«Πρέπει τώρα-τώρα-τώρα να ανοίξουμε και να διευρύνουμε την κουβέντα για το τι σχολείο θέλουμε και σε ποια κοινωνία. Θέλουμε άραγε σχολείο “Τhe Wall”, που οι μαθήτριες και οι μαθητές θα είναι “ακόμα ένα τούβλο στον τοίχο”, σε μια κοινωνία “Αλφαβίλ” που ένα λεξικό θα περιέχει μόνο τις επιτρεπόμενες για το σύστημα λέξεις;», μας λέει ο αναπληρωτής καθηγητής κοινωνικών επιστημών και μέλος των Παρεμβάσεων Ηλίας Κορδαλής.
Συνέντευξη στον Κυριάκο Νασόπουλο
▶ Το υπουργείο Παιδείας προχωρά στην πρώτη εφαρμοστική του αντιεκπαιδευτικού νόμου Κεραμέως, μέσω των νέων ωρολόγιων προγραμμάτων. Ποιες αλλαγές και σε ποια κατεύθυνση γίνονται;
Οι αλλαγές είναι σαρωτικές και έχουν φυσικά νεοφιλελεύθερο, νεοσυντηρητικό, σκοταδιστικό ιδεολογικό-πολιτικό αλλά συνάμα και οικονομικό-δημοσιονομικό πρόσημο. Ρίχνουν, στην κυριολεξία, βιτριόλι στο πρόσωπο και στο σώμα της παιδείας. Εξαφανίζουν από το χάρτη της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συνολικά τις κοινωνικές-πολιτικές επιστήμες, οι οποίες μέχρι τώρα κατείχαν μια σημαντική και ευδιάκριτη θέση και στις τρεις τάξεις του Λυκείου. Εξαφανίζονται από το Λύκειο και τα τελευταία ψήγματα καλλιτεχνικής παιδείας (εικαστικά, θεατρολογία, μουσική) ως μαθήματα επιλογής στην Α΄ Λυκείου. Κόβονται και τα μαθήματα του Ελεύθερου και Γραμμικού σχεδίου που είναι πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Όμως, οι αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα, ειδικά στα Λύκεια, αλλά και στα Γυμνάσια, πλήττουν και άλλες ειδικότητες, της Οικονομίας, των Φυσικών Επιστημών, των γεωλόγων, των γεωπόνων και των Ιταλικών. Συνολικά, οι αλλαγές θέλουν να δημιουργήσουν όλους τους προαπαιτούμενους όρους για ένα σχολείο που θα παράγει μαθητές μηχανές-ρομπότ, δίχως κριτική σκέψη και ελεύθερη βούληση, αξιοποιήσιμους στα γρανάζια του καπιταλιστικού συστήματος και θα έχει καθηγητές πειθήνιους, αναλώσιμους, «ευέλικτους», μέσω παρατεταμένων αξιολογήσεων που θα υπηρετούν τα «εθνικά ιδεώδη» της επιχειρηματικότητας, των ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), της «αριστείας», του «κανιβαλισμού», αλλά συνάμα και του δόγματος «Νόμος και Τάξη» και «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια».
▶ Σε τι αποσκοπεί η εξαφάνιση των κοινωνικών επιστημών και της καλλιτεχνικής παιδείας από τα σχολεία;
Επιλέγουν δύο κλάδους που έχουν και ένα συμβολικό χαρακτήρα. Πιστεύω πως ένα σκίτσο των προηγούμενων ημερών τα λέει με πολύ γλαφυρό τρόπο όλα· ρωτάει η Κεραμέως: «Κι αν οι κοινωνικές επιστήμες καλλιεργούν την κριτική σκέψη και το αίσθημα του πολίτη… Κι οι τέχνες τη δημιουργικότητα και τη φαντασία… Εμάς αύριο-μεθαύριο ποιος θα βρεθεί να μας ψηφίσει;». Οι κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες, ειδικά στο Λύκειο, δημιουργούν τις προϋποθέσεις –με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό– να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση για κομβικά κοινωνικά-πολιτικά ζητήματα — π.χ. φτώχεια και ανεργία, πολίτης και δημοκρατία, κοινωνικά κινήματα, μετανάστευση και προσφυγικό, κοινωνικές ανισότητες, κοινωνιολογικές σχολές, πολιτικές θεωρίες και ιδεολογίες, κοινωνικά και οικονομικά συστήματα. Αντίστοιχα, στα καλλιτεχνικά «ανοίγει» μια συζήτηση για το ρόλο της τέχνης, για τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο, τη μουσική, το θέατρο, τη ζωγραφική, τα κόμικς κ.α. Σε «χώρες-κλειδιά» σε όλο τον πλανήτη, οι κοινωνικές επιστήμες και η καλλιτεχνική παιδεία κατέχουν κομβική θέση στα Λύκεια, με συγκεκριμένο, φυσικά, ιδεολογικό, πολιτικό, πολιτιστικό προσανατολισμό σε κάθε χώρα. Στην Ελλάδα, όμως, καταργούνται! Αυτό αποτελεί νέο ποιοτικό χαρακτηριστικό. Δείχνει το απύθμενο πολιτικό και ταξικό μίσος και το φόβο του συστήματος, ακόμα και να έρχονται τα παιδιά σε απλή επαφή με λέξεις όπως υπεραξία και αλλοτρίωση, με τη Γκουέρνικα του Πικάσο και το Θωρηκτό Ποτέκμιν του Αϊζενστάιν. Όλα στην πυρά… Γκέμπελς. Να πούμε και κάτι εδώ με συμβολικό χαρακτήρα που αποτυπώνει όλα τα παραπάνω: H χούντα στις 05/05/1967 κατάργησε το μάθημα «Στοιχεία Δημοκρατικού Πολιτεύματος», η κυβέρνηση σήμερα, στις 15/06/2020, καταργεί το αντίστοιχο μάθημα της Β΄ Λυκείου «Πολίτης και Δημοκρατία»! Τυχαίο, άραγε, που την ίδια στιγμή έρχεται στη βουλή νομοσχέδιο χουντικής κοπής που απαγορεύει τις διαδηλώσεις;
▶ Η εξέλιξη αυτή, ποιες επιδράσεις επιφέρει στις εργασιακές σχέσεις χιλιάδων εκπαιδευτικών των συγκεκριμένων κλάδων;
Στην ειδικότητά μου υπήρχαν 193 οργανικά κενά και πάνω από 400 λειτουργικά. Σε χρόνο-ρεκόρ όλα τα κενά γίνονται πλεονάσματα, γιατί καταργούνται μαθήματα. Σκεφτείτε τι θα γίνει και το 2021 που θα φύγει και η Κοινωνιολογία από πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα. Δεν θα υπάρχουν οργανικές θέσεις πλέον, αλλά και όσοι παραμείνουν και δεν βγούνε σε διαθεσιμότητα θα τρέχουν σε 4-5 σχολεία. Το βασικότερο, όμως, τώρα είναι ότι για μας τους «μπαρουτοκαπνισμένους» (μόνιμους) αναπληρωτές που οργώσαμε ολόκληρη την Ελλάδα, η εκπαίδευση τελειώνει — αν παραδώσουμε τα όπλα φυσικά. Περίπου 350 άτομα του κλάδου μου στη «χωματερή» και στη λαιμητόμο των δημοσιονομικών στόχων. Το ίδιο ντόμινο δραματικών εξελίξεων θα έχουμε σε όλους τους θιγόμενους κλάδους και ειδικότητες. Θα έχουμε πια χιλιάδες μόνιμες –το τονίζω αυτό– απολύσεις αναπληρωτών. Την Τρίτη απολύθηκαν περίπου 43.000 αναπληρωτές σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση! Για χιλιάδες από αυτούς το «εκπαιδευτικό ταξίδι» τελειώνει εδώ. Ειδικά από τη στιγμή που οι προσλήψεις θα γίνουν με το «προσοντολόγιο» του Γαβρόγλου και του ΣΥΡΙΖΑ.
