Πάνος Παπανικολάου*
▸ Εδώ και πάνω από έναν χρόνο όλη η ανθρωπότητα συγκλονίζεται από μια πρωτόγνωρη υγειονομική (και ταυτόχρονα οικονομική, κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική) κρίση λόγω της πανδημίας Covid-19.
Δεν είναι η πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες που έχουμε επιδημία από ιό της ομάδας των κορονοϊών. Είχαν προηγηθεί οι επιδημίες SARS (2002-2003) και MERS (2012). Σίγουρα η τρέχουσα επιδημία από τον νέο ιό SARS-CoV-2 δεν θα είναι η τελευταία παρόμοια. Όσο βιάζεται αισχρά η σχέση ανθρώπου-φύσης λόγω του σύγχρονου αδηφάγου τρόπου καπιταλιστικής «ανάπτυξης», όσο καταστρέφεται το οικοσύστημα (π.χ. με την εξαφάνιση αρχέγονων δασών που στέλνει τις δασόβιες νυχτερίδες στις πόλεις) θα έρχονται νέες επιδημίες. Όμως η συγκεκριμένη επιδημία ήταν αυτή που όχι μόνο ξεγύμνωσε αλλά κυριολεκτικά έριξε στον σκουπιδοτενεκέ διάφορα περισπούδαστα συστημικά προπαγανδιστικά αφηγήματα.
α) Οδήγησε στη λειτουργική κατάρρευση συστήματα περίθαλψης ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, αποκαλύπτοντας πως με τον ιδιωτικοοικονομικό τρόπο λειτουργίας «κόστος-όφελος και τσίμα τσίμα» ακόμα και συστήματα κατ’ όνομα δημόσια και εθνικά διαθέτουν μηδενικές εφεδρείες ανθρώπινου υγειονομικού δυναμικού και υποδομών για περιόδους μαζικών υγειονομικών κρίσεων.
β) Αποκάλυψε τον αισχρό ρόλο της διαπλοκής των καπιταλιστικών πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών με τα καπιταλιστικά κράτη και υπερκράτη σε βάρος των λαών, με αποκορύφωμα το πρόσφατο σκάνδαλο με τις «μυστικές» συμβάσεις για τα εμβόλια Ευρωπαϊκής Ένωσης – εταιρειών.
γ) Ξεγύμνωσε την υποκρισία σχεδόν όλων των αστικών κυβερνήσεων που ενώ δεν κάνουν απολύτως τίποτα ουσιαστικό για την πρόληψη της μετάδοσης, έχουν το θράσος αδίστακτα να παρουσιάζουν ως δήθεν «πρόληψη» της επιδημίας τα πιο άγρια κατασταλτικά αντιλαϊκά αυταρχικά μέτρα με ξεκάθαρο στόχο νέα βίαια ανακατανομή εισοδήματος από τους φτωχούς στους πλούσιους και ταυτόχρονα τσάκισμα όλων των εργατικών, νεολαιίστικων και λαϊκών αντιστάσεων.
Όλα τα παραπάνω είναι ιδιαίτερα έκδηλα στη χώρα μας.
Στην περίθαλψη, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν έκανε σχεδόν απολύτως τίποτα εδώ και έναν χρόνο για την ουσιαστική ενίσχυση του ΕΣΥ αλλά χρησιμοποιεί κιόλας την επιδημία ως οδοστρωτήρα για να επιβάλει βίαια την πλήρη ιδιωτικοποίηση. Οι προσλήψεις προσωπικού είναι ελάχιστες — λιγότερες από δέκα χιλιάδες ενώ πριν την επιδημία τα οργανικά κενά με τα επίσημα οργανογράμματα ήταν τριάντα χιλιάδες. Ενώ είναι σχεδόν όλες επικουρικού προσωπικού και συμβασιούχων και δεν καλύπτουν αριθμητικά ούτε καν τις αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης ή υγείας, με αποτέλεσμα αριθμητικά το γενικό σύνολο των απασχολούμενων να είναι μικρότερο το 2021 από ό,τι το 2019.
Η δημόσια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, αντί να ενισχυθεί ως βασική γραμμή του μετώπου ενάντια στην επιδημία, αποσαρθρώθηκε ακόμα περισσότερο με μετακινήσεις προσωπικού προς τα νοσοκομεία για κάλυψη των εκεί τραγικών κενών. Τα νοσοκομεία μετατράπηκαν ουσιαστικά σε μονοθεματικές μονάδες νοσηλείας που ασχολούνται αποκλειστικά με μια νόσο (την Covid-19), ενώ η λοιπή νοσηρότητα αφέθηκε στην τύχη της.
Από την άλλη, οι μεγάλες ιδιωτικές κλινικές αφέθηκαν ανενόχλητες να λιποτακτούν πλήρως από την αντιμετώπιση ασθενών της επιδημίας επί 12 μήνες τώρα και όχι μόνο να κάνουν «business as usual» αλλά να κερδοσκοπούν ασύστολα από ιατρικές πράξεις (π.χ. χειρουργικές επεμβάσεις) που με άνωθεν κυβερνητικές εντολές απαγορεύεται να διεξάγονται στο ΕΣΥ.
