Γιώργος Παυλόπουλος
Υπερπλεονάσματα, με αυξημένα έσοδα και μειωμένες δαπάνες, ενώ το «ατύχημα» της Thomas Cook και η διεθνής ύφεση δαγκώνουν..
Μερικούς μήνες νωρίτερα, η έλευση των «θεσμών» στην Αθήνα θα τροφοδοτούσε μπαράζ επικρίσεων από την τότε αντιπολίτευση και των ΜΜΕ της, που θα κατακεραύνωναν την αναιμική ανάπτυξη, τη μη επίτευξη των στόχων, την αθέτηση των υποσχέσεων, τα κακά που έρχονται. Τώρα, όμως, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί. Έτσι, η ΝΔ και τα «παπαγαλάκια» της δεν δίνουν ιδιαίτερη δημοσιότητα στην επίσκεψη και τις συζητήσεις, μιας και δεν έχουν κάτι να «πουλήσουν» – το αντίθετο, μάλιστα. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, τηρεί επίσης χαμηλούς τόνους, εφόσον δεν μπορεί να κάνει παιχνίδι στο συγκεκριμένο θέμα, καθώς ό,τι συμβαίνει σήμερα είναι, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα της δικής του πολιτικής.
Επί της ουσίας, πάντως, μοιάζει σαν να μην πέρασε ούτε μια ημέρα και σαν να μην άλλαξε καν κυβέρνηση – αποδεικνύοντας, εκτός των άλλων, ότι στο συγκεκριμένο μέτωπο το αστικό κράτος έχει πράγματι συνέχεια και συνέπεια. Όπως και η αναδιανομή πλούτου υπέρ του κεφαλαίου και σε βάρος των εργαζομένων, όπως και η προκλητική προπαγάνδα περί φιλολαϊκής πολιτικής και προστασίας των ασθενέστερων.
Όπως συνέβαινε, λοιπόν, πάντοτε στη διάρκεια των μνημονιακών ετών, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την προδιαγραφόμενη «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού για το 2020, καθώς επίκειται η κατάθεση του σχετικού σχεδίου – στις 7 Οκτωβρίου στη Βουλή και στις 14-15 του μήνα στην Κομισιόν. Σύμφωνα με τις διαρροές, αυτή αναμένεται να διαμορφωθεί κάπου στα 1-1,5 δισ. ευρώ – όλως τυχαίως, δηλαδή, στο ύψος των «παροχών» που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση. Έχουν δε αρχίσει ήδη οι γνωστές διαρροές περί «ισοδύναμων μέτρων» και για τους όρους που πρέπει να εκπληρωθούν για να γίνει η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών που έχουν αποκομίσει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης από τα ελληνικά ομόλογα, ύψους 1,2 δισ.
Από την πλευρά του, το οικονομικό επιτελείο δηλώνει ότι δεν ανησυχεί καθώς, όπως λέει, όλα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και η τέταρτη αξιολόγηση του Νοεμβρίου θα είναι… περίφημη. Ακολουθώντας την πεπατημένη των προκατόχων του, περηφανεύεται για την υπέρβαση των εσόδων κατά 2,4 δισ. ευρώ – 7,9% περισσότερα σε σύγκριση με τα προβλεπόμενα – από τη μέχρι τώρα εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2019. Έτσι, παράλληλα με την μείωση των δημόσιων δαπανών κατά 965 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καταγράψει και φέτος ένα πλεόνασμα που θα ξεπερνά τον στόχο του 3,5% και να καλύψει τα κενά – αδιαφορώντας, φυσικά, για τη μη κάλυψη βασικών αναγκών στην υγεία, την παιδεία και τις δημόσιες υποδομές.
Όνειρο θερινής νυκτός η αύξηση του ΑΕΠ κατά 4%
Στην πραγματικότητα, βεβαίως, η κατάσταση είναι σαφώς πιο δύσκολη. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη, παραδέχθηκε ότι η αύξηση του ΑΕΠ κατά 4% ετησίως που είχε υποσχεθεί προεκλογικά είναι ουσιαστικά όνειρο θερινής νυκτός. «Ελπίζουμε ότι η ανάπτυξή μας θα φτάσει το 3% το 2020 και ότι θα μπορέσουμε να το διατηρήσουμε στο άμεσο μέλλον», είπε χαρακτηριστικά μιλώντας στην Ουάσινγκτον Ποστ, επικαλούμενος το «πιο δύσκολο μακροοικονομικό περιβάλλον». Κι αυτό, παρά το ότι την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση περηφανεύεται ότι, σε αντίθεση με την προηγούμενη, θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί τη νέα εκτύπωση φτηνού χρήματος από την ΕΚΤ…
Η αλήθεια δε είναι ότι ακόμη κι αυτό το σενάριο του 3% μοιάζει πολύ αισιόδοξο. Τόσο ο ΟΟΣΑ όσο και η Κομισιόν προβλέπουν, άλλωστε, ότι φέτος και το 2020 ο ρυθμός αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ δεν θα ξεπεράσει το 2,1-2,2% στην καλύτερη περίπτωση. Κι αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν απρόοπτα που μπορεί να εκτροχιάσουν το τρένο. Δυστυχώς γι’ αυτούς, όμως, τα «ατυχήματα» έχουν αρχίσει ήδη να συμβαίνουν.
Καταρχήν, το «κανόνι» της Thomas Cook, η οποία ήλεγχε το 25% περίπου της τουριστικής αγοράς – της «ατμομηχανής» της ανάπτυξης – θα έχει σοβαρές συνέπειες. Σύμφωνα με την Moody’s, μάλιστα, αυτές δεν θα αφορούν μόνο τους ξενοδόχους – οι οποίοι ούτως ή άλλως ετοιμάζονται να φορτώσουν το κόστος στους εργαζόμενούς τους – αλλά και τις τράπεζες, μιας και η έκθεσή τους στους κλάδους διαμονής και διατροφής ανέρχεται στο 11% περίπου των συνολικών επιχειρηματικών δανείων που έχουν χορηγήσει. Το παραπάνω δε ποσοστό αυξάνεται κατά πολύ εάν συνυπολογιστεί τόσο η προεξόφληση των υπαρχόντων τιμολογίων (και της Thomas Cook) όσο και οι επιπτώσεις σε άλλους κλάδους που έχουν οργανική σχέση με τον τουρισμό. Κι αυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι θα απαιτηθεί φρέσκο, ζεστό χρήμα από τους φορολογούμενους για να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα.
Ταυτόχρονα, η ευρωζώνη και η παγκόσμια οικονομία δείχνουν να έχουν εισέλθει σε ένα νέο κύκλο επιβράδυνσης και ύφεσης. Ειδικά στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν όσοι προβλέπουν ένα νέο κραχ, ανάλογο ή χειρότερο εκείνου του 2008, τότε είναι προφανές ότι οι πρώτοι που θα την πληρώσουν θα είναι οι πιο αδύναμοι κρίκοι. Της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, κάτι που σημαίνει ότι θα τιναχτούν στον αέρα οι προβλέψεις της κυβέρνησης – και μαζί, θα θαφτούν μια σειρά «φιλολαϊκά» μέτρα που έχουν εξαγγελθεί, η υλοποίηση των οποίων είχε συνδεθεί άμεσα με τους ρυθμούς ανάπτυξης.
Σε καμία περίπτωση, πάντως, τα παραπάνω δεν ακυρώνουν τον νέο γύρο παροχών προς το κεφάλαιο, όπως αυτές που (θεωρείται ότι) θα περιλαμβάνονται στο υπό κατάθεση φορολογικό νομοσχέδιο: Περαιτέρω γενναία μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 28% στο 24% και με προοπτική το 20%, όταν η αντίστοιχη μείωση για το μέσο λαϊκό εισόδημα είναι μόλις 1%. Μείωση του αντίστοιχου συντελεστή που αφορά στα διανεμόμενα μερίσματα από τα κέρδη των επιχειρήσεων στους μετόχους, από το 10% στο 5%, ως δώρο στα διευθυντικά στελέχη και την «αυλή» του κεφαλαίου. Και πολλά ακόμη.
