Γιώργος Μιχαηλίδης
Η ετήσια έκθεση για την παγκόσμια ανισότητα της Oxfam, μίας βρετανικής συνομοσπονδίας 21 οργανισμών με στόχο τον περιορισμό της φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο, καταφέρνει να μας εκπλήσσει διαρκώς. Για την ακρίβεια, η έκπληξη προκαλείται από την επιτάχυνση της διεύρυνσης του χάσματος πλουσίων-φτωχών παράλληλα με την ύπαρξη ολοένα και περισσότερου πλούτου στον πλανήτη.
Σύμφωνα με τη φετινή έκθεση, συγκεκριμένα, η περιουσία των δέκα πλουσιότερων έχει διπλασιαστεί, με αποτέλεσμα να κατέχουν πλέον περισσότερα από τα 3,1 δισ. των πιο φτωχών συνανθρώπων μας. Αν, μάλιστα, υποθέταμε ότι λόγω των συνθηκών της πανδημίας οι κυβερνήσεις αποφάσιζαν να φορολογήσουν το 99% των κερδών αυτών των δέκα ανθρώπων, μόνο για τα κέρδη τους εντός της πανδημίας, το ποσό που θα συγκεντρωνόταν θα αρκούσε, ώστε να παραχθούν αρκετά εμβόλια για όλο τον πληθυσμό της γης, αλλά και για να κλείσουν οι οικονομικές «τρύπες» από την εφαρμογή περιβαλλοντικά φιλικών μέτρων, να εφαρμοστούν πολιτικές καθολικής κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας και πολλά ακόμα. Στο τέλος δε, οι συγκεκριμένοι δέκα άνθρωποι θα παρέμεναν και πάλι κατά 8 δισ. πλουσιότεροι σε σχέση με το διάστημα πριν την πανδημία!
Περαιτέρω, η Oxfam τονίζει πως η οικονομική ανισότητα ευθύνεται για τον θάνατο ενός ανθρώπου κάθε τέσσερα δευτερόλεπτα, σε έναν κόσμο όπου η πείνα υπολογίζεται ότι σκοτώνει πάνω από δύο εκατομμύρια ετησίως. Τεράστιοι είναι, παράλληλα, οι ρυθμοί συσσώρευσης πλούτου μετά την παγκόσμια επικράτηση του καπιταλιστικού μοντέλου και το πέρασμα στη φάση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Από το 1995 κι έπειτα, το 1% των πλουσιότερων ανθρώπων της γης έχει συσσωρεύσει είκοσι φορές περισσότερο πλούτο από ό,τι το φτωχότερο 50%. Ανάλογα είναι τα ευρήματα και όσον αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα, με την έκθεση να υπολογίζει πως μόνο οι είκοσι κορυφαίοι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου παράγουν οχτώ χιλιάδες φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από το ένα δισεκατομμύριο των φτωχότερων συνανθρώπων μας. Τέλος, με την υγεία να έχει καταστεί, υποτίθεται, το κεντρικό ζήτημα της τελευταίας διετίας, οι θάνατοι ανθρώπων λόγω της ελλιπούς υγειονομικής περίθαλψης στις φτωχές χώρες ανέρχονται σε 5,6 εκατομμύρια.
Μπορεί η λογική της Oxfam να εξαντλείται σε προτάσεις προοδευτικής φορολόγησης και καταπολέμησης του φαινομένου των «υπερπλουσίων», όμως υπάρχει ενδογενής συστημικός λόγος που απλές, μη-επαναστατικές προτάσεις δεν εισακούγονται και το οικονομικό χάσμα διαρκώς μεγαλώνει.