Αυτή η κλιμάκωση της ιδιωτικοποίησης γίνεται με βασικό μοχλό τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ)-ΕΟΠΥΥ (1/10/2018, με υπουργική απόφαση ΣΥΡΙΖΑ) κατά την ποδοσφαιρική ατάκα «ο ΣΥΡΙΖΑ σεντράρει και η ΝΔ σκοράρει».
Εκεί, με τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια (DRGs) περιγράφεται ακριβώς η «ισότιμη και ενιαία στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων» που εφαρμόζεται για να τροφοδοτούνται οι ιδιώτες μεγαλοκλινικάρχες με ζεστό κρατικό κοινωνικοασφαλιστικό χρήμα, φυσικά εκβιάζοντας ταυτόχρονα τους ασθενείς και για «πανωτόκια».
Στην πρόληψη και στην επιδημιολογική επιτήρηση, αντί για ουσιαστική ιχνηλάτηση με πολλά επαναλαμβανόμενα δωρεάν τεστ σε μεγάλες ομάδες πληθυσμού και αντί για αποτελεσματικά περιοριστικά μέτρα επικεντρωμένα εκεί που εξελίσσεται η υπερσυσσώρευση της μετάδοσης (μεγάλους χώρους εργασίας και Μέσα Μαζικής Μεταφοράς Αθήνας και Θεσσαλονίκης), η κυβέρνηση βολοδέρνει από τυφλά οριζόντια ασφυκτικά lockdown στο «μπάτε σκύλοι αλέστε, ανοίξαμε και σας περιμένουμε, live your myth in Greece». Και μετά πίσω στο lockdown που δεν είναι και ακριβώς lockdown, γιατί αφορά μόνο το λιανεμπόριο, τον ελεύθερο χρόνο (θέατρα, συναυλίες, εστίαση κ.λπ.) και την εκπαίδευση, ενώ δεν αφορά καθόλου τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της παραγωγής καθώς και τις υπηρεσίες.
Ταυτόχρονα εφαρμόζονται οι πιο σκληρές αυταρχικές απαγορεύσεις (π.χ. κυκλοφορίας) και η πιο αισχρή αστυνομοκρατία (π.χ. ενάντια σε υπαίθριες συναθροίσεις και διαδηλώσεις) τάχα στο όνομα της επιδημίας, ενώ στην πραγματικότητα αυτά δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την επιδημία αλλά εξυπηρετούν το πέρασμα σοβαρότατων αντιλαϊκών ρυθμίσεων στην οικονομία, στην παιδεία και σε άλλους τομείς, χωρίς λαϊκές αντιστάσεις. Χαρακτηριστικό είναι πως ενώ για όλα αυτά οι υγειονομικοί της αντικαπιταλιστικής αντισυστημικής αριστεράς μιλούσαμε δημόσια ήδη από πέρσι τον Μάρτιο, η μεν ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ όλο το πρώτο εξάμηνο του 2020 λιβάνιζε την «ιερότητα» των αποφάσεων της κρατικής επιτροπής ειδικών, ενώ η ηγεσία του ΚΚΕ ακόμα και σήμερα δεν τολμάει να καταδικάσει ανοικτά την απαγόρευση κυκλοφορίας (μετά τις 9 μ.μ. ή 6 μ.μ.), παρά μόνο την απαγόρευση των συναθροίσεων.
Για όλους τους παραπάνω λόγους γίνεται σαφές το γιατί η κυβέρνηση και συνολικά το σύστημα φοβάται τους μαχόμενους υγειονομικούς και εξαπολύει εναντίον τους διώξεις, καταστολή, ύβρεις και απαξίωση: γιατί οι μαχόμενοι υγειονομικοί είναι φύσει και θέση εχθροί της απάνθρωπης θανατηφόρας πολιτικής της. Αντίθετα σύμμαχοί της είναι μια χούφτα διαπλεκόμενοι αρχικαθηγητάδες και μερικοί άκαπνοι κομματικοί γραφειοκράτες. Άλλωστε, το ίδιο γίνεται και σε μια σειρά άλλες χώρες. Όμως οι μαχόμενοι υγειονομικοί –στο πλευρό των λαών και υπό το φως της μάχης ενάντια στην πανδημία– κατανοούν πια όλο και περισσότερο σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη πως για ζωή, υγεία και ελευθερία είναι μονόδρομος η ριζική ανατροπή του ίδιου του συστήματος της εκμετάλλευσης που δεν σηκώνει βελτιώσεις και φτιασιδώματα. Αυτή η ανατροπή είναι η ουσιαστική και αποτελεσματική πρόληψη, πριν «η πανούκλα ξαναστείλει τα ποντίκια της στις πόλεις των ανθρώπων».
*Νευροχειρουργός, ΓΓ ΟΕΝΓΕ, μέλος ΔΣ ΕΙΝΑΠ, εκπρόσωπος Ενωτικού Κινήματος για την Ανατροπή και μέλος ΠΕ ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση
