Ματίνα Παπαχριστούδη
Συνεχίζεται σιωπηρά η… απόσυρση της ενημέρωσης από τα τηλεοπτικά κανάλια. Οι θορυβώδεις διθύραμβοι για τις τηλεοπτικές σειρές μυθοπλασίας, τα ακριβοπληρωμένα ριάλιτι, τις κόντρες της λεγόμενης «ψυχαγωγίας», τον ανταγωνισμό των ποσοστών τηλεθέασης, θολώνουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Στα μεγάλα συστημικά κανάλια αλλά και στην κρατική τηλεόραση της ΕΡΤ, η ενημέρωση γίνεται μόνο στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, ως «αποδελτίωση» της πολιτικής δραστηριότητας των κοινοβουλευτικών κομμάτων και με επίκεντρο τη μεταφορά του κυρίαρχου κυβερνητικού αφηγήματος, όπως αυτό συνδιαμορφώνεται από το επικοινωνιακό επιτελείο του Μαξίμου και τα τηλεοπτικά στελέχη κορυφής.
Οι πολιτικές ενημερωτικές εκπομπές έχουν εξαφανιστεί, δημοσιογραφικές ερευνητικές εκπομπές δεν υπάρχουν εδώ και χρόνια, ενώ το ρεπορτάζ εντάχθηκε ως ρετάλι στα διασκεδαστικά πρωινάδικα ή μεσημεριανάδικα. Ακόμη και κανάλια όπως ο ΑΝΤ1, ο οποίος έχει στρατηγική συμμαχία με εταιρεία η οποία διεθνώς πρωτοστατεί στη δημοσιογραφική έρευνα (Vice), μεταδίδει τις εκπομπές αυτές τις μεταμεσονύχτιες ώρες.
Η κάλυψη της δίκης της Ιωάννας στην υπόθεση με το βιτριόλι επιβεβαιώνει όλα τα παραπάνω. Σε όλες τις εκπομπές αλλά και τα δελτία ειδήσεων προβαλλόταν ξανά και ξανά το σαρωτικό μπούγιο καμερών, φωτογράφων, δημοσιογράφων επάνω στη γυναίκα που διεκδικεί την αξιοπρέπειά της, με τον συνήθη κανιβαλιστικό τρόπο της θυματοποίησης, προσωποποίησης και δραματοποίησης, χωρίς καμία εμβάθυνση στην ουσία του κοινωνικού προβλήματος.
Η εξαφάνιση της ενημέρωσης στην ιδιωτική τηλεόραση έχει πλέον επιπτώσεις και στις λειτουργικές δομές των καναλιών. Συγκεκριμένες ειδικότητες, προς το παρόν στους τεχνικούς, αξιολογούνται ως «άχρηστες», τμήματα συγχωνεύονται και εργαζόμενοι περισσεύουν. Η υποβάθμιση της δημοσιογραφικής ερευνητικής εργασίας και του ρεπορτάζ είναι εντυπωσιακά εμφανής στην περίπτωση της ΕΡΤ, όπου αποσύρθηκαν οι δημοσιογραφικές εκπομπές, επιβλήθηκε μοντέλο «ενημερωτικο-διασκεδαστικής» τηλεόρασης πρωί και μεσημέρι, ενώ τις πολιτικές εκπομπές ανέλαβαν οι ιδεολογικά και πολιτικά έμπιστοι του Μεγάρου Μαξίμου.
Ειδήσεις πίσω από τις κάμερες
Ο πρωθυπουργικός μονόλογος στη συνέντευξη Μητσοτάκη στη ΔΕΘ και η κεντρική σκηνοθεσία της επίσκεψής του στην πόλη έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στον δημοσιογραφικό κλάδο. Οι επιπτώσεις του μοντέλου επιβολής ενός ολοκληρωτικού ελέγχου στην ενημέρωση από την κυβέρνηση είναι πια εμφανείς ακόμη και στους υποστηρικτές της στα μίντια, οι οποίοι διαμαρτύρονται για αποκλεισμούς και πρωτοφανείς συμπεριφορές.
Η πολιτική ελέγχου αποτελεί κεντρική επιλογή της ΝΔ και επεκτείνεται παντού. Η ενημέρωση προς τα ΜΜΕ γίνεται με δυο βασικούς τρόπους, τις διαφημιστικές πληρωμένες καμπάνιες και την κατασκευασμένη επικαιρότητα από γραφεία Τύπου στην κρατική μηχανή. Οι εκδότες στηρίζουν το εν λόγω μοντέλο και όσοι αντιδρούν κόβονται από τα διαφημιστικά κονδύλια. Οι δημοσιογράφοι που επιμένουν στο ρεπορτάζ, την έρευνα και τα στοιχεία είναι πλέον μικρή μειονότητα.
Μια ματιά στις αναθέσεις –των τελευταίων μόνο ημερών– σε διαφημιστικές καμπάνιες καταδεικνύει το πώς γίνεται ο έλεγχος στην κάλυψη της επικαιρότητας στα μίντια. Δυο μόνο Περιφέρειες, της Αττικής και της Δυτικής Ελλάδας, θα πληρώσουν σχεδόν 5,2 εκατ. ευρώ για επικοινωνία — 1,1 και 3,1 αντίστοιχα! Η δε ΔΕΗ, η οποία θα αυξήσει την τιμή του ρεύματος, θα πληρώσει μισό εκατομμύριο για να διαφημίσει την… επικοινωνία με τους καταναλωτές!