▶ Το υπουργείο ανακοίνωσε τον πίνακα κατάταξης για πάνω από 30.000 εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και λέει ότι ετοιμάζεται να κάνει προσλήψεις για το νέο σχολικό έτος με βάση το «προσοντολόγιο». Γιατί υπάρχει αντίδραση σε αυτήν την προοπτική;
Η περασμένη Δευτέρα ήταν «σοκ και δέος» για τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το «προσοντολόγιο» του Γαβρόγλου ανέτρεψε τους μέχρι τώρα πίνακες κατάταξης, με συνέπεια, όσα άτομα όργωναν ολόκληρη την Ελλάδα να βρεθούν στον «πάτο του βαρελιού» και οι «άριστοι», με τα λεγόμενα «ακαδημαϊκά προσόντα», στον «αφρό της μπύρας»! Στα βιβλία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, περίοπτη θέση κατέχει η σέντρα κόλπο γκρόσο του Μαραντόνα στον Μπουρουτσάγα, ο οποίος αμέσως μετά σκόραρε στον τελικό του Μουντιάλ του 1986. Τι θέλω να πω; Θέλω να πω απλά πως ο Γαβρόγλου (ΣΥΡΙΖΑ) σέντραρε και η Κεραμέως (ΝΔ) ετοιμάζεται να σκοράρει στο «τέρμα» χιλιάδων απελπισμένων αναπληρωτών. Αυτό δεν πρέπει καμιά/κανείς να το ξεχάσει ποτέ. Να θυμούνται οι πάντες πως ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε το Γενάρη του 2019 οριστική(;) ταφόπλακα στα όνειρα χιλιάδων αναπληρωτών, με την ψήφιση και εφαρμογή του κανιβαλικού εκτρώματος του «προσοντολογίου». Όλα όμως θα κριθούν το επόμενο διάστημα, απ’ τις αντιδράσεις ή όχι των (μόνιμων) αναπληρωτών. Επισημαίνω ότι σ’ αυτόν τον αγώνα θέλουμε και την ενεργή συμμετοχή των μόνιμων συναδέλφων μας. Δεν είναι δυνατό να απολυόμαστε και εκείνοι να μας λένε «έχει ο θεός» και να διοργανώνουν τρικούβερτα γλέντια για τη λήξη του διδακτικού έτους. Ενδέχεται αύριο να έρθει και η δική τους σειρά…
Την Τρίτη απολύθηκαν περίπου 43.000 αναπληρωτές σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση — για χιλιάδες από αυτούς το «εκπαιδευτικό ταξίδι» τελειώνει εδώ
▶ Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη και ένας πολύμορφος αγώνας του εκπαιδευτικού κινήματος συνολικά απέναντι στις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις. Ποια είναι τα βασικά επίδικα;
Τα βασικά επίδικα είναι ο συνολικός παρατεταμένος αγώνας ενάντια στην αξιολόγηση, στην Τράπεζα Θεμάτων και τον πρόσφατα ψηφισμένο αντιεκπαιδευτικό νόμο Κεραμέως, στο νόμο Γαβρόγλου για τους διορισμούς με το «προσοντολόγιο» των «αρίστων». Να επαναλάβω εδώ ότι η ανάκληση της κυβερνητικής απόφασης για τα ωρολόγια προγράμματα, πάει μαζί με την άρνηση στις αντιδραστικές αλλαγές στο αναλυτικό πρόγραμμα και τα προγράμματα σπουδών του σχολείου της αγοράς, των δεξιοτήτων και της αμάθειας, μαζί με το «όχι» στην κατάργηση μαθημάτων και αντικειμένων. Διεκδικούμε αλλαγές μόνο στην κατεύθυνση του δημόσιου, δωρεάν, δημοκρατικού ενιαίου σχολείου των όλων και των ίσων, χωρίς αποκλεισμούς, και με εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων. Διεκδικούμε πλήρη μορφωτικά δικαιώματα για όλους τους μαθητές και πλήρη διασφάλιση των εκπαιδευτικών θέσεων όλων των συναδέλφων και των εργασιακών δικαιωμάτων τους. Μόνιμους μαζικούς διορισμούς, μονιμοποίηση όλων των αναπληρωτών. Μείωση των μαθητών στα τμήματα τώρα. Έξω απ’ τις τάξεις οι κάμερες και η «τηλεκπαίδευση» των εταιρειών.
Πρέπει τώρα-τώρα-τώρα να ανοίξουμε και να διευρύνουμε την κουβέντα για το τι σχολείο θέλουμε και σε ποια κοινωνία. Θέλουμε άραγε σχολείο «Τhe Wall», που οι μαθήτριες και οι μαθητές θα είναι «ακόμα ένα τούβλο στον τοίχο», σε μια κοινωνία «Αλφαβίλ» που ένα «λεξικό» θα περιέχει μόνο τις επιτρεπόμενες λέξεις και κάθε ημέρα θα εξαφανίζεται και μια λέξη μη αρεστή για το σύστημα, που θα απαγορεύονται οι δημόσιες συναθροίσεις και οι άνθρωποι θα θυμίζουν πειραματόζωα λοβοτομής, τα οποία θα επαναλαμβάνουν προγραμματισμένες ατομικές και κοινωνικές συμπεριφορές; Που οι συζητήσεις και τα βιβλία, το γέλιο και το κλάμα θα απαγορεύονται και οι αντιφρονούντες θα εκτελούνται;… Τώρα είναι η ώρα να ανοίξει ουσιαστικά επιτέλους αυτή η κουβέντα!
