Η εσωκομματική συζήτηση είχε μετατραπεί σε κόντρα ανάμεσα σε Ιγκλέσιας και Ερεχόν. Ο δεύτερος ζήτησε άνοιγμα προς τους σοσιαλιστές, ενώ ο πρώτος έκανε στροφή σε πιο αριστερό λόγο, χωρίς ωστόσο αυτή να εκφραστεί με πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών στο εσωτερικό του κόμματος. Τελικά, ο Ιγκλέσιας επικράτησε, αλλά τα ρήγματα παραμένουν.
της Ειρήνης Κοσμά
Εν μέσω πολωμένου κλίματος, δύο χρόνια μετά το ιδρυτικό του συνέδριο, το ισπανικό Podemos («Μπορούμε») πραγματοποίησε το δεύτερο συνέδριό του το περασμένο Σαββατοκύριακο, 11 και 12 Φεβρουαρίου. Ο Πάμπλο Ιγλέσιας ήταν ο μοναδικός υποψήφιος για την αρχηγία και, όπως ήταν αναμενόμενο, επανεξελέγη με το 89% των ψήφων. Το αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο, ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απήχηση των τριών βασικών πλατφορμών που τέθηκαν σε ψηφοφορία.
Η ομάδα του Ιγκλέσιας, με κεντρικό μήνυμα τη συνέχιση της συνεργασίας με την Ενωμένη Αριστερά, συγκέντρωσε 50,78% και 37 από τις 62 θέσεις στην Επιτροπή των Πολιτών. Ακολούθησε με 33,68% και 23 θέσεις η πλατφόρμα της πιο συντηρητικής ομάδας του Ινίγο Ερεχόν, ο οποίος, παρά την υποστήριξη των ισπανικών ΜΜΕ, βρέθηκε στη δεύτερη θέση και δικαίως θεωρείται ο μεγάλος χαμένος.
Η όλη διαδικασία επιχειρήθηκε να παρουσιαστεί ως μονομαχία ανάμεσα στον Ιγκλέσιας και στον Ερεχόν. Ωστόσο, αξιοσημείωτο είναι το 13,11% που συγκέντρωσε το Αντικαπιταλιστικό ρεύμα, Podemos en Movimiento, αν και το εκλογικό σύστημα που υιοθετήθηκε, μετέτρεψε το ποσοστό του σε εκπροσώπηση της τάξης μόλις του 3% με δύο θέσεις στην Επιτροπή, αντί για τις δέκα που του αντιστοιχούσαν.
Σε ψηφοφορία υποβλήθηκαν και τα πολιτικά κείμενα που κατέθεσαν οι τρεις ομάδες. Του Ιγκλέσιας συγκέντρωσε ποσοστό 56,04%. Ωστόσο το κείμενο με τις περισσότερες ψήφους ήταν εκείνο για Ισότητα των Αντικαπιταλίστας, το οποίο υπερψηφίστηκε με ποσοστό 61,68%. Πολλά ισπανικά μέσα έκαναν λόγο για νίκη των Αντικαπιταλιστών, χωρίς φυσικά να αμφισβητείται η κυριαρχία στην εσωκομματική διαπάλη του Ιγκλέσιας ο οποίος, παρά τις αλλαγές στον πολιτικό προσανατολισμό που υιοθέτησε στα τρία χρόνια ζωής του Podemos, εξακολουθεί να καρπώνεται τα οφέλη από την επιβολή της παρουσίας του κόμματος στη δημόσια σφαίρα.
Δεν έλειψε η κριτική για ζητήματα δημοκρατίας και για τις διαδικασίες, οι οποίες θεωρήθηκαν κατώτερες ακόμα και από του πρώτου συνεδρίου. Οι ψηφοφορίες ήταν διαδικτυακές, ξεκίνησαν πριν την έναρξη του συνεδρίου και ολοκληρώθηκαν την τελευταία μέρα διεξαγωγής του. Ψήφισαν 155.000 μέλη, δηλαδή λίγο περισσότεροι σε σχέση με το πρώτο συνέδριο. Υπενθυμίζεται ότι στις ευρωεκλογές του 2014, το Podemos είχε λάβει 5 εκατ. ψήφους, ενώ συνολικά τα εγγεγραμμένα μέλη του ανέρχονται σε περίπου 450.000. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί χαρακτήρισαν το ποσοστό συμμετοχής υψηλό, με δεδομένη την κάμψη του κινήματος και το διχαστικό κλίμα που προηγήθηκε.
Με την ήττα του Ερεχόν, υπέστησαν πλήγμα και ο πατριωτικός λόγος και η απεύθυνση στη μεσαία τάξη. Ο Ιγκλέσιας κατάφερε να κρατήσει την πλειοψηφία και να επιβάλει τον συγκεντρωτικό κανονισμό λειτουργίας. Οι σύνεδροι από την πλευρά τους φώναζαν «ενότητα-ενότητα» κάθε τόσο, διακόπτοντας τους ομιλητές. Από ό,τι φαίνεται το ενδεχόμενο διάσπασης για την ώρα απομακρύνθηκε, κάτι που αξιολογείται ως θετικό από όλες τις πλευρές. Ωστόσο το δημοκρατικό έλλειμμα πήρε τη σφραγίδα και του δεύτερου συνεδρίου.
Το κόμμα μετατράπηκε σε σώμα που στο πλαίσιο της ψηφιακής αρένας ψηφίζει τα κείμενα του αρχηγού και τον ίδιο τον αρχηγό με όρους δημοψηφίσματος, επηρεασμένο από τον μιντιακό λόγο. Σε ό,τι αφορά την παρέμβαση του Αντικαπιταλιστικού ρεύματος, ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε ο Μιγκέλ Ουρμπάν, όταν τόνισε: «Είμαστε όλοι Έλληνες και μιλάω για αυτούς που δεν αποδέχτηκαν τον εκβιασμό». Ενώ η Τερέσα Ροδρίγες του Podemos en Movimiento, επίσης, αναφέρθηκε στο χρέος και στην ανάγκη διαγραφής του. Επιπλέον, υπενθύμισε πως το Podemos δεν είναι μόνο των ταλαντούχων πολιτικών επιστημόνων, αλλά του κόσμου των πλατειών και ότι χωρίς αυτούς δεν υπάρχει: «Γιατί μπορεί να πέσουμε στη θανάσιμη παγίδα, να πάρουμε την εξουσία, αλλά να μην αλλάξουμε τα πράγματα. Η κοινωνική κινητοποίηση δεν είναι ένα σύνθημα αισθητικής φύσης, το ζήτημα είναι να διεκδικήσουμε τη ζωή». Ο Μιγκέλ Ουρμπάν έλαβε 40.000 ψήφους και αναδείχθηκε σε ένα από τους πιο δημοφιλείς υποψηφίους για τη γενική γραμματεία.
Το αν το Podemos θα καταφέρει να διαδραματίσει κεντρικότερο ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις στην Ισπανία στο μέλλον θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από το αν θα καταφέρει να υπερβεί τη σημερινή κατεύθυνση Ιγλέσιας, η οποία κινείται σαν εκκρεμές και μεταβάλλεται ανάλογα με τη συγκυρία ανάμεσα στην προσαρμογή στο σύστημα και στον συμμετοχικό «κινηματισμό». Το Podemos θα κριθεί για το αν θα καταφέρει να αμφισβητήσει σοβαρά την παρουσία της Ισπανίας στην ευρωζώνη και την ΕΕ, προσφέροντας εναλλακτική πρόταση για βιώσιμη διέξοδο από τον νεοφιλελευθερισμό.