Της γενιάς τους… τα Πολυτεχνεία!

Νικηφόρος Ζυλάλης, Χρίστος Κρανάκης

Το Πριν ζήτησε από μία μαθήτρια, έναν φοιτητή και μία νέα εργαζόμενη να μιλήσουν για τη φετινή επέτειο, που αν και 48 χρονών, καθόλου δεν μοιάζει να κουράστηκε και να μένει στο σπίτι. Το Πολυτεχνείο αναπνέει πάντα στους δρόμους της ανατροπής, αποκτώντας το εξεγερτικό στίγμα της εποχής.

Σοφία Κούτρα, μαθήτρια

Το φετινό Πολυτεχνείο, όπως και το περσινό, γίνεται κάτω από μία ιδιαίτερη συνθήκη, αυτή της πανδημίας. Παρόλα αυτά αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο για τους αγώνες λαού και νεολαίας. Πώς βλέπεις να παρουσιάζεται το Πολυτεχνείο στις σχολικές γιορτές σε σχέση με τον πραγματικό χαρακτήρα της εξέγερσης;

Στο σχολείο σίγουρα δεν παρουσιάζονται τα γεγονότα όπως πραγματικά συνέβησαν όσον αφορά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Δεν δίνεται η ίδια βαρύτητα στην γιορτή, όπως γίνεται για παράδειγμα στην 28^η Οκτωβρίου ή την 25^η Μάρτιου αντίστοιχα. Εμείς όμως, ως ενεργοί μαθητές, θα φροντίσουμε φέτος να μη συμβεί αυτό. Θα παλέψουμε, ώστε φέτος η  διοργάνωση της γιορτής του Πολυτεχνείου να είναι ένα πραγματικό μάθημα αγώνα και πραγματικής γνωριμίας με το εξεγερτικό νόημα του Νοέμβρη. Θα δώσουμε την μάχη μέσα από τις αποφάσεις των μαθητικών μας συλλόγων, να επισκεφθούμε το ιστορικό χώρο του Κάτω Πολυτεχνείου ώστε να τιμήσουμε τους φοιτητές, τους μαθητές και τους εργαζομένους που στον αγώνα τους χρωστάμε την δίκη μας ελευθερία.

Ενδιαφέρονται καθόλου οι συμμαθητές σου για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου; Υπάρχουν συζητήσεις μεταξύ σας ή με τους καθηγητές σας για το τι σηματοδοτεί η εξέγερση του ’73; Θα κατέβουν οι συμμαθητές σου στη φετινή πορεία;

Παρά τις προσπάθειες των κρατικών και αστικών μηχανισμών να κυριαρχήσει η αποπολιτικοποίηση στα σχολεία, ώστε και οι μαθητές/τριες να μην έρχονται σε επαφή με την πραγματική ιστορία, και το τι σηματοδοτεί ιστορικά για την ταξική πάλη στην Ελλάδα το Πολυτεχνείο, το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερα παιδιά δείχνουν ενδιαφέρον για να αμφισβητήσουν το κυρίαρχο αφήγημα και θέλουν να εκφράσουν την αγανάκτησή τους στον δρόμο.

Το «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» ως σύνθημα που αντικατοπτρίζει την ουσία της εξέγερσης αντηχεί μέχρι σήμερα στις νεανικές και αγωνιστικές συνειδήσεις. Πιστεύεις ότι είναι επίκαιρο και στις μέρες μας ή είναι απλά ένα σύνθημα απ’ τα παλιά; Βλέπεις κάποια σύνδεσή του με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στα σχολεία;

Σίγουρα το «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» είναι πολλά περισσότερα από ένα σύνθημα από τα παλιά. Πραγματικά είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Και αυτό γιατί τόσο η μόρφωσή μας όσο και το μέλλον και τα δικαιώματά μας είναι έννοιες περιττές για την κοινωνία του ανταγωνισμού, της εκμετάλλευσης, της πάση θυσία κερδοφορίας. Και για τους ισχυρούς δεν χωράμε εμείς και τα όνειρά μας για μία άλλη κοινωνία, μία ζωή με αξιοπρέπεια. Εμείς όμως, θα παραμείνουμε ανυπόταχτοι/ες. Δε θα τους αφήσουμε να μας κλέψουν ούτε το ψωμί, ούτε την παιδεία, ούτε την ελευθέρια. Θα μπούμε εμπόδιο στα σχέδια τους, δε θα τους επιτρέψουμε να μας κλέψουν τα όνειρα. Η νεολαία έχει μέσα της πάθος για ελευθερία και δε θα αφήσει καμία κυβέρνηση να της το κλέψει. Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε σε κάθε αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο, σε κάθε αδικία και όποιον μας στερεί την ελευθερία να ζήσουμε το μέλλον που ονειρευόμαστε.

Νικόλας Κιμπιζής, φοιτητής ΕΜΠ

Το φετινό Πολυτεχνείο αποτελεί μία ευκαιρία συνάντησης των πρωτοπόρων κομματιών της νεολαίας και ανασυγκρότησης του κινήματός της. Το αίτημα για Ψωμί-Παιδεία-Υγεία-Ελευθερία ανταποκρίνεται στην αναγκαιότητα των αγώνων του σήμερα;

Νομίζω ότι το συγκεκριμένο σύνθημα δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο στη σύγχρονη καθημερινότητα που βιώνουμε. Πολλοί άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, η παιδεία και η εκπαιδευτική κοινότητα δέχεται τεράστια και αλλεπάλληλα χτυπήματα, ο λαός καθημερινά ζει από τη μια με τον φόβο του θανάτου από την πανδημία και από άλλες ασθένειες καθώς δεν πάρθηκε το παραμικρό μέτρο ενίσχυσης του ΕΣΥ και από την άλλη με το φόβο ότι αν τολμήσει να σηκώσει ανάστημα, να πάει κόντρα και να διεκδικήσει, θα βρεθεί αντιμέτωπος με την ακραία καταστολή, το ξύλο, τα χημικά, τις συλλήψεις, τα πρόστιμα. Οπότε, ναι, το σύνθημα αυτό δεν θα μπορούσε να περιγράψει με καλύτερο τρόπο τις σημερινές ανάγκες λαού και νεολαίας.

Όπως ξέρουμε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου δε συμμετείχαν μόνο φοιτητές, αλλά και εργαζόμενοι, καθώς υπήρχε υλική και πολιτική σύγκλιση των επιμέρους αγώνων του λαού. Σήμερα θεωρείς ότι υπάρχει μια τέτοια προοπτική;

Στο Πολυτεχνείο εκτός από φοιτητές ήταν και ο εργαζόμενος λαός. Μέσα στην κατάληψη του Πολυτεχνείου εκτός από τις συνελεύσεις των φοιτητών γίνονταν και οι συνελεύσεις των εργατών, ακόμη και κοινές συνελεύσεις με φοιτητές, εργάτες και μαθητές.

Τότε, η από κοινού πάλη των φοιτητών με τους εργαζόμενους συνέβαλε σε καθοριστικό βαθμό στον κλονισμό και την πτώση της χούντας. Σήμερα, 48 χρόνια μετά, η συμπόρευση του φοιτητικού κινήματος με το εργατικό κίνημα είναι πιο αναγκαία και εφικτή από ποτέ. Το φοιτητικό κίνημα μπορεί να δράσει σαν πυροκροτητής εξελίξεων αλλά χωρίς την σύνδεση του με τον κόσμο της εργασίας, χωρίς να μπορέσει να ενωθεί με το εργατικό κίνημα δεν θα καταφέρει τίποτα ουσιαστικό.

Οι φοιτητικοί σύλλογοι ως ανεξάρτητοι μαζικοί φορείς του πιο πρωτοπόρου κομματιού της νεολαίας σφυρηλατήθηκαν μέσα στη φωτιά του αντιδικτατορικού αγώνα. Χύθηκε ακόμη και αίμα για την εγκαθίδρυσή τους. Παραμένουν «όχημα» για την οργάνωση του νικηφόρου αγώνα των φοιτητών;

Οι φοιτητικοί σύλλογοι ιστορικά και λόγω της ανεξάρτητης από το κράτος συγκρότησής τους μπορούσαν και είχαν πάντα έναν ριζοσπαστικό χαρακτήρα, που πήγαινε κόντρα στις επιδιώξεις της αστικής τάξης και της κυρίαρχης πολιτικής, που την αμφισβητούσε και πολλές φορές την ανέτρεπε. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και η εξέγερση του Πολυτεχνείου όπου η δράση των φοιτητών οργανώθηκε και ξεκίνησε μέσα από τους φοιτητικούς τους συλλόγους. Και στα πιο πρόσφατα χρόνια οι μεγαλύτερες μάχες και οι μεγαλύτερες νίκες του φοιτητικού κινήματος δόθηκαν μέσα από την οργάνωση των φοιτητών στους φοιτητικούς τους συλλόγους, μέσα από την συλλογική πολιτική συζήτηση και ζύμωση μέσα στις γενικές συνελεύσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που συστηματικά και διαχρονικά το σύστημα εξουσίας προσπαθεί να επιτεθεί και να υπονομεύσει τους φοιτητικούς συλλόγους.

Νάντια Παστρωμά, νέα εργαζόμενη

Τι σηματοδοτεί για την εργαζόμενη και άνεργη νεολαία το φετινό Πολυτεχνείο;

Το φετινό Πολυτεχνείο έρχεται σε μία φάση όπου η πανδημία επιμένει, με τα κρούσματα και τους νεκρούς συνεχώς να αυξάνονται, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζεται η αντιλαϊκή κυβερνητική πολιτική που αποδυναμώνει περαιτέρω το δημόσιο σύστημα υγείας και χειροτερεύει τις συνθήκες δουλειάς. Ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, πολλοί/ες νέοι/ες εργαζόμενοι/ες είδαν τα δικαιώματά τους να καταπατώνται ή και να μένουν άνεργοι.

Ο κανόνας για την εργαζόμενη νεολαία στο σήμερα είναι μειωμένοι μισθοί, ωράρια-λάστιχο, διαλυμένες εργασιακές σχέσεις, ανεργία. Συνεπώς, το φετινό Πολυτεχνείο δεν μπορεί παρά να αποτελεί σταθμό για την αντίσταση και την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής και της πολιτικής του κεφαλαίου. Το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» συνηθίζουμε να λέμε ότι είναι διαχρονικό και σίγουρα και σήμερα μπορεί να πάρει ένα σύγχρονο περιεχόμενο πάλης για μόνιμη και σταθερή δουλειά ενάντια στα όσα έφερε στους εργαζόμενους, και κυρίως στην εργαζόμενη νεολαία, το νομοσχέδιο Χατζηδάκη, πάλης για δημόσια και δωρεάν υγεία, αγώνα για μόρφωση, για δημοκρατικές ελευθερίες, για το δικαίωμα στη ζωή και στην ειρήνη.

Πως πιστεύεις μπορεί η φετινή επέτειος να φορτιστεί πιο έντονα από το εργατικό στοιχείο; Οι τελευταίες εργατικές νίκες θεωρείς θα παίξουν καθοριστικό ρόλο;

Η φετινή επέτειος έρχεται αμέσως μετά από τους αγώνες μιας σειράς κλάδων, όπως οι ντελιβεράδες, οι εργάτες στην COSCO και οι εκπαιδευτικοί. Μέσα από το κάλεσμα και τη συμμετοχή των εργαζομένων και των σωματείων στο τριήμερο και την πορεία, αλλά και την ενεργή παρουσία και δράση τους, το Πολυτεχνείο μπορεί και πρέπει να αποτελέσει κέντρο αγώνα για όλους αυτούς τους εργατικούς αγώνες, για να συνενωθούν τα αιτήματά τους με εκείνα εργαζομένων άλλων κλάδων, ανέργων, φοιτητών/τριών, μαθητών/τριών, σπουδαστών/τριών ενάντια σε αυτή την αντεργατική πολιτική που πλήττει κάθε πτυχή της ζωής μας.

Τι μήνυμα θα έστελνες στους συνομήλικούς σου που συνήθιζαν να συμμετέχουν στους εορτασμούς αλλά πλέον κρατάνε αποστάσεις από τις κινηματικές διεργασίες και ζυμώσεις;

Έχει να κάνει με το τι απαιτούμε εμείς οι ίδιοι για τις ζωές μας. Η ίδια η ιστορία μάς δείχνει ότι τίποτα δε χαρίστηκε στους εργαζόμενους και ότι ο ατομικός δρόμος δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή απέναντι στην επίθεση που δεχόμαστε. Όσοι και όσες έχουν βρεθεί στο παρελθόν στο δρόμο του αγώνα γνωρίζουν πολύ καλά ότι μόνο μέσα από τους συλλογικούς αγώνες προχωράει η ανθρωπότητα. Ο αγώνας για μία καλύτερη ζωή δεν μπορεί να μην είναι στα χέρια των εργαζομένων και σίγουρα η εργαζόμενη νεολαία έχει χρέος, πρώτα από όλα, απέναντι στον εαυτό της, να πρωτοστατεί σε αυτόν.

Η κυβέρνηση τόλμησε πέρσι να απαγορεύσει τις εκδηλώσεις και τις διαδηλώσεις για το Πολυτεχνείο. Διαμόρφωσε συνθήκες κατεχόμενων πόλεων. Η απαγόρευση όμως έσπασε με πρωτοβουλία μαχόμενων δυνάμεων της Αριστεράς. Κυβέρνηση και αστυνομία επιτέθηκαν, στην Πανεπιστημίου, στον σταθμό Λαρίσης, στα Σεπόλια, στην Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη. Κτύπησαν και κακοποίησαν διαδηλωτές, συνέλαβαν κόσμο, προχωρούν σε δίκες (για τα Σεπόλια συνεχίζεται 24/11, ενώ η αντίστοιχη για τις 6/12 /20 για 62 διαδηλωτές γίνεται στις 29/11), αλλά η ουσία είναι πως η κυβέρνηση ηττήθηκε πολιτικά, όπως και η λογική «θα λογαριαστούμε μετά».

Μικρό χορικό των μαχητών, ένα ποίημα για το Πολυτεχνείο του Γιώργου Ζιόβα