Μπάμπης Συριόπουλος
Εκτός από το σκοταδιστικό ακροδεξιό αντιεμβολιαστικό κίνημα υπάρχει και η κριτική στον εμβολιασμό με αιχμή την αντίθεση στην υποχρεωτικότητα, τον κρατικό αυταρχισμό, τις φαρμακοβιομηχανίες και τους ειδικούς τους. Αυτό το ρεύμα με ανορθολογικές πλευρές υποτάσσεται τελικά στην καπιταλιστική πραγματικότητα.
Εδώ και καιρό έχει εμφανιστεί παγκόσμια και στη χώρα μας ένα αντιεμβολιαστικό ρεύμα, άθροισμα ανορθολογικών, αντιεπιστημονικών, σκοταδιστικών, συνομωσιολογικών αντιλήψεων, ομάδων της ακροδεξιάς με την υποστήριξη εκκλησιαστικών κύκλων και την ανοχή παραγόντων και βουλευτών της ΝΔ. Αυτή η κριτική στην κυρίαρχη πολιτική έρχεται από το παρελθόν συνδυασμένη με στοιχεία φιλελευθερισμού και ενός άκρατου ατομισμού.
Παρουσιάζεται επίσης και μια κριτική και απόρριψη των εμβολίων από τμήματα αριστερών και μερίδας του αυτόνομου -κυρίως- και αναρχικού χώρου. Αιχμή του ρεύματος αυτού είναι η αντίθεση «σε υποχρεωτικότητες, διαχωρισμούς, επιτήρηση και πρόστιμα» όπως προτάσσει το κάλεσμα για πορεία στις 15 Γενάρη από την «Πρωτοβουλία ενάντια στο υγειονομικό Απαρτχάιντ». Από την αρχή της πανδημίας την άνοιξη του ‘20 το ΝΑΡ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είχαν αντιταχθεί στο κύμα αυταρχισμού με πρόσχημα την υγειονομική προστασία, είχαν καταγγείλει τα εξοδόχαρτα και την τηλεκπαίδευση, και μάλιστα είχαν αψηφήσει στην πράξη την απαγόρευση των διαδηλώσεων. Σε μια εποχή που κυριαρχούσε στην αριστερά και στον αναρχικό και αυτόνομο χώρο η λογική της αναστολής των μαζικών κινητοποιήσεων και το «θα λογαριαστούμε μετά», σήκωσαν το γάντι -με κόστος- και πρωτοστάτησαν σε μαζικές κινητοποιήσεις σπάζοντας τον φόβο και την κρατική τρομοκρατία. Αποκάλυψαν την αξιοποίηση της συγκυρίας από την κυβέρνηση και το κεφάλαιο για να περάσουν μέτρα και νομοσχέδια, ωστόσο δεν υποτίμησαν την ίδια την πανδημία, δεν τη θεώρησαν μια επινόηση, ένα κόλπο της εξουσίας, ακολουθώντας τις ποικίλες θεωρίες συνομωσίας και ανορθολογισμού, αλλά διεκδίκησαν την προστασία του πληθυσμού και πρώτα απ’ όλα των εργαζόμενων και των φτωχών με την ενίσχυση της δημόσιας υγείας. Από τη στιγμή που ήρθαν τα εμβόλια τάχθηκαν με τον καθολικό εμβολιασμό, όχι γιατί τα θεώρησαν πανάκεια αλλά ένα σημαντικό όπλο κατά της πανδημίας. Ταυτόχρονα τάχθηκαν κατά του υποχρεωτικού εμβολιασμού αλλά υπέρ της πειθούς και της επιστημονικής ενημέρωσης.
Η καπιταλιστική «Δύση» προστατεύει την κερδοφορία των φαρμακοβιομηχανιών αφήνοντας ανεμβολίαστο τον παγκόσμιο «Νότο»
Αντίθετα, στα κείμενα και στις αφίσες των συλλογικοτήτων που καλούν στη διαδήλωση το ζήτημα της ίδιας της πανδημίας και της ανάγκης ενίσχυσης της δημόσιας υγείας, όπως και η ανάγκη του εμβολιασμού είτε δεν υπάρχουν καθόλου, είτε μπαίνουν στο τέλος. Ο εμβολιασμός ευνοεί τις φαρμακοβιομηχανίες, τα κέρδη τους και τους ειδικούς τους, σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό. Δεν είναι πρωτότυπη ανακάλυψη πως οι φαρμακοβιομηχανίες παράγουν με σκοπό το κέρδος όπως κάθε άλλη καπιταλιστική επιχείρηση. Μήπως επειδή τα μονοπώλια του κλάδου των τροφίμων παράγουν για το κέρδος θα ‘πρεπε να σταματήσουμε να τρώμε; Η αντικαπιταλιστική απάντηση στην κούρσα υπερκερδών των φαρμακοβιομηχανιών με τη σκανδαλώδη εύνοια των κρατών, είναι άμεσα η επιβολή ανώτερων τιμών στα φάρμακα και στα εμβόλια, η κατάργηση των πατεντών, ο κοινωνικός έλεγχος στην έρευνα και στην παραγωγή, η εθνικοποίηση χωρίς αποζημίωση και τελικά η κοινωνικοποίησή τους.
Αντίθετα απαξιώνονται τα ίδια τα εμβόλια με επιχειρήματα από το οπλοστάσιο του ανορθολογισμού: τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικά 100% καθώς ο ιός τα παρακάμπτει, αποτελούν γενετική παρέμβαση και πειρατεία στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό («Λέσχη Ανειδίκευτων»), «απαλλοτρίωση» του σώματος «από τους ειδικούς της φαρμακοβιοτεχνολογίας» («συνέλευση ενάντια στη βιοεξουσία και την κλεισούρα»). Το κράτος καταγγέλλεται από τη «Λέσχη Ανειδίκευτων» γιατί απορρίπτει την «ανοσοποίηση μέσω φυσικής νόσησης».
Το υγειονομικό απαρτχάιντ που καταγγέλλεται από αυτό το ρεύμα είναι υπαρκτό και μάλιστα δολοφονικό αλλά έχει την αντίθετη κατεύθυνση. Τα κράτη του αναπτυγμένου καπιταλισμού προστατεύοντας τις πατέντες και την κερδοφορία των πολυεθνικών του φαρμάκου αφήνουν ανεμβολίαστους τους λαούς του παγκόσμιου νότου να «ανοσοποιηθούν μέσω φυσικής νόσησης». Το ίδιο γίνεται στην Ελλάδα με τις τεράστιες δυσκολίες που συναντούν πρόσφυγες, μετανάστες και Ρομά για να εμβολιαστούν. Αλλά και με τον ταξικό διαχωρισμό στο ποιος θα έχει πρόσβαση στην αναγκαία περίθαλψη και ποιος όχι.
Γι αυτό το ρεύμα η μόνη επιστήμη που υπάρχει είναι αυτή που εξυπηρετεί το κεφάλαιο, ο μόνος ορθολογισμός είναι ο αστικός, το μόνο «γενικό συμφέρον» είναι αυτό που επιβάλλεται από το αστικό κράτος. Πίσω από την αντικαπιταλιστική ανατρεπτική φρασεολογία αχνοφαίνεται ο μονόδρομος της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Τα εργατικά συμφέροντα και οι υποχρεωτικότητες
Η ελευθερία «ανήκει» στον συνειδητό κοινωνικό άνθρωπο, όχι στο «σώμα»
Η αντίθεση στις υποχρεωτικότητες, στον έλεγχο και στην επιτήρηση, ο «αυτοκαθορισμός του σώματος», το δικαίωμα επιλογής παραπέμπουν στο πάντα επίκαιρο ζήτημα της ελευθερίας. Οι οποιοιδήποτε περιορισμοί, οι «κρατικές υποχρεωτικότητες» απορρίπτονται επειδή στρέφονται ενάντια στο προλεταριάτο. Είναι όμως έτσι; Ας θυμηθούμε κάποια πολύ σημαντικά συλλογικά δικαιώματα κατακτημένα από το εργατικό κίνημα με σκληρούς αγώνες: τη δημόσια υποχρεωτική εκπαίδευση, τη δημόσια υποχρεωτική ασφάλιση, την υποχρεωτική ισχύ των συλλογικών συμβάσεων ακόμα και ενάντια στη ατομική θέληση του εργαζόμενου, το υποχρεωτικό μάξιμουμ ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων. Αντίθετα οι κυβερνήσεις και το κεφάλαιο υπονομεύουν τέτοιες υποχρεωτικότητες. Η κατάργηση του οχταώρου έγινε στο όνομα της ελεύθερης επιλογής του ωραρίου από τον εργαζόμενο.
Τι μπορεί να σημαίνει το δικαίωμα επιλογής για τον εμβολιασμό; «Το “δικαίωμα στην επιλογή” στην τρέχουσα συνθήκη αποτελεί στην πραγματικότητα δικαίωμα στο να μη λαμβάνει κανείς μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας και απ’ αυτή τη σκοπιά έχει αντιδραστικό και ατομικιστικό περιεχόμενο, που στην καλύτερη περίπτωση κρύβει άγνοια και στη χειρότερη αδιαφορία και υποτίμηση αν όχι κοινωνικό δαρβινισμό» απαντάει ορθά η συλλογικότητα «Αντίθεση» (περ. Το Διαλυτικό τ. 5).
Η εστίαση στην αυτοδιάθεση ή τον αυτοκαθορισμό του σώματος είναι έκφραση του διχασμού ανάμεσα στο σώμα και στο άτομο από τη μία και τη συνείδηση και την κοινωνία από την άλλη. Όταν μιλάνε για το σώμα ξεχνάνε τις κοινωνικές σχέσεις κι όταν μιλάνε για τις ιδέες, τη γλώσσα, τις «ρηματικές κατασκευές» ξεχνάνε τις υλικές ανθρώπινες (και βιολογικές) ανάγκες και τους τρόπους ικανοποίησής τους. «Ο άνθρωπος είναι το σύνολο των κοινωνικών του σχέσεων» και όχι το ατομικό του σώμα, η ανθρώπινη ελευθερία κατακτιέται μόνο κοινωνικά.
