Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Αντώνης Ιορδάνου, ηθοποιοί της παράστασης Σώμα: Μήδεια
Κι αν η Μήδεια και ο Ιάσονας έμεναν για πάντα αδιάσπαστα μαζί; Αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που οδήγησαν στη θεατρική παρουσίαση ενός νέου ποιητικού έργου από τον Ζ. Δ. Αϊναλή που έγραψε το DCX 212 Μήδεια: Εργοτάξιο και που ο Σάββας Στρούμπος διασκεύασε για την παράσταση Σώμα: Μήδεια. Με αφορμή την πρεμιέρα του έργου αυτή την Παρασκευή 7.3 μιλάμε με τους δύο ερμηνευτές της παράστασης, τη Ναταλία Γεωργοσοπούλου και τον Αντώνη Ιορδάνου. Το Πριν είναι χορηγός επικοινωνίας και στην έντυπη έκδοση του Πριν θα βρείτε μια ειδική προσφορά μόνο για τους αναγνώστες της εφημερίδας μας.
Συνέντευξη στον Κυριάκο Νασόπουλο
Ποια ήταν τα στοιχεία που σας ώθησαν στην απόφαση να διασκευάσετε για το θέατρο αυτό το νέο ποιητικό έργο; Τι προκλήσεις είχε αυτή η προσπάθεια;
Ναταλία:
Στο έργο μας η Μήδεια μοιάζει σα μια από τις γυναικείες φιγούρες του Τζακομέτι που αγρυπνά έναν νεκρό. Έχουμε μπροστά μας την εικόνα ενός ανθρώπου που βυθίζεται όλο και πιο βαθιά σε απίθανες, αδιέξοδες περιοχές, μετατρέποντας την κρυμμένη πληγή της σε ορατή. Για να γίνει ορατή αυτή η πληγή χρειάζεται να εγκαταλείψουμε τον πραγματικό κόσμο, και να δοκιμάσουμε μια περιπλάνηση στον τόπο των σκιών, χρειάζεται ακόμη ένας άλλος άνθρωπος, ο Ιάσονας μέσα από τον οποίο μπορεί να δει τον εαυτό της. Μέσα από την εικόνα αυτού του συγκεκριμένου άλλου ξετυλίγεται ένα παιχνίδι μεταξύ τους ερωθανατικό, σαρκαστικό, το σώμα του ενός γίνεται ο βωμός του άλλου που τον σαρκάζει, τον βεβηλώνει, τον καταβροχθίζει ώσπου πια δεν υπάρχει Μήδεια και Ιάσων, δεν υπάρχει ούτε γυναίκα ούτε άντρας, είναι το κενό. Ο απόλυτος ανθρώπινος μετεωρισμός.
Κι αν η Μήδεια και ο Ιάσων έμεναν για πάντα αδιάσπαστα μαζί; Το κορμί του ενός σε πλήρη εξάρτηση από το κορμί του άλλου στη ζωή και στον θάνατο. Η κοινή τους σάρκα που φυλά όλες τις επιθυμίες, τα όνειρα, τις οδύνες σε νεκρική αποσύνθεση. Δύο φιγούρες που όσο κυλά ο χρόνος οδηγούνται σε μεγαλύτερες ακρότητες για να επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους.
Αυτά τα στοιχεία μας ώθησαν στην παράσταση ενός νέου ποιητικού έργου από τον Ζ.Δ.Αϊναλή που έγραψε το DCX212 Μήδεια: Εργοτάξιο και που ο Σάββας Στρούμπος διασκεύασε για την παράστασή μας “Σώμα Μήδεια”.
