Μια νέα έκδοση με φωτογραφίες του Δημήτρη Θεοδόση και ποιήματα του Ζαχαρία Στουφή επαναφέρουν στη μνήμη μας δρόμους, πλατείες και κοινές αναζητήσεις.
του Αντώνη Κασιτα, πλανόδιου αριστερού
Είμαστε ό,τι θυμόμαστε και θυμόμαστε κάτι λίγα από αυτά που ζήσαμε και μάθαμε. Είμαστε ό,τι δεν θυμόμαστε και δεν θυμόμαστε παρά λιγοστά, από όσα δεν ζήσαμε και δεν μάθαμε» (Ζαχαρίας Στουφής).
Ένα βιβλίο-λεύκωμα που συνέταξαν από κοινού ένας φωτογράφος κι ένας ποιητής είναι το αποτέλεσμα μιας εικαστικής και λεκτικής παρέμβασης στα γεγονότα στο χώρο και στη φαντασία. Στην έρημο της μνήμης είναι ο τίτλος. Παρότι έχουμε να κάνουμε με δύο αντίθετους δρόμους προσέγγισης των καταστάσεων, εσωτερικών και εξωτερικών, το αποτέλεσμα δείχνει να στοχεύει και να οδεύει προς τα ίδια συν-ειδησιακά κέντρα. Τι θα ήταν οι φωτογραφίες από μια διαδήλωση, αν δεν υπήρχαν οι συνειρμοί της μνήμης να σε κατευθύνουν στον Δεκέμβρη ή στις μεγάλες διαδηλώσεις του 2011 και του 2012. Πόσο δε μάλλον όταν αυτοί οι δρόμοι της συνείδησης κατευθύνονται από μια ποιητική διαδικασία. «Όταν η ζωή σταματήσει να σου παίζει παιχνίδια, τη σκυτάλη παίρνει η μνήμη».
Με τον φωτογράφο Δημήτρη Θεοδόση χρόνια ολόκληρα συναντιόμαστε στα κινήματα, στους δρόμους και στις πλατείες, στις μεγάλες συγκεντρώσεις της ανατροπής. Φωτογράφος του δρόμου, απαθανατίζει μικρά και μεγάλα στιγμιότυπα από τις πόλεις του κόσμου. Φωτογραφίες από την Ελλάδα πρωτίστως μα και από πολλά άλλα σημεία του κόσμου (Ιταλία, Ισπανία, Κούβα) μάς ταξιδεύουν χωρίς φτερά σε κάποια άλλα πεδία. Η παρατήρηση της λεπτομέρειας είναι αυτό που διακατέχει τον φωτογράφο Θεοδόση και ένα βλέμμα στα δικά του τοπία όπου δεν υπάρχει ακίνητη στιγμή, μια χαραγματιά στο χρόνο, αλλά μέσα στη στιγμιαία φωτογραφία εμπεριέχεται μια αέναη κίνηση εσωτερική, φανταστική μα και πραγματική. Κι αυτό δημιουργεί κάτι το ωραίο.
«Γεμίσαμε το ένα και μοναδικό μυαλό μας με άχρηστα πράγματα, αχρηστεύοντας τη μία και μοναδική ζωή μας»
Σήμερα γνωρίζουμε και έναν ποιητή, τον Ζαχαρία Στουφή, εκ Ζακύνθου προερχόμενο – ο κοινός τόπος καταγωγής με τον Θεοδόση. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1996 με τη συλλογή Τρένο, ακολούθησε Ο πόνος, οι ηδονές και ο φόβος των ανθρώπων και το 2012 κυκλοφόρησε η συγκεντρωτική έκδοση Ονειροπληξία. Το καλοκαίρι του 2014 κυκλοφόρησε η συλλογή Ταξιθέτρια του χάους που μεταφέρθηκε δραματοποιημένη και στο θέατρο.
Το κοινό εγχείρημα του φωτογράφου-φωτορεπόρτερ Δημήτρη Θεοδόση και του ποιητή Ζαχαρία Στουφή αφορά μια προσπάθεια εισόδου τους στην πιο επικίνδυνη έρημο, την έρημο της μνήμης. Ελπίζοντας να εξέλθουν από εκεί με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες, σωματικές και κυρίως ψυχικές, οι καλλιτέχνες περιπλανώνται σε έναν κόσμο γιγάντιων αντιφάσεων, ιδεολογικών εγκλωβισμών και τσιμενταρισμένου φόβου. Με τις φωτογραφίες τους και τα κείμενά τους προσπαθούν να ξεκλειδώσουν τα λουκέτα που βρίσκουν σπαρμένα παντού σε αυτό το οδοιπορικό.
«Σκύλα μνήμη, μόνο οι ποιητές σου συμπεριφέρονται όπως σου αξίζει».
Οι φωτογραφίες του Δημήτρη Θεοδόση, πότε ρεαλιστικές, καταδεικνύουν με έναν σκληρό τρόπο το σήμερα των δρόμων και φτάνουν μέχρι το υπερρεαλιστικό και το φανταστικό. Με λήψεις λεπτομερειών των εικόνων που όλοι βλέπουμε και προσπερνάμε και μόνο ένα έμπειρο μάτι θα ξεχώριζε και θα κατέγραφε για να γίνει προσπάθεια διείσδυσης σε κάποια άδυτα της ποιητικής εικονογραφικής σκέψης.
Η ποίηση του Ζαχαρία Στουφή, άκρως υπαρξιακή, έρχεται να ξεδιπλώσει αισθήσεις βαθιά και καλά κρυμμένες στις πτυχές του υποσυνείδητου, να γίνουν μνήμες καθοδηγητικές στην πορεία μιας εναγώνιας ζωής.
Και εδώ ακριβώς αντιστικτικά λειτουργούν οι εικόνες του Δημήτρη Θεοδόση, που καταγράφουν μια άσχημη πραγματικότητα η οποία ομορφαίνει όμως μέσα στις συγκρουσιακές και υπαρξιακές καταστάσεις.
«Όταν είναι πιο πολλά αυτά που επιμένουμε να θυμόμαστε από αυτά που επιμένουμε να ανακαλύπτουμε, τότε είμαστε σε παρακμή».
Η δουλειά τους αυτή που καταγράφηκε σε ένα λεύκωμα είναι μια αρμονική δημιουργία δύο διαφορετικών τεχνών, η οποία εκδόθηκε τον Δεκέμβρη του 2014, από τις εκδόσεις αναΘΕΜΑ.