▶ Ποια είναι η στάση των ηγεσιών ΔΟΕ και ΟΛΜΕ απέναντι στις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών;
Όχι μόνο τώρα, αλλά εδώ και δεκαετίες, ο ρόλος των ηγεσιών της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ είναι ανοιχτά υπονομευτικός, διασπαστικός και προδοτικός απέναντι σε όλες τις κινητοποιήσεις. Να μου πει κάποια ή κάποιος ποιον αγώνα συντόνισαν; Ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα δεν κρατάνε πλέον. Ψηφίζονται νόμοι, απολύονται άνθρωποι και ακριβώς μετά γίνεται η συνέλευση των προέδρων για να οργανώσει τα ψώνια στα μαγαζιά της Αθήνας. Συνδικαλιστικός τουρισμός. Η απόλυτη ξεφτίλα! ΔΑΚΕ, ΣΥΝΕΚ και ΠΕΚ (ΠΑΣΚΕ), τα μέλη τους έχουν και πολιτική, αλλά και προσωπική ευθύνη, γι’ αυτή την κατάντια. Όταν πήγαμε σαν εκπρόσωποι των κλάδων και των ειδικοτήτων ζητήσαμε ένα μάχιμο-δυναμικό σχέδιο αγώνα για να μην περάσουν τα νέα ωρολόγια προγράμματα. «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω»! Τραγικό ήταν και το ΠΑΜΕ που δεν ήθελε με τίποτα την αποχή από τη βαθμολόγηση, γιατί «θα έχουμε απέναντι τους γονείς και τους μαθητές». Μετέπειτα, κάτι προσπάθησε να ψελλίσει, όταν αντιδρούσαν τα μέλη του που πλήττονται άμεσα. Συνεχώς όμως λανσάρει στο πανελλήνιο, από το 902.gr, για «εσωτερική κατανάλωση», μόνο τις απόψεις μελών του, κόβοντας τις δηλώσεις προς τα ΜMΕ μονάχα εκείνων που πιστεύει ότι είναι στις Παρεμβάσεις. Νομίζω ότι η Κεραμέως έδωσε την απάντηση: «Μόνο η παράταξη των Παρεμβάσεων θέλει την πλήρη απόσυρση των νέων ωρολογίων προγραμμάτων». Με μια πρόταση, πιστεύω –και το ξέρουν όλοι αυτό– πως ο κόσμος των Παρεμβάσεων και σ’ αυτή τη μάχη τα δίνει όλα. Να το ακούσουν σε κάθε μήκος και πλάτος των κυβερνητικών επιτελείων: θα περάσετε πάνω απ’ τα πτώματά μας και όλο το καλοκαίρι με επιτροπές αγώνα και πανελλαδικά δρώμενα θα γίνουμε ο εφιάλτης σας μέχρι να τα πάρετε όλα πίσω. Ο Σεπτέμβρης έρχεται και, όπως μου τόνισε και ο φίλος και συνάδελφος Σωτήρης, «αν έχουμε μια ελπίδα την οφείλουμε σ΄ αυτούς που δεν έχουν καμιά ελπίδα» (Βάλτερ Μπένγιαμιν).
▶ Πώς μπορούν οι μαχόμενοι εκπαιδευτικοί να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι τη νίκη και την παιδεία των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας;
Για να γίνει σήμερα πράξη το σχολείο Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται, χρειάζεται μεγάλος και παρατεταμένος συνολικός αγώνας. Χρειάζεται, όμως, βασικά, ένα συνολικό επιστημονικό, αντισυντεχνιακό, μάχιμο, ανατρεπτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα δράσης που θα βάζει όλα τα ερωτήματα και θα απαιτεί απ’ όλους να πάρουν θέση. Ο Σεπτέμβρης –να το θυμάστε– θα είναι όχι απλώς «θερμός» αλλά και «άγριος», γιατί και στους χώρους της εκπαίδευσης υπάρχει πολύ μεγάλη οργή για όλα όσα γίνονται απουσία των υποκειμένων της εκπαίδευσης. Το ζητούμενο δεν είναι αν θα αντιδράσει ο κόσμος –που θα αντιδράσει– αλλά με ποιο συνολικό σχέδιο διεξόδου και προοπτικής που θα δημιουργεί και πολιτικά ρήγματα και θα φέρνει και άμεσες νίκες! Μια μαθήτριά μου στην Α΄ Λυκείου στο 3ο ΓΕΛ Κερατσινίου, που και οι δύο γονείς της έμειναν άνεργοι, μου έστειλε το μήνυμα: «Διάβασα τη Σιδερένια Φτέρνα του Τζακ Λόντον που μου δώσατε τις ημέρες της καραντίνας. Ασύλληπτο βιβλίο. Αυτά όμως ακριβώς δεν γίνονται σήμερα και στην Ελλάδα; Έχω και ένα ερώτημα: Θα τους αφήσουμε να μας λειώσουν σαν κουνούπια; […] Γιατί κύριε άνθρωποι δεν είμαστε; Χαιρετίσματα πολλά απ’ τους γονείς μου! Σας Αγαπάμε! Καλό καλοκαιράκι! Y.Γ.: Περιμένω το Σεπτέμβριο για να συνεχίσουμε τις ωραίες συζητήσεις μας στο Πολίτης και Δημοκρατία και στο Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών».