Ποια έμπνευση παίρνει η παράσταση από την αρχαία τραγωδία και τον μύθο της Μήδειας και του Ιάσονα;
Αντώνης: Ο μύθος της Μήδειας από τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου και την «Μήδεια» του Ευριπίδη είναι γνωστά. Η παράσταση πραγματεύεται την σχέση τους (της Μηδείας και του Ιάσονα) από τη στιγμή της δολοφονίας των παιδιών. Εστιάζει στην άρρητη σχέση αυτών των προσώπων καθώς βρίσκονται εγκλωβισμένοι σ’ ένα ρημαγμένο ψυχικό τοπίο. Τα πρόσωπα αντλούν στοιχεία από το μύθο αλλά εστιάζουν στην ουσία της σχέσης τους. Σε μια μεταγενέστερη συνάντησή τους όπου όλα τα τραύματα είναι ανοιχτά προς διερεύνηση έρχονται αντιμέτωποι με τις εμμονές που τους οδήγησαν μέχρι το σημείο ρήξης, το φόνο των παιδιών. Η δίψα για εξουσία στον Ιάσονα και η προδοσία στην Μήδεια είναι καθοριστικές στην πορεία τους, τόσο στις επιλογές τους όσο και στον πυρήνα της σχέσης τους. Η τραγωδία του Ευριπίδη τελειώνει στο σημείο ρήξης και στη συνέχεια η Μήδεια εξαφανίζεται. Δεν δίνεται η δυνατότητα στα πρόσωπα αυτά να αναμετρηθούν μετά την αποτρόπαια πράξη, να κάνουν απολογισμό της σχέσης τους ή να πάρουν απαντήσεις. Στην παράστασή μας βλέπουμε τα πρόσωπα ρημαγμένα να βιώνουν υπό το πρίσμα των επιλογών τους μια συνάντηση τεράτων σε ένα εφιαλτικό τοπίο οπού ο ένας είναι η κόλαση του άλλου. Το ποιητικό κείμενο του Ζήση Αϊναλή δεν εξετάζει αν κάποιος είναι καλός ή κακός στη μεταξύ τους σχέση αλλά την ουσία της σχέσης τους όπως αυτή γεννιέται, δημιουργείται και ολοκληρώνεται με το θάνατο των παιδιών τους. Άλλα και στο ότι αυτή η σχέση δεν σταματά εκεί, επανέρχεται σαν κύμα και σαρώνει τα πάντα στο διάβα της. Είναι μια σχέση απόλυτου έρωτα και εξουσίας που τους παρασέρνει στην προδοσία και την καταστροφή.
-© Χριστίνα Σπηλιωτοπούλου
Το έργο αναφέρεται σε επιζώντες, στη δολοφονία τέκνων, στην απώλεια, στη λήθη. Πόσο επίκαιρα είναι αυτά τα θέματα σε μια Ελλάδα που ακόμα μετράει τις πληγές της και συνταράσσεται από τον άδικο χαμό νέων ανθρώπων;
«Τρέμω το μέλλον που έρχεται, το μέλλον που μου στέρησες»
Ναταλία: Στο έργο υπάρχει η φράση “Τρέμω το μέλλον που έρχεται, το μέλλον που μου στέρησες”. Αυτή η φράση αποκαλύπτει την πληγή του έργου και τον λόγο που για αυτούς τους δύο χαρακτήρες δεν υπάρχει καμιά μορφή κάθαρσης.
Στην πραγματική ζωή τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η δολοφονία των 57 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στην τραγωδία των Τεμπών καθώς και η συγκάλυψη του εγκλήματος είναι αδύνατον να μείνουν μετέωρα. Οι νεκροί και οι ζωντανοί ζητούν δικαίωση γιατί τα εγκλήματα πια έγιναν πολλά και οι εγκληματίες βρίσκονται στην παραφορά της πτώσης τους. Η φράση του έργου μας: “Τρέμω το μέλλον που έρχεται, το μέλλον που μου στέρησες” έχει μια βίαιη απεύθυνση σε εκείνους που νομίζουν πως μπορούν να μας στερήσουν το μέλλον. Η τραγωδία της ανθρωπινότητας είναι η πιο ανθρώπινη τραγωδία και ζητά την κάθαρση, απαιτεί μια γενναία απάντηση.
Ποιο τελικά είναι το κυρίαρχο μοτίβο στο έργο;
Αντώνης: Στον Ιάσονα η δίψα για εξουσία τον φέρνει μπροστά στο δίλημμα της προδοσίας. Είναι αυτή η αδηφάγα επιθυμία, όπως ακούγεται και στην παράσταση, να ανέλθει, να διεκδικήσει μια θέση σ’ ένα βασίλειο που τον οδηγεί σε ρήξη με την Μήδεια, τον εναπομένοντα πιστό του σύντροφο. Αυτή η σχέση εξουσίας του Ιάσονα πάνω στην Μήδεια στα πρότυπα της πατριαρχικής εξουσίας είναι το σημείο εκκίνησης του έργου. Η Μήδεια η οποία έφυγε από μία πατρική κυριαρχία και καταλήγει να γίνει πιόνι του Ιάσονα στα σχέδιά του για να διεκδικήσει ένα θρόνο, ένα βασίλειο. Τον ακολουθεί σε μια αιματοβαμμένη πορεία όπου ο ένας θάνατος φέρνει τον άλλον. Στην πορεία όμως η προδοσία γίνεται καθοριστικός παράγοντας για να πάρει την μοίρα στα χέρια της αφαιρώντας κάθε ελπίδα στο μέλλον του Ιάσονα. Αυτή η εμμονική δίψα για εξουσία διαμορφώνει και μεταμορφώνει τον Ιάσονα σ’ ένα τέρας όπου οι επιθυμίες του τον καθορίζουν, υιοθετώντας στοιχεία γκροτέσκο ακόμα και γελοιοποίησής του. Άλλωστε τέτοια στοιχεία τα συναντάμε και σήμερα σε πρόσωπα εξουσίας όπως ο Τραμπ ή ο Χίτλερ πριν κάποια χρόνια. Πρόσωπα που θα κάνουν ό, τι περνά από το χέρι τους για να αναλάβουν και να παραμείνουν στην εξουσία. Εκεί επέρχεται και η ύβρις που τον οδηγεί στον εξαφανισμό του. Η Μήδεια από την άλλη διεκδικεί τη θέση της ισότιμα σε μια κοινωνία αντρών ως σύντροφος, μητέρα και ερωμένη. Η προδοσία που εισπράττει από τον Ιάσονα όντας μια ανοιχτή πληγή προς αυτόν και από αυτόν την φέρνει στα όρια της τρέλας. Θυσιάζει τα πάντα και δέχεται την απόρριψη. Βέβαια δεν είναι αμέτοχη στην ύβρη που διαπράττει ο Ιάσονας εφόσον τον ακολουθεί και συμμετέχει σε όλα τα σχέδιά του και τους επερχόμενους θανάτους. Είναι λοιπόν σαν ο ένας να καθρεφτίζεται στον άλλον.
Ο σπαραγμός και η δύναμη της ελπίδας, της αγωνίας, της αντίστασης
Μέσα στον σπαραγμό, μπορεί τελικά να υπάρξει κάποια ελπίδα, κάποια αντίσταση απέναντι στη λήθη και τη ερήμωση;
Ναταλία: Ο σπαραγμός του ανθρώπου που αφορά τον άνθρωπο αποκαλύπτει μια άλλη δύναμη όσο παράδοξο κι αν φαίνεται. Πρόκειται για τη δύναμη της ελπίδας, της αγωνίας, της αντίστασης. Είναι η δύναμη να πάσχουμε και να πασχίζουμε με πάθος, να αναζητάμε μια κραυγή ικανή να εκφράσει όλον τον πόνο, όλη την εξέγερση των βασανισμένων του κόσμου. Ο σπαραγμός θέτει τον άνθρωπο ευάλωτο σε σημείο που ανυπολόγιστα μπορεί να κραυγάσει για την αδιαφορία που τον πνίγει, να ανοίξει το στόμα του και να τους καταπιεί όλους και όλα. Πιστεύω σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε. Στο σημείο της κραυγής.
Πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει στην παράσταση η γενικότερη στάση των ηθοποιών; Ποιο είναι το ειδικό βάρος που κατέχουν στην παράσταση, πέρα από την ανθρώπινη φωνή, η κίνηση και ο συνδυασμός των κινήσεων των ηθοποιών;
Αντώνης: Η παράστασή μας έχει στοιχεία μιας τραγωδίας ή καλύτερα μιας μετα-τραγωδίας όπου συναντώνται η υποκριτική, η μουσική και η εικαστική τέχνη. Η σύνθεση και των τριών αυτών είναι μια πρόκληση. Η εικαστικός Κατερίνα Σωτηρίου δημιουργεί με το σκηνικό και τα κοστούμια ένα τοπίο όπου τα πρόσωπα του έργου κινούνται ρημαγμένα, εγκλωβισμένα σε μία αέναη συνάντηση όπου ο ένας αποτελεί συνέχεια του άλλου. Τα πρόσωπα παίρνουν αρχετυπική μορφή και οι κινήσεις τους εναρμονίζονται σε αυτό το τοπίο. Η μουσική του Γιάννη Ισμυρνιόγλου συναντά το εσωτερικό τους τοπίο σε αυτήν την αναμέτρηση. Οι κινήσεις των ηθοποιών υπαγορεύονται από αυτό που φέρουν ως σύμβολα του μύθου αλλά και από την μεταξύ τους σχέση. Δεν είναι καθημερινοί άνθρωποι και σίγουρα δεν έχουν μια καθημερινή σχέση. Η κίνηση τους έχει μια πύκνωση, μια αντίσταση, σα να βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον πηχτού υγρού που δεν τους αφήνει περιθώρια να ανέλθουν, να ξεφύγουν, να αναδυθούν προς την λύτρωση.
Στη σκηνή θα βρίσκεται και ο συνθέτης της παράστασης, ο μουσικός Γιάννης Ισμυρνιόγλου. Πόσο σημαντική είναι εδώ η λειτουργία της μουσικής;
Ναταλία: Ο Γιάννης είναι ερμηνευτής πάνω στη σκηνή. Με ιδιαίτερη ευαισθησία μας αφουγκράζεται. Η μουσική του είναι το εσωτερικό μας τοπίο, οι ρυθμοί του είναι οι σκέψεις μας. Οι σιωπές μας είναι κοινές και οι ανάσες μας λεκτικές ή μουσικές λειτουργούν σαν “οι πολλές φωνές” ενός σώματος. Είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε και χαίρομαι που δοκιμάζουμε αλλιώτικα δύσβατα τοπία.
Τοποθεσία: Θέατρο Arroyo, Μεγ. Αλεξάνδρου 128, Μεταξουργείο, Αθήνα
Πρεμιέρα: Παρασκευή 7 Μαρτίου 2025
Διοργανωτής: Ομάδα θεάτρου Άλας ΑΜΚΕ
Παραστάσεις: Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00 από 7/3.
Θέατρο Arroyo (Μεγ. Αλεξάνδρου 128, Αθήνα).
Συγγραφέας: Ζ. Δ. Αϊναλής
Καλλιτεχνική Επιμέλεια, Διασκευή: Σάββας Στρούμπος
Συνδημιουργία / Ερμηνεία: Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Αντώνης Ιορδάνου
Τηλέφωνο επικοινωνίας: Τηλ.: 6947656041
Το Σάββατο 8 Μαρτίου ,μετά την παράσταση θα ακολουθήσει συζήτηση με τον συγγραφέα του έργου Ζήση Αϊναλή και τον σκηνοθέτη Σάββα Στρούμπο.
