Ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί για την τριτοκοσµική κατάσταση, κράτος, εκκλησία και αυτοδιοίκηση
της Σοφίας Στεφανίδου
Για όσους και όσες γινόµαστε αυτόπτες µάρτυρες της κατάστασης της Ειδοµένης, δεν υπάρχουν λέξεις, συναισθήµατα που µπορούν να την αποτυπώσουν µε ακρίβεια και ολότητα. Δεκατέσσερις χιλιάδες ψυχές κινούν τα βασανισµένα τους κορµιά µέσα σε λάσπες, σκουπίδια, ακαθαρσίες και συρµατοπλέγµατα. Από αυτό το σηµείο και σε βάθος και πλάτος πολλών χιλιοµέτρων εκτείνεται µια περιοχή που πρόσφυγες στήνουν, κατά βούληση και όπου βρίσκουν, τις σκηνές τους. Αυτοί που έχουν. Γιατί υπάρχουν και χιλιάδες που εναποθέτουν τα σώµατά τους, τα όνειρα και τις ελπίδες τους πάνω σε χαρτόκουτα που προµηθεύονται από τους αλληλέγγυους µέσα στα οποία µεταφέρουν την προσφορά τους. Υπάρχουν, βέβαια και σκηνές που έχει στήσει η ύπατη αρµοστεία του ΟΗΕ και οι γιατροί χωρίς σύνορα. Αυτές µπορούν να «φιλοξενήσουν», όµως, µερικές εκατοντάδες. Αντίστοιχα, καθηµερινά κι αδιάλειπτα παρευρίσκονται µέλη σωµατείων, οργανώσεων εθελοντών, φορείς και µεµονωµένοι άνθρωποι που συντρέχουν.
Κι όµως, νιώθεις να σε πνίγει η οργή και η απελπισία, καθώς δεν µπορούν όλοι αυτοί να διαµορφώσουν συνθήκες αξιοπρεπούς στέγασης και υγιεινής. Γιατί, απλούστατα, απουσιάζει παντελώς η κρατική µέριµνα. Δεν υπάρχει ούτε ένας υπεύθυνος, ούτε ένας αρµόδιος για την κατάσταση εκεί. Μετά και την αρνητική εξέλιξη του καιρού, χωρίς ενδοιασµούς µπορούµε να δηλώσουµε ότι είναι δολοφόνοι όσοι αφήνουν χιλιάδες µωρά και παιδιά, άρρωστα, κακοσιτισµένα και εξαντληµένα από τις κακουχίες σε βέβαιη χειροτέρευση της υγείας τους και απειλή της ζωής τους. Εννιακόσιοι άνθρωποι καθηµερινά περιθάλπονται από εθελοντές γιατρούς, χωρίς επάρκεια φαρµάκων και εξοπλισµού. Είναι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί για το έγκληµα που διαπράττεται αυτοί, κράτος, εκκλησία, δήµοι, περιφέρεια που δεν ανοίγουν δηµόσια και εκκλησιαστικά κτήρια να φιλοξενήσουν αυτούς τους ανθρώπους. Που δεν διαµόρφωσαν σε χώρο φιλοξενίας ούτε καν το στεγασµένο χώρο του σιδηροδροµικού σταθµού ή δεν φρόντισαν να βάλουν βαγόνια.
Η πικρή αλήθεια επιβεβαιώνεται καθηµερινά µπροστά στα µάτια µας: ιδιωτικά συµφέροντα καραδοκούν κέρδη-τι άλλο!- στις πλάτες των προσφύγων και εθελοντών. Από καντίνες ιδιωτικές, εταιρείες που υπενοικιάζουν χηµικές τουαλέτες, άλλες που στήνουν οικίσκους από φελιζόλ (!) µε κόστος 2000 ευρώ τον ένα, ΜΚΟ που επιχορηγούνται από το κράτος και χρησιµοποιούν πλέον τη βοήθεια των εθελοντών για να ασκούν το «φιλάνθρωπο έργο» τους, βενζινάδικα που παραχωρούν µετ’ αµοιβής τους χώρους τους για προσωρινή κατάλυση των προσφύγων και µεταναστών. Κι ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται µέρα µε τη µέρα, είναι πλέον βέβαιο ότι η Ειδοµένη θα κλείσει. Και µετά τι; Διαβατά, Χέρσο, Παλιά Καβάλα, Παρανέστι ; Όλα λειτουργούν υπό τον αυστηρό έλεγχο του στρατού. Η είσοδος πλέον δεν επιτρέπεται, παρά µόνο σε διαπιστευµένους φορείς και πρόσωπα. Ενώ οι καταγγελίες προσφύγων, εθελοντών και φαντάρων αποκαλύπτουν τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν κι εκεί. Οι Γ΄ και Ε΄ ΕΛΜΕ της Θεσσαλονίκης συνεχίζουν τις παρεµβάσεις τους στις περιοχές αυτές και την ταξική αλληλεγγύη στους πρόσφυγες. Στα Διαβατά εµποδίστηκαν να περάσουν και µόνο µετά από πολύ πίεση µπήκαν εκπρόσωποι ΔΣ και διαπίστωσαν τις άσχηµες συνθήκες και τις ελλείψεις σε εξειδικευµένο προσωπικό, αλλά και την άρνηση να παραλάβουν προσφορές των αλληλέγγυων γιατί δεν υπήρχαν χέρια για ταξινόµηση. Στο Χέρσο, στην περιοχή του Κιλκίς, ένα χωριό κοντά στα σύνορα από τα εκπαιδευτικά αγωνιστικά σωµατεία µοιράστηκαν τρόφιµα παιδικές τροφές, είδη υγιεινής, φάρµακα, παιγνίδια.
Αλλά και η κατάσταση στο λιµάνι του Πειραιά είναι άθλια. Σε πέντε χώρους που είναι πρώην αποθήκες ή αίθουσες αναµονής στοιβάζονται µέσα και γύρω τους χιλιάδες πρόσφυγες. Χωρίς αερισµό, χωρίς δυνατότητα για ντουζ µε λίγες χηµικές τουαλέτες. Με παντελή απουσία κάθε δηµοτικής, περιφερειακής, κυβερνητικής ή άλλης κρατικής υπηρεσίας. Το φαγητό ετοιµάζουν τις τελευταίες µέρες αλληλέγγυοι και εθελοντές γιατροί εξετάζουν τους άρρωστους.
Στο Ελληνικό η πολιτεία είναι παρούσα για να εµποδίζει την είσοδο αλληλέγγυων, αλλά όχι για να λειτουργήσουν χώροι υγιεινής, ούτε για να υπάρχει νερό σε επάρκεια. Έτσι οι πρόσφυγες αναγκάζονται για να πλυθούν να πηγαίνουν στη θάλασσα. Μάλιστα, σε ένα από τους χώρους διαµονής στο πρώτο όροφο των εγκαταστάσεων του αεροδροµίου που δεν υπάρχει καν αερισµός ξεσηκώθηκαν για να τον εγκαταλείψουν. Τις συνθήκες της απόλυτης εξαθλίωσης µε την απόγνωση να έχει φτάσει στα άκρα κατήγγειλαν οι πρόσφυγες από το στρατόπεδο του Σχιστού που ξεκίνησαν πορεία διαµαρτυρίας προς την Αθήνα την οποία εµπόδισαν κλούβες των ΜΑΤ που µάλιστα τους ξαναγύρισαν στο Σχιστό.