έδαφος, το νερό και τους βιοτόπους των πληγεισών περιοχών. Το ίδιο συμβαίνει και με τους εκπεμπόμενους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, οι οποίοι είναι καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ενώσεις.
Η ιδιωτική διαχείριση των απορριμμάτων, είτε περιλαμβάνει ανακύκλωση είτε όχι, στοχεύει αποκλειστικά στο κέρδος των εταιρειών. Προτεραιότητα των εταιρειών δεν είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η υγεία των πολιτών.
Το πέρασμα στα χέρια των πολιτών μιας ολοκληρωμένης και κοινωνικά ελεγχόμενης διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων, με πρώτη προτεραιότητα τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση του οργανικού τους κλάσματος, έτσι ώστε να απομείνει ένα μικρό κλάσμα αδρανών αποβλήτων για τον χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, είναι που αποτελεί εγγύηση για την αποφυγή τέτοιων επεισοδίων ρύπανσης που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων.
*Επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ
