«Το σύνθημα “Να φύγουν όλοι!” στο Αργεντινάζο ήταν επαναστατικό, αλλά την ίδια στιγμή αντιπολιτικό και ως εκ τούτου, αδιέξοδο. Η ανάπτυξη της επαναστατικής Αριστεράς σκιαγραφεί μια νέα ιστορική φάση», τονίζει στη συνέντευξή του στο Πριν ο ιστορικός ηγέτης του Κόμματος Εργατών της Αργεντινής, Χόρχε Αλταμίρα, που βρέθηκε στην Αθήνα για την 4η Ευρωμεσογειακή συνάντηση.
Συνέντευξη στον Κώστα Γούση
Στις τελευταίες εκλογές, ο κιρχνερισμός ηττήθηκε από τον Μ. Μάκρι. Τι σηματοδότησε αυτή η κυβερνητική εναλλαγή για την κοινωνική και πολιτική κατάσταση; Έχουν εμφανιστεί αντιστάσεις στην απόπειρα εφαρμογής του σκληρού νεοφιλελεύθερου προγράμματος;
Ο κιρχνερισμός άφησε πίσω του μια σοβαρή βιομηχανική και οικονομική κρίση. Η νέα κυβέρνηση την επιδείνωσε ως αποτέλεσμα της υποτίμησης του νομίσματος και μιας δραματικής αύξησης των τιμών των δημοσίων υπηρεσιών (μεταξύ 400 και 1000%), πράγμα που αύξησε τις ελλείψεις (35-40% ανά έτος), τις απολύσεις και οδήγησε στην πτώση της κατανάλωσης. Αυτή η αντεργατική πολιτική υποστηρίχθηκε από το σύνολο των καπιταλιστικών κομμάτων στο Κογκρέσο, συμπεριλαμβανομένου του κιρχνερικού FPV και την γραφειοκρατία της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών (ΓΣΕ), η οποία είχε υποστηρίξει την προηγούμενη κυβέρνηση. Με σημείο αναφοράς την κατάληψη λόγω των απολύσεων του εργοστασίου της AGR-Clarín, που είναι το κύριο μονοπώλιο των έντυπων και οπτικοακουστικών μέσων ενημέρωσης, εκτυλίχθηκαν μεγάλοι αγώνες: μια επαναλαμβανόμενη απεργία των εκπαιδευτικών, μια 24ωρη απεργία της ΓΣΕ, η πορεία των γυναικών στις 8 Μαρτίου και πρόσφατα ένα συλλαλητήριο μισού εκατομμυρίου ανθρώπων –μόνο στην πρωτεύουσα– ως απάντηση στην απελευθέρωση των συνεργατών της δικτατορίας, με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η επαρχία της Σάντα Κρους, όπου κυβερνά η Αλίσια Κίρχνερ, αδελφή του Νέστορ Κίρχνερ, είναι σε επ’ αόριστον απεργία από τον Φεβρουάριο. Γίνονται επίσης μεγάλες κινητοποιήσεις των οργανώσεων των ανέργων και, φυσικά, μεμονωμένοι αγώνες.
Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια ραγδαία άνοδος του Μετώπου της Αριστεράς και των Εργαζομένων (FIT) που έλαβε στις εκλογές του 2013 1.250.000 ψήφους, λίγο πάνω από το 5%. Πώς συνδέεται αυτή η εκλογική επιτυχία με τη ριζοσπαστικοποίηση των μαζών και τις διεργασίες στο εργατικό κίνημα;
Το FIT αναπτύχθηκε την περίοδο της κυβέρνησης Κίρχνερ, εκπροσωπώντας δηλαδή μια πολιτική οριοθέτηση σε σχέση με τον εθνικισμό, και λόγω της έντονης συμμετοχής μας στους αγώνες, τα συνδικάτα, τη νεολαία και το γυναικείο κίνημα. Η πολιτική αυτή μας προφύλαξε από τις συνέπειες της κατάρρευσης της κυβέρνησης Κίρχνερ. Η εκλογική πρόοδος που σημειώσαμε είναι αποτέλεσμα της πολιτικής μας μέσα στις μάζες. Η Αργεντινή βρίθει αγώνων, μόνο που τώρα συνοδεύονται από μια ριζοσπαστικοποίηση στο πολιτικό επίπεδο. Το FIT είναι η πλέον αναγνωρίσιμη αντιπολίτευση της αριστεράς από τους εργαζομένους και ένα αυξανόμενο τμήμα της μεσαίας τάξης, και εκτείνεται σε όλη τη χώρα. Αυτή η ανάπτυξη του FIT οφείλεται, αν και καθυστερημένα, στο Αργεντινάζο. Ο κιρχνερισμός προσπάθησε να το συγκρατήσει χρησιμοποιώντας λαϊκιστική δημαγωγία και οικονομικούς πόρους που του παρείχε αρχικά η εντυπωσιακή αύξηση των τιμών των εξαγώγιμων προϊόντων. Το Partido Obrero (Κόμμα των Εργατών) ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής του κινήματος των πικετέρος.
Ποιοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο στο να εμφανιστεί αυτή η άνοδος τόσα χρόνια μετά την εξέγερση του Αργεντινάζο το 2001;
Η πολιτική οριοθέτηση απέναντι στον κιρχνερισμό, από τη μία πλευρά, και την Δεξιά, από την άλλη, επέτρεψε να πιάσουμε το νήμα της εξέγερσης του 2001. Η υπόλοιπη Αριστερά ακολούθησε τον κιρχνερισμό, ακόμη και την Δεξιά, στηρίζοντας το lock out της αγροτικής ολιγαρχίας το 2008. Αυτό εξηγεί, πάνω απ’ όλα, τη μοναδική θέση που κατέχει το FIT γενικά, και το PO ειδικά. Η Αργεντινή είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της σημασίας της ταξικής πολιτικής ανεξαρτησίας ως στρατηγικής γραμμής της αριστεράς. Αποτελεί μια δικαίωση για τον τροτσκισμό, που έχει γίνει πια δημοφιλές ρεύμα, ιδίως μεταξύ των πιο εκμεταλλευομένων μαζών και, την ίδια στιγμή, μεταξύ των διανοούμενων. Το σύνθημα «Να φύγουν όλοι» στο Αργεντινάζο ήταν επαναστατικό, αλλά την ίδια στιγμή αντιπολιτικό και ως εκ τούτου, αδιέξοδο. Η ανάπτυξη της επαναστατικής Αριστεράς σκιαγραφεί μια νέα ιστορική φάση.
Η κατάσταση σε όλη τη Λατινική Αμερική βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τις πολιτικές εξελίξεις στη Βραζιλία και πώς επηρεάζουν την Αργεντινή;
Η κρίση στην Βραζιλία είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας της προσπάθειας ανάπτυξης μιας εθνικής αστικής τάξης με κρατικούς πόρους από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου – μια συμμαχία του Κόμματος Εργαζομένων (ΡΤ) και των μεγαλύτερων κομμάτων της αστικής τάξης. Οι συζητήσεις για τη διαφθορά στοχεύουν να γκρεμίσουν το περιορισμένο κρατικό μονοπώλιο στον τομέα του πετρελαίου και τα έργα υποδομών. Αυτό εξηγεί την έκτακτη συμμετοχή που είχε το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η κυβέρνηση των ΗΠΑ στις κατηγορίες για διαφθορά. Αντιπροσωπεύει την ηθική και πολιτική κατάρρευση του ΡΤ, το οποίο επιχείρησε να λειτουργήσει ως πολιτικό όχημα του μεγάλου κεφαλαίου. Η επιτυχημένη γενική απεργία πριν από τρεις εβδομάδες, την οποία το Ενιαίο Εργατικό Κέντρο κάλεσε, αλλά δεν οργάνωσε, σηματοδοτεί την έναρξη της παρέμβασης της εργατικής τάξης στην πολιτική κρίση. Η βραζιλιάνικη κρίση πλήττει την Αργεντινή με δύο τρόπους: το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι αποκαλύπτει την ανικανότητα της δεξιάς να κυβερνήσει· το δεύτερο είναι ότι μπορεί να παράγει μια οικονομική κρίση που να επεκταθεί σε όλη την Κοινή Αγορά του Νότου, μέχρι και την αδυναμία αποπληρωμής του εξωτερικού χρέους.
Διεθνές ενιαίο μέτωπο ενάντια σε πόλεμο και ιμπεριαλισμό
Ο τσαβισμός συγκράτησε την κοινωνική επανάσταση
Στη Βενεζουέλα η κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη. Πρόσφατα ο Πρόεδρος Μαδούρο πήρε πρωτοβουλία για τη σύγκληση συντακτικής συνέλευσης, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος απόπειρας πραξικοπήματος από τη δεξιά αντιπολίτευση και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Τι στάση κρατάει η επαναστατική Αριστερά της Αργεντινής μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις;
Η πτώση των τιμών του πετρελαίου έχει προκαλέσει μια συστημική κρίση στην «μπολιβαριανή» εμπειρία. Ο τσαβισμός ενίσχυσε τον εισοδηματικό χαρακτήρα της Βενεζουέλας· δεν άλλαξε τις ιστορικές δομές της χώρας. Ο Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα ήταν ένα ρητορικό πρόσχημα για να συγκρατήσει την κοινωνική επανάσταση. Η Συντακτική Συνέλευση που συγκάλεσε ο Μαδούρο δεν είναι τέτοια, γιατί επιδοτεί τις τσαβικές οργανώσεις με τη μισή εκπροσώπηση· από την άλλη πλευρά, είναι μια προσπάθεια να διατηρηθεί η πολιτική παράλυση. Από δημοψηφισματικό καθεστώς, ο τσαβισμός έχει μετατραπεί σε μια κυβέρνηση de facto που ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες της. Τον έχουν εγκαταλείψει οι αριστερές και φιλελεύθερες πτέρυγές του. Το πραξικόπημα μπορεί να προέλθει μόνο από υψηλή στρατιωτική εντολή – που θα είναι τσαβική. Σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, θα έχουμε μια μεταβατική κυβέρνηση που θα ερχόταν σε συμφωνία με την Δεξιά.
Πριν μια βδομάδα διεξήχθη στην Αθήνα η 4η Ευρωμεσογειακή Συνδιάσκεψη. Ποιες δυνατότητες ανοίγονται για ένα νέο διεθνισμό και την κοινή δράση των αντικαπιταλιστικών-επαναστατικών δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο;
Πρέπει να κάνουμε ό, τι είναι δυνατόν για τη δημιουργία ενός διεθνούς Ενιαίου Μετώπου ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τον ιμπεριαλισμό, ενάντια στην πολιτική της Τρόικας, ενάντια στη συνεργασία των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για τη μετατροπή της Μέσης Ανατολής σε προτεκτοράτο και στην υπεράσπιση του ουκρανικού και του παλαιστινιακού αγώνα, ενάντια στην κυβέρνηση του Κιέβου, από τη μία, και ενάντια στον Σιωνισμό, από την άλλη. Πολλές αποκαλούμενες «αντικαπιταλιστικές δυνάμεις», ωστόσο, υποστηρίζουν μια υποτιθέμενη «συριακή επανάσταση» που αποτελείται από ομάδες που υποστηρίζονται από το ΝΑΤΟ. Ακόμη και αν ο ρόλος της Ρωσίας σε αυτή την κρίση είναι διαφορετικός από αυτόν του ιμπεριαλισμού, η παρέμβαση Πούτιν στοχεύει σε μια πολιτική συμφωνία με τον ιμπεριαλισμό, και γι’ αυτό αποτελεί επίσης μια αντιδραστική παρέμβαση, μια παρέμβαση ενάντια στην κοινωνική επανάσταση στη Μέση Ανατολή. Σε γενικές γραμμές, στρατηγικά, ένα πρακτικό μέτωπο πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό πρέπει να καταστήσει σαφές ότι η μόνη διέξοδος είναι ο διεθνής αγώνας για κυβερνήσεις εργατών και αγροτών και τη δικτατορία του προλεταριάτου.
