Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το διήμερο 8 και 9 Δεκέμβρη στην Αθήνα το Διεθνές Συνέδριο που διοργάνωσαν οι εκδόσεις ΚΨΜ και τα Τετράδια Μαρξισμού για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση για τα 100 χρόνια Οκτωβριανή Επανάσταση. Για τις εκδόσεις ΚΨΜ ήταν το δεύτερο Διεθνές Συνέδριο με γενικό τίτλο «Ο μαρξισμός στον 21ο αιώνα», ενώ για τα Τετράδια Μαρξισμού αποτέλεσε σημαντικό σταθμό της πετυχημένης πορείας τους εδώ και 1,5 χρόνο. Κυκλοφορεί ήδη το πέμπτο τεύχος με διπλό αφιέρωμα στον Γκράμσι και τα 150 χρόνια από την έκδοση του Κεφαλαίου, ενώ ετοιμάζεται για το πρώτο τρίμηνο του 2018 το έκτο τεύχος με αφιέρωμα στις επιστήμες της βιολογίας, βιοτεχνολογίας και βιοϊατρικής. Ξεχωριστής σημασίας ήταν η Διεθνής συμμετοχή του Πίτερ Χούντις, καθηγητή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Φιλοσοφίας στο Oakton Community College. Ο Χούντις έχει συγγράψει σημαντικές μονογραφίες και βιβλία και είναι υπεύθυνος επιμελητής των Απάντων της Λούξεμπουργκ στην αγγλική γλώσσα.
Στο συνέδριο, το οποίο παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον εκατοντάδες άνθρωποι, παρουσιάστηκαν 16 συνολικά εισηγήσεις, ενώ υψηλού επιπέδου ήταν και η σχετική συζήτηση σε όλες τις ενότητες. Χαρακτηριστικά του συνόλου των εισηγήσεων ήταν η καλή προετοιμασία τους και τεκμηριωμένη υποστήριξή τους, ενώ πρέπει να επισημανθεί η «φιλοξενία» πλειάδας διαφορετικών προσεγγίσεων από ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα και απόψεων από εισηγητές που δραστηριοποιούνται σε θεωρητικά περιοδικά, ομίλους ή άλλες θεωρητικές πρωτοβουλίες. Στο άνοιγμα του Συνεδρίου ο Κ. Γούσης υπεράσπισε την ξεχωριστή σημασία της Οκτωβριανής Επανάστασης για τη θεωρητική και πρακτική τεκμηρίωση της δυνατότητας του λαϊκού παράγοντα να παρεμβαίνει στις εξελίξεις μέσα σε καθορισμένες συνθήκες. Ο Π. Χούντις έκανε μια επανεξέταση της κριτικής της Ρόζας Λούξεμπουργκ για τη Ρωσική Επανάσταση, υπό το φως των μετέπειτα εξελίξεων καπιταλιστικής παλινόρθωσης, ενώ παρουσίασε κωδικά βασικές θέσεις του ρεύματος του ανθρωπιστικού σοσιαλισμού. Ο Α. Χρύσης υποστήριξε την ανάγκη ο επαναστατικός δημοκρατισμός –σε ρητή διάκριση προς το φιλελευθερισμό– να προβάλλει ως έκφραση της αναγκαιότητας να αναβαθμιστεί η πολιτική από το επίπεδο της τακτικής, του μέσου, του εργαλείου, σε εκείνο της στρατηγικής, του σκοπού, της αυτοθέσμισης του κομμουνιστικού κινήματος και της κοινωνίας που του αντιστοιχεί.
Η δεύτερη μέρα ξεκίνησε με την εισήγηση του Δ. Γρηγορόπουλου, ο οποίος αναφέρθηκε στην εμπειρία της Οκτωβριανής Επανάστασης και κυρίως στους όρους της νίκης και του μη εκφυλισμού της σοσιαλιστικής επανάστασης στην εποχή μας. Ο Π. Παυλίδης, πανεπιστημιακός στο ΑΠΘ, υποστήριξε στην παρέμβασή του ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση δρομολόγησε ένα πρωτόγνωρο και συγκλονιστικό εγχείρημα αλλαγής της κοινωνίας. Στην πορεία του σοβιετικού καθεστώτος αποκαλύφθηκε μια νέα πραγματικότητα: τι συμβαίνει όταν καταργούνται οι εκμεταλλευτικές τάξεις, ενώ μεγάλος αριθμός εργαζομένων παραμένει υποταγμένος σε ένα υποδουλωτικό καταμερισμό εργασίας. Ο Δ. Καλτσώνης, αναφέρθηκε στη βασική αντίθεση στη σοβιετική κοινωνία μέσα από τη σχέση του καταμερισμού της εργασίας με τις παραγωγικές δυνάμεις και την αλληλεπίδρασή της με τις άλλες, δευτερεύουσες αντιθέσεις. Ο Γ. Γρόλλιος παρουσίασε τους τρόπους με τους οποίους ο Λένιν υποστήριξε την αναγκαιότητα της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, αλλά και υπογράμμισε τους κινδύνους που συνεπαγόταν η εφαρμογή της, ενώ αναφέρθηκε και στις παρεμβάσεις σε ζητήματα και εκπαίδευσης. Ο Γ. Μανιάτης επεσήμανε τις πολιτισμικές αντιπαραθέσεις στην προεπαναστατική και μετεπαναστατική εποχή, ενώ έθεσε την ανάγκη να συγκροτηθεί μια νέα κομμουνιστική οπτική για τον πολιτισμό στο πλαίσιο του σημερινού πολιτικού πολιτισμού κομμουνιστικής αναφοράς. Οι Η. Μανδηλαρά και Σ. Ποταμιάς μίλησαν για τις διαφορετικές απόψεις για την πολιτιστική πρακτική του προλεταριάτου, που διαμορφώθηκαν εντός του κόμματος των Μπολσεβίκων. Ο Α. Αναγνωστάκης, αναφέρθηκε στα τελευταία κείμενα του Λένιν και κυρίως τα συμπεράσματα από αυτά σε ότι αφορά τα ζητήματα της σχέσης εργατικής εξουσίας και κόμματος και της κοινωνίας που προκύπτει αμέσως μετά την επανάσταση. Ο Δ. Παπαφωτίου επιχείρησε μια ταξινόμηση, ανάλυση και περιοδολόγηση των μαρξιστικών κριτικών που διατυπώθηκαν κατά το Μεσοπόλεμο απέναντι στο σοβιετικό εγχείρημα, καταλήγοντας στο βαθύτερο ερώτημα της ταξικής ή μη φύσης των σοβιετικών σχηματισμών. Ο Κ. Παλούκης ανέπτυξε σκέψεις γύρω από το τροτσκιστικό ρεύμα της δεκαετίας του 1930 εντός και εκτός ΕΣΣΔ καθώς και τις ρητορικές εναντίον του.
Η εισήγηση των Π. Μαυροειδή και Β. Μηνακάκη, επικεντρώθηκε στην εκτίμηση της κοινωνικής και ταξικής φύσης του καθεστώτος της ΕΣΣΔ και στον εντοπισμό των αιτιών της «αντίστροφης μετάβασης» προς την καπιταλιστική παλινόρθωση. Το ζήτημα του εργατικού ελέγχου στη μετεπαναστατική Ρωσία, ήταν το θέμα που παρουσίασε ο Δ. Μπελαντής, με σκέψεις για την πρώιμη αποτυχία του εγχειρήματος αυτού με βάση τα ιδεολογικά και θεωρητικά εργαλεία του μπολσεβικισμού εκείνης της περιόδου. Ο Π. Σωτήρης εστίασε στην εμπειρία της δυαδικής εξουσίας, τονίζοντας πως αυτή προσφέρει έναν τρόπο να στοχαστούμε ακριβώς τη μετάβαση ως μια διαδικασία επαναστατικοποίησης που στηρίζεται στην ανάδυση νέων κοινωνικών μορφών, νέων μορφών οργάνωσης και νέων πρακτικών της πολιτικής πριν, κατά και μετά τη στιγμή της ρήξης. Στη δική του εισήγηση, ο Δ. Τζαρέλλας διαπραγματεύθηκε το ερώτημα τι σημαίνει σήμερα συντριβή του αστικού κράτους, με δεδομένες τις διαφορές του σύγχρονου κράτους, και πώς σχετίζεται με την υπέρβαση και ανασύνθεση σε ανώτερο πεδίο των αντιπροσωπευτικών θεσμών που κληρονομούνται από την αστική δημοκρατία.
Όλες οι εισηγήσεις και τα σχετικά βίντεο θα αναρτηθούν στους ιστότοπους των Τετραδίων Μαρξισμού και των εκδόσεων ΚΨΜ.