Γιάννης Ελαφρός
▸ Πολεμικές απειλές αλλά και συμφωνίες (όπως Ισραήλ-Λιβάνου) με σφραγίδα ΗΠΑ και Total, συμμετοχή Energean
Κλιμάκωση των ανταγωνισμών, των πολεμικών ιαχών, αλλά και των παζαριών και διευθετήσεων στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε μια κατάσταση που έχει και «νταβατζήδες» (με τις ΗΠΑ σε πρώτο ρόλο) και «πειρατές» (πρωτίστως τις πολυεθνικές) και θύματα βιασμού το περιβάλλον και τους λαούς. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να κλιμακώνεται και τον διεθνή ανταγωνισμό των καπιταλιστικών μπλοκ να οξύνεται, η δίψα για ενέργεια ωθεί κράτη και κεφάλαιο στο θέλουν να ρουφήξουν κάθε σταγόνα υδρογονάνθρακα, κι ας βρίσκεται στα βάθη της θάλασσας. Βάζοντας φωτιά στο κλίμα και απειλώντας με μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές. Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσονται πολλαπλά «παιχνίδια», με όμηρους τους λαούς που «πυροβολούνται» καθημερινά με κραυγές για την επιθετικότητα του ανταγωνιστή και πολεμικές απειλές προς τον «απέναντι».
Τις προηγούμενες μέρες ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου συνέχισε το γαϊτανάκι των εκατέρωθεν απειλών, λέγοντας πως «δεν πρόκειται να αποδεχτούμε ούτε ένα μίλι επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο παραπάνω από τα έξι μίλια. Δεν δεχόμαστε τετελεσμένα και να μας εγκλωβίσουν στις ακτές μας», ενώ αναφέρθηκε στην απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου το 1995, περί casus belli.
Η διαλυμένη από την ιμπεριαλιστική επέμβαση Λιβύη, με τον τεράστιο ενεργειακό πλούτο, γίνεται μήλον της έριδος. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφάσισε τη συνέχιση παραμονής της «ειρηνευτικής δύναμης» και κάλεσε την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τρίπολης να τηρεί τα όσα συναποφασίστηκαν στο Φόρουμ για τον Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη, όπου στο άρθρο 6 αναφέρεται πως η κυβέρνηση δεν πρέπει να προχωρά σε συμφωνίες με μακροπρόσθεσμες συνέπειες. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες είναι προφανώς μια τέτοια συμφωνία.
Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της λιβυκής πετρελαϊκής εταιρείας ΝΟC Φαρχάτ Μπενγκντάρα δήλωνε στο CNBC Arabia, πως υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή δύο νέων αγωγών φυσικού αερίου που θα συνδέουν τη Λιβύη με την Ελλάδα και με την Αίγυπτο. Από τη Σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου στο Αλγέρι οι πρόεδροι Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Σίσι και Αλγερίας Αμπντελματζίντ Τεμπούν συμφώνησαν πως θα πρέπει να διεξαχθούν «το συντομότερο δυνατόν» οι λιβυκές προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Στο φόντο αυτό, η Αίγυπτος ανακοίνωσε τη διακοπή των συνομιλιών με την Τουρκία, λόγω της συνεχιζόμενης τουρκικής (στρατιωτικής και άλλης) παρέμβασης στη Λιβύη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον χαρακτήρα που μπορεί να πάρουν οι διακανονισμοί στη Μεσόγειο, έχει η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου για τη μοιρασιά των θαλάσσιων ζωνών και κοιτασμάτων, που ολοκληρώθηκε στα μέσα Οκτωβρίου. Οι δύο χώρες δεν έχουν καν διπλωματικές σχέσεις, καθώς ο Λίβανος δεν έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ, ενώ το τελευταίο έχει πραγματοποιήσει πολλές πολύνεκρες εισβολές στο βόρειο γείτονά του. Στις αρχές του καλοκαιριού μια προσπάθεια των Ισραηλινών να τοποθετήσουν στο κοίτασμα Καρίς πλωτή μονάδα αποθήκευσης και εκφόρτωσης παραγωγής της ελληνικών συμφερόντων εταιρείας Energean (ναι, αυτής που προχωρά σε απολύσεις στην Καβάλα!), προκάλεσε στρατιωτική κινητοποίηση του Λιβάνου. Όλα αυτά επιτάχυναν τις διαπραγματεύσεις με μεσολάβηση των ΗΠΑ. Ισραήλ και Λίβανος δεν συζήτησαν απευθείας μεταξύ τους, αλλά μέσω του αμερικανού απεσταλμένου Άμος Χοχστάιν. Ιδιαίτερα δραστήρια ήταν στο παρασκήνιο η γαλλική Total.
Η συμφωνία μοιράζει τελικά τα δύο μεγάλα κοιτάσματα –το Καρίς και το Κανάα- στις δύο χώρες, το πρώτο στο Ισραήλ και το δεύτερο στον Λίβανο, προσαρμόζοντας τις θαλάσσιες ζώνες στην «εδαφική ακεραιότητα» των κοιτασμάτων (το Ισραήλ παραχώρησε μέρος των διαφιλονικούμενων περιοχών για να ολοκληρωθεί η συμφωνία). Βέβαια το Ισραήλ είναι έτοιμο για εξόρυξη, άρα έχει άμεσα οφέλη, όπως και τα μονοπώλια που θα συμμετέχουν, μεταξύ αυτών και η Energean. Ο Λίβανος θα χρειαστεί χρόνια, στρέφεται προς τη Δύση και δίνει τα κλειδιά στην Total. Παρότι η συμφωνία έγινε δεκτή (με μικρές αντιδράσεις) από τις πολιτικές δυνάμεις και των δύο χωρών (συναίνεση και της Χεζμπολά), αναλυτές σημειώνουν πως δεν αποκλείονται εντάσεις στο μέλλον.
Κινητικότητα και στην Ελλάδα. Περιβαλλοντικές οργανώσεις κατήγγειλαν στην αρχή της εβδομάδας, πως το ερευνητικό σκάφος «Sanco Swift» βρίσκεται στα θαλάσσια «οικόπεδα» δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, που έχουν οι ExxonMobil-Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ), ενώ υπάρχουν δημοσιεύματα για έναρξη σεισμικών ερευνών.