του Θανάση Σκαμνάκη
Φαίνεται πως καμιά απάντηση δεν είναι αρκετή και δεν είναι μια για πάντα. Επειδή το ναι ή το όχι είναι προϋπόθεση αλλά δεν είναι ορισμός. Χρειάζονται πολλά ακόμα για να βρίσκουμε κάθε φορά την άκρη στους διχαλωτούς δρόμους και τις περίπλοκες διαδρομές της ζωής μας. Εντυπωσιαζόμουν πάντα από τη βεβαιότητα κάποιων αποφασισμένων.
Είναι μερικές κρίσιμες φορές που αυτό αρκεί. Και γίνεται μεγαλειώδες. Είναι άλλες που γίνεται επικίνδυνο. Δεν είναι δέντρα οι άνθρωποι να πιάνουν ρίζες, να υψώνουν το ανάστημα και τα κλαριά τους, να προσφέρουν την ευθυμία και την πεποίθηση των καρπών τους, να ρίχνουν φύλλα όταν αλλάζει ο καιρός και να είναι έτοιμοι να ξαναρχίσουν, κάθε φορά πιο πλούσιοι, πιο ώριμοι, πιο καρποφόροι. Είναι μυαλά και καρδιές και σώματα. Αποκαρδιώνονται, γυρίζουν πίσω να βρουν ίχνη μήπως τους βοηθήσουν, χάνονται, ξαναβρίσκονται, ψάχνουν οδοδείκτες. Και μερικές φορές (ή συνήθως;) οι νηνεμίες γίνονται πιο επικίνδυνες και διαβρωτικές από τις θύελλες. Τότε που δεν είναι ορατοί οι κίνδυνοι, δεν εξοπλίζεσαι να αμυνθείς, δεν καταφεύγεις σε τεχνάσματα, να σκύψεις, να λυγίσεις λίγο για να περάσει ο άνεμος από πάνω, να ρίξεις φύλλα για να μη σου κάψει ο πάγος τον κορμό.
Σαν τους φοίνικες μ’ εκείνο το σκαθάρι που τους τρώει από μέσα — ένα σκληρό, σαν σιδερόφρακτο, κόκκινο ζούδι, που κάνει αθόρυβα τη δουλειά του πολύ καιρό. Κανείς δεν παίρνει χαμπάρι. Ο φοίνικας ίσως κάτι να καταλαβαίνει αλλά δεν το λέει. Κι έτσι μια ωραία ή μια άσχημη μέρα, δεν έχει σημασία πια ο εξωτερικός καιρός, ο φοίνικας ξεραίνει τα κλαριά του και σε λίγο καταρρέει, ανυπεράσπιστος. Μέχρι τότε έδειχνε αποφασισμένος να υψώνεται υπερήφανος προσφέροντας την ελπίδα και την πεποίθησή του ως απάντηση στις αποκαρδιώσεις. Είδα πολλούς φοίνικες στις μέρες μας, ακόμα πολύ πριν έρθει το σκαθάρι από την Αφρική, να καταρρέουν. Είτε γιατί δεν μπόρεσαν να υπομείνουν την παρατεταμένη ξηρασία, είτε γιατί, οι πιο πολλοί, δελεάστηκαν από κάποια θέση σε αξιώματα, είτε γιατί γονάτισαν από τις υποχρεώσεις, είτε γιατί διχάστηκαν ή κομματιάστηκαν σε παράλληλες αλήθειες, είτε γιατί επέμεναν σε αποφάσεις που δεν είχαν πια ισχύ, και ούτω καθεξής.
Γι’ αυτό σας λέω, δεν είναι ένα ναι ή ένα όχι που αρκεί, δεν είναι ένα αγέρωχο ύφος που φτάνει, όταν η νηνεμία έχει τέτοια διάρκεια.