Επιδημιολογική περιφρούρηση μεγάλων συμφερόντων 2020 – 2021

Πάνος Παπανικολάου, Νευροχειρουργός, ΓΓ ΟΕΝΓΕ, μέλος ΔΣ ΕΙΝΑΠ, εκπρόσωπος του Ενωτικού Κινήματος για την Ανατροπή

1 Όταν εξαγγέλθηκε το πρώτο lockdown τον Μάρτιο 2020 ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει πως θα επρόκειτο για ένα προσωρινό και εφ’ άπαξ μέτρο ώστε να δοθεί χρονικό περιθώριο 2 μηνών για να γίνει επειγόντως θωράκιση του ΕΣΥ και για να προετοιμαστεί ο σχεδιασμός της διαρκούς ιχνηλάτησης μετά την άρση του προσωρινού και εφ’ άπαξ (υποτίθεται) lockdown. Με βάση αυτήν την κυβερνητική δέσμευση ο λαός επέδειξε τότε εξαιρετικά υπεύθυνη στάση και έδωσε στην κυβέρνηση το χρονικό περιθώριο που η κυβέρνηση είχε ζητήσει. Σε αυτό συνέτεινε και το ότι για 15 μέρες το κράτος είχε δείξει μια στοιχειώδη σοβαρότητα : άρχισαν να γίνονται επειγόντως προσλήψεις επικουρικών γιατρών και νοσηλευτών, άρχισαν να γίνονται προσπάθειες για να λειτουργήσουν οι 150 κλίνες ΜΕΘ που ήταν εξοπλισμένες αλλά εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης προσωπικού (κυρίως νοσηλευτικού), η ΠΝΠ του πρώτου lockdown προέβλεπε λειτουργία μόνο των παραγωγικών μονάδων που σχετίζονταν με τα βασικά αγαθά (τρόφιμα, ενέργεια, επικοινωνίες, καύσιμα κλπ), με εντολή Μαξίμου «μαζεύτηκαν» κυβερνητικοί παράγοντες (μεταξύ των οποίων και κορυφαίοι υπουργοί) που ως τότε ψηφοθηρούσαν χυδαία στο πιο συντηρητικό θρησκόληπτο κοινό θορυβώντας πως όσοι λένε ότι και στους ναούς κολλάει ήταν υποκινούμενοι άθεοι κλπ, κλπ.

2. Ήδη όμως δυο εβδομάδες κιόλας μετά την έναρξη εφαρμογής του πρώτου lockdown φάνηκε πως η κυβέρνηση είχε ήδη ξεχάσει τις δεσμεύσεις της. Πίστεψε πως η ανάσχεση της επιδημίας θα ήταν οριστική και πως το οριζόντιο, τυφλό, συλλήβδην lockdown δεν ήταν ένα προσωρινό βοηθητικό εργαλείο για να δοθεί περιθώριο χρόνου για την προετοιμασία των κύριων εργαλείων (ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης με προσωπικό και υποδομές, προετοιμασία της ιχνηλάτησης σε βάθος χρόνου) αλλά ήταν πανάκεια την επιτυχία της οποίας έπρεπε να καρπωθεί πολιτικά η κυβέρνηση. Σε αυτήν την υπαναχώρηση και διαστρέβλωση μεγάλες ευθύνες υπήρξαν και εκ μέρους των εκπροσώπων της κρατικής επιτροπής ειδικών. Γι’ αυτό ήδη από τέλος Μαρτίου πολλοί υγειονομικοί είχαμε δημοσιοποιήσει τις επιφυλάξεις μας ενυπόγραφα.  Όμως δυστυχώς παρά το γεγονός πως αυτές τις επιφυλάξεις τις συμμερίζονταν και πολλοί γιατροί προσκείμενοι στα κοινοβουλευτικά κόμματα ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και ΜΕΡΑ25 οι ηγεσίες των κομμάτων αυτών για πολλούς μήνες (και μάλιστα ΣΥΡΙΖΑ – ΚΙΝΑΛ ακόμα και μέχρι σήμερα) δίσταζαν να αμφισβητήσουν την «αυθεντία» της κρατικής επιτροπής ειδικών με την αυταπάτη πως τάχα είναι «επιστημονική αρχή» ανεξάρτητη από την κυβέρνηση και πως η κυβέρνηση απλά ενίοτε την «εργαλειοποιεί». Οι εκτιμήσεις μας άρχισαν να επιβεβαιώνονται πανηγυρικά ήδη από τον Απρίλιο 2020 : η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας «μεθυσμένη» από την «επιτυχία» του πρώτου lockdown σταμάτησε κάθε σκέψη για ουσιαστική ενίσχυση του ΕΣΥ σε προσωπικό και υποδομές. Χαρακτηριστική ήταν δήλωση του τότε υφυπουργού και σήμερα αναπληρωτή υπουργού κ. Β. Κοντοζαμάνη στις 14/4/20 πως ακόμα και οι 381 επικουρικοί γιατροί που είχαν ως τότε προσληφθεί είχαν αποδειχτεί … περιττοί. Επίσης αθετήθηκε και το δεύτερο μέρος της δέσμευσης που αφορούσε την προετοιμασία της σχεδιασμένης διαρκούς ιχνηλάτησης μετά την άρση του πρώτου lockdown και μάλιστα με επιστημονικοφανή δικαιολόγηση εκ μέρους εκπροσώπων της κρατικής επιτροπής ειδικών που έλεγαν από την αρχή της επιδημίας περίπου πως τα πολλά τεστ δήθεν δεν είναι μόνο περιττά αλλά και … επιζήμια

3. Έτσι η κυβέρνηση επαναπαύτηκε στις «δάφνες» αυτού που θεώρησε παγκόσμιας εμβέλειας επιτυχία όσον αφορά το δίμηνο Μαρτίου – Απριλίου 2020. Χαρακτηριστικό είναι πως προφανώς θεωρώντας οριστική την «νίκη», το κράτος (πάλι με σοβαρές τις ευθύνες των εκπροσώπων της κρατικής επιτροπής ειδικών) ακολούθησε μετά την άρση του πρώτου lockdown και επί δυο μήνες (αρχές Μαΐου ως 1/7/2020) μια κυριολεκτικά ΝΗΠΙΩΔΗ επιδημιολογική πολιτική που βασιζόταν στις ατάκες «στο αεροπλάνο δεν κολλάει με τίποτα, στο μετρό κολλάει αλλά μόνο όταν οι ανεύθυνοι επιβάτες δεν φορούν σωστά την μάσκα, όταν οι συρμοί περνούν ένας κάθε πανσέληνο και γίνεται πανζουρλισμός συγχρωτισμού στις πλατφόρμες και στα βαγόνια δεν κολλάει», «στις πλατείες κολλάει, στα μπουζούκια δεν κολλάει», «από φουκαρά κολλάει, από τουρίστα δεν κολλάει» κλπ. Όλα αυτά τα ευτράπελα φυσικά ήταν προετοιμασία για το «άνοιγμα του τουρισμού» που είχε προαναγγελθεί από διεθνή τουριστικά πρακτορεία και από καρτέλ μεγαλοξενοδόχων. Και πάλι επιστρατεύθηκαν οι εκπρόσωποι της κρατικής επιτροπής ειδικών να δικαιολογήσουν αυτές τις αντιφάσεις

4. Στις 13/6/20 ο σύμβουλος του ΠΘ κ. Μπακόλας παρουσία του ίδιου του ΠΘ ανακήρυξε στην Σαντορίνη το άνοιγμα της τουριστικής περιόδου 2020 δηλώνοντας επί λέξει : «η Ελλάδα τα κατάφερε εντυπωσιακά να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορονοϊού. Κυρίες και κύριοι σας καλωσορίζουμε στο ελληνικό καλοκαίρι».  Η κυβέρνηση με χίλιους τρόπους είχε εκείνη την περίοδο καταστήσει σαφές πως ήθελε να «πουλήσει» το «προϊόν» μιας «covid free χώρας – τουριστικού προορισμού» και πως αυτό το βάσιζε αποκλειστικά στην πρόσκαιρη «επιτυχία» του πρώτου lockdown και ΟΧΙ στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει ανακοινώνοντας το πρώτο lockdown (ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης σε προσωπικό και υποδομές, προετοιμασία ιχνηλάτησης διαρκείας μετά την άρση του lockdown). Άλλωστε ακόμα και η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη ομολόγησε δημόσια τον Σεπτέμβριο του 2020 πως ο αρχικός σχεδιασμός για την ιχνηλάτηση στις πύλες εισόδου της χώρας κατά την τουριστική περίοδο ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ ΠΟΤΕ γιατί προέβαλλαν αντιρρήσεις ξένες κυβερνήσεις και αεροπορικές εταιρείες   Περιττό να πούμε πως και σε αυτό το μείζον θέμα η κρατική επιτροπή ειδικών λειτούργησε άλλη μια φορά ως θεραπαινίδα της εξουσίας εκθειάζοντας τον «αλγόριθμο EVA» και προσφέροντας σχετικά «επιχειρήματα» στους υπουργούς 

5. Τον Αύγουστο του 2020 υπήρξαν (κοντά στα πολλά άλλα) τρία χαρακτηριστικά συμβάντα που επιβεβαίωσαν απόλυτα πως οι κυβερνητικές αποφάσεις λαμβάνονταν καθαρά με κριτήρια εξυπηρέτησης μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και σχεδόν καθόλου με υγειονομικά, και επίσης πως η κρατική επιτροπή ειδικών καλείτο μόνο εκ των υστέρων για να δικαιολογήσει επιστημονικοφανώς προειλημμένες κυβερνητικές αποφάσεις :

Α. Στις 30/7/20 ο υπουργός τουρισμού κ. Θεοχάρης δήλωνε πως δεν επρόκειτο να αυξηθεί το ποσοστό επιβατικής πληρότητας 60 -65 % στην ακτοπλοΐα γιατί «η (κρατική) Επιτροπή (ειδικών) είναι αυστηρή»  .  Δυο μέρες αργότερα όμως (1/8/20) εκδόθηκε ΦΕΚ που προέβλεπε αύξηση της πληρότητας σε 80-85 %. Στις 3/8/20 ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας κ. Πλακιωτάκης επικαλέστηκε επ’ αυτού … νέα εισήγηση των ειδικών, οι οποίοι όμως επισήμως συνεδρίαζαν την επόμενη μέρα 4/8/20, δηλαδή 3 μέρες μετά την έκδοση του ΦΕΚ.

Β. Στις 17/8/20 η ΟΕΝΓΕ έκανε δημόσια καταγγελία πως από μηνός είχε επιβληθεί με εντολή διοικητών ΥΠΕ «σιωπητήριο» στους γιατρούς ΚΥ τουριστικών προορισμών με εντολή να σταματήσουν να ενημερώνουν για την εξέλιξη της επιδημίας στις περιοχές ευθύνης τους Παρατηρήθηκε τότε το ευτράπελο ο κ. Κοντοζαμάνης να διαψεύδει την καταγγελία ως δήθεν «ανάξια σχολιασμού» ενώ δίπλα του λίγα λεπτά αργότερα ο κ. Χαρδαλιάς να την επιβεβαιώνει πανηγυρικά με την δικαιολογία «θέλαμε να αποφύγουμε την στοχοποίηση ( ; ) των περιοχών».

Γ.    Στις 24/8/20 δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» αναλυτικό ρεπορτάζ με τίτλο «Τα διλήμματα και οι αστοχίες με τον ιό» (όπου δίπλα σε επώνυμες δηλώσεις μελών της κρατικής επιτροπής ειδικών υπήρχε δήλωση ανώνυμη μεν, σε εισαγωγικά δε (πράγμα που σημαίνει πως το όνομα του ή της δηλώσαντος/ουσας μέλους της κρατικής επιτροπής ειδικών ήταν στην διάθεση της δημοσιογράφου) η οποία ανέφερε επί λέξει : «στις 28 Ιουλίου μας ενημέρωσαν ότι ο R0 ήταν πολύ χαμηλός, μόλις 0,41. Αυτό μας δημιούργησε έναν εύλογο εφησυχασμό, ότι όλα πάνε καλά, ότι η επιδημία σβήνει, ενώ στην πραγματικότητα η πορεία ήταν επικίνδυνα ανοδική». Με απλά λόγια μέλος της επιτροπής κατηγορούσε τον ΕΟΔΥ πως ο ΕΟΔΥ παραπλάνησε την επιτροπή με πλαστά επιδημιολογικά δεδομένα για τον μήνα Ιούλιο 2020. Αυτονόητα σε οποιοδήποτε στοιχειωδώς σοβαρό κράτος ένα τέτοιο δημοσίευμα θα προκαλούσε αμέσως σάλο, παραιτήσεις αρμοδίων, επέμβαση εισαγγελικών αρχών κλπ. Περιττό να πούμε πως δεν έγινε απολύτως τίποτα και το δημοσίευμα πέρασε «στο ντούκου».

6. Είναι ευρέως γνωστό το επόμενο χρονολογικά ευτράπελο επεισόδιο της εκ των υστέρων επιστημονικοφανούς δικαιολόγησης προειλημμένων κυβερνητικών αποφάσεων : ο τρόπος που έγινε το άνοιγμα των σχολείων. Άναυδο το πανελλήνιο παρακολούθησε τον εκπρόσωπο της κρατικής επιτροπής ειδικών να «εξηγεί» στις 28/8/20 σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση και στις 29/8/20 διά του φέισμπουκ και διά του τύπου πως ο κίνδυνος μετάδοσης είναι ο ίδιος μέσα σε μια σχολική αίθουσα με 30 άτομα και σε μια αίθουσα με 15 άτομα. Παρά το γεγονός πως υπήρξε άμεση τεκμηριωμένη επιστημονική απάντηση σε αυτήν την αντιεπιστημονική αρλουμπολογία όλο το επόμενο δίμηνο η υπουργός Παιδείας (η μοναδική στην υφήλιο που εν μέσω πανδημίας αύξησε νομοθετικά το ανώτατο όριο αριθμού μαθητών ανά σχολική αίθουσα), η αστυνομία, τα καθεστωτικά ΜΜΕ καθώς και το σύνολο του κυβερνητικού προπαγανδιστικού μηχανισμού επιτέθηκαν λυσσαλέα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς που ζητούσαν το αυτονόητο : ολιγομελή τμήματα με επιστράτευση χώρων και με προσλήψεις εκπαιδευτικών. Μάλιστα ακροδεξιοί κυβερνητικοί βουλευτές αποκαλούσαν τους μαθητές «φίδια», φιλοκυβερνητικοί σκιτσσογράφοι τους απεικόνιζαν ως μαϊμούδες και οι δυνάμεις καταστολής τους αντιμετώπιζαν περίπου ως τρομοκράτες.

7. Τέλος Οκτωβρίου 2020 και αρχές Νοεμβρίου 2020 σε Θεσσαλονίκη και λοιπή χώρα αντίστοιχα επιβλήθηκε το δεύτερο lockdown, αυτό που με παραλλαγές ισχύει ακόμα και σήμερα. Είχαν προηγηθεί από τον Σεπτέμβριο διάφορα «διαγγέλματα» του ΠΘ που αποθέωναν το δόγμα της «ατομικής ευθύνης» των πολιτών και της αποποίησης κάθε ευθύνης των κυβερνώντων. Χαρακτηριστικό ήταν το «διάγγελμα» 24/9/20 όπου ο ΠΘ είχε απευθύνει ΣΤΟΝ ΛΑΟ το δίλημμα «αυτοπροστασία ή καραντίνα»  δηλώνοντας εν ολίγοις πως «αν αρρωστήσετε εσείς θα φταίτε, αν πεινάσετε πάλι εσείς θα φταίτε, εμείς σε καμία περίπτωση δεν θα φταίμε σε τίποτα». Αυτό το δεύτερο τρέχον lockdown (στην Βόρεια Ελλάδα από τέλος Οκτωβρίου, στην υπόλοιπη χώρα από αρχές Νοεμβρίου) διαφέρει από το πρώτο lockdown του Μαρτίου 2020 σε ένα σημαντικό σημείο : στις νέες ΠΝΠ διευκρινίζεται πως οι χώροι εργασίας πρωτογενούς – δευτερογενούς παραγωγής (μεγάλα αγροκτήματα, ορυχεία, εργοστάσια, εργοτάξια, αποθήκες κλπ) και υπηρεσιών λειτουργούν κανονικότατα εξ ολοκλήρου και όχι μόνο όσον αφορά τα βασικά αγαθά όπως στο πρώτο lockdown. Αυτό σε συνδυασμό με την αχαλίνωτη εργοδοτική υγειονομική ασυδοσία, με την παντελή απουσία ελέγχων στους χώρους εργασίας από ΕΟΔΥ ή/και Επιθεωρήσεις Εργασίας και με την ασφυκτική κατάσταση στα ΜΜΜ Αττικής και Θεσσαλονίκης είναι ο βασικότερος λόγος που το δεύτερο lockdown απέτυχε παταγωδώς στην ανάσχεση των νέων κρουσμάτων, της βαριάς νοσηρότητας και των απωλειών. Παρά το γεγονός πως αυτό έχει ομολογηθεί ακόμα και από εκπροσώπους της ίδιας της κρατικής επιτροπής ειδικών η κυβερνητική προπαγάνδα συνέχισε για άλλους … τρεις μήνες (και ακόμα συνεχίζει) να ενοχοποιεί τον «ανεύθυνο λαό», π.χ. τους ανεύθυνους Αθηναίους που διαδηλώνουν, τους ανεύθυνους Θεσσαλονικιούς που είναι παλιοχαρακτήρες, τις ανεύθυνες μαμάδες που την Κυριακή όταν έχει λιακάδα βγάζουν το μωρό με το καροτσάκι στην πλατεία, τους ανεύθυνους νεολαίους που πίνουν μια μπύρα στα όρθια στον πεζόδρομο κλπ.

8. Το κυβερνητικό αφήγημα όμως άρχισε να αλλάζει αιφνίδια και άρδην από τις 19/3/2021 όταν έκανε «εμφάνιση πρεμιέρας» στην επίσημη τηλεοπτική ενημέρωση του πληθυσμού για την επιδημία σε ρόλο «υπερυπουργού Υγείας» (προφανώς με εντολή Μητσοτάκη) ο υφυπουργός παρά τω ΠΘ κ. Σκέρτσος  Όπως έσπευσε να επαναβεβαιώσει αναλυτικά με διευκρινιστικές του δηλώσεις τις επόμενες μέρες από την «πρεμιέρα» ο ίδιος ο κ. Σκέρτσος tο νέο δόγμα είναι η λεγόμενη «αυτορρύθμιση» με πλήρη ατομική ευθύνη του κάθε πολίτη μέσω των self tests. Με απλά λόγια, το κράτος αποσύρεται και τυπικά από κάθε ευθύνη για την ιχνηλάτηση και την επιδημιολογική επιτήρηση και μεταβιβάζει το σύνολο της ευθύνης στον πληθυσμό. Δηλαδή το μοντέλο επιδημιολογικής επιτήρησης που ήταν ήδη στραβό, τώρα το τρώει κι ο γάιδαρος. Αυτό επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά τις τρεις τελευταίες εβδομάδες με εξαγγελίες διάφορων ρυθμίσεων … «αυτορρύθμισης» που αφορούν την εργασία και τις μετακινήσεις (μάλιστα από τον ίδιο τον κ. Σκέρτσο). Φυσικά όλα αυτά οφείλονται στο ότι στις 9/3/21 ο υπουργός Τουρισμού κ. Θεοχάρης είχε ανακοινώσει σε συνέντευξή του στο Βερολίνο το χρονοδιάγραμμα αλλά και τους κατ’ αρχάς επιδημιολογικούς όρους έναρξης της τουριστικής περιόδου 2021 αφού πρώτα είχαν προηγηθεί φυσικά οι σχετικές αρχικές εξαγγελίες από διεθνή τουριστικά πρακτορεία  . Η αλλαγή του μοντέλου επιδημιολογικής επιτήρησης στην λεγόμενη «αυτορρύθμιση ατομικής ευθύνης» δεν είναι τίποτα άλλο παρά προάγγελος αυτών που θα ισχύσουν στην νέα τουριστική περίοδο σε λίγες μέρες όσον αφορά τους ξένους επισκέπτες και για να τα «χωνέψει» ο πληθυσμός από τώρα γίνεται «πρόβα τζενεράλε» τώρα τον Απρίλιο των ίδιων όρων και όσον αφορά τους «ιθαγενείς» 

Συμπερασματικά :

Ήδη από πέρσι την άνοιξη το μοντέλο επιδημιολογικής επιτήρησης που ακολουθεί η χώρα ΔΕΝ υπακούει σε υγειονομικά κριτήρια (αριθμός ενεργών κρουσμάτων, επιφόρτιση νοσοκομείων, αριθμός βαρέως πασχόντων, αριθμός απωλειών, όροι υπερμετάδοσης κλπ) αλλά σε κριτήρια εξυπηρέτησης μεγάλων καπιταλιστικών συμφερόντων και κυβερνητικών σκοπιμοτήτων. Αφήνει ανενόχλητα τα πραγματικά διαχρονικά «εκκολαπτήρια του ιού» (μεγάλους χώρους εργασίας και ΜΜΜ), υπαγορεύεται και φέτος όπως και πέρσι από Απρίλιο ως Σεπτέμβριο από τα διεθνή τουριστικά πρακτορεία και τους μεγαλοξενοδόχους, προσπαθεί να μεταφορτώσει όλες τις ευθύνες στον λαό και να απαλλάξει από κάθε ευθύνη τους μεγαλοεργοδότες και την κυβέρνηση.

Η κρατική επιτροπή ειδικών έχει μεγάλες ευθύνες για το παραπάνω είτε διά της συναίνεσής της ή διά της σιωπής της. Επίσης ευθύνες έχουν και οι ηγεσίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης που δεν τόλμησαν έγκαιρα εξ αρχής (ΚΚΕ, ΜΕΡΑ25) ή ακόμα και τώρα δεν τολμούν (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ) να μιλήσουν καθαρά για τις ευθύνες της επιτροπής. Ιδιαίτερα σημαντική σχετικά είναι η στάση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ αφού αποτελεί την αξιωματική αντιπολίτευση με μεγάλη διαφορά εκλογικής δύναμης συγκριτικά με τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ακόμα και σήμερα κυριαρχεί εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ η φρασεολογία πως τάχα η επιτροπή στο σύνολό της είναι «αδέκαστη» και «ουδέτερη» και πως φταίει μόνο η κυβέρνηση που «δεν ακούει την επιτροπή αλλά την εργαλειοποιεί» και υπάρχει κριτική μόνο σε μεμονωμένες ακραίες δηλώσεις εκπροσώπων της επιτροπής.