του Μιχάλη Ψύλου
Τρέξτε αμέσως να πάρετε τα λεφτά σας από την τράπεζα Φερστ Ινβέστμεντ Μπανκ – First Investment Bank (FΙB), γιατί καταρρέει από στιγμή σε στιγμή. Αυτό το ηλεκτρονικό μήνυμα εστάλη ξαφνικά στις 27/6 σχεδόν σε όλους τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στη Βουλγαρία. Αμέσως εκατοντάδες χιλιάδες καταθέτες έσπευσαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από την τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας: με την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που τρεις ημέρες μετά χορήγησε στη Σόφια δάνεια ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
Για την ιστορία, να πούμε ότι η κρίση δεν άγγιξε καθόλου τις ξένες τρά-πεζες που ελέγχουν το 70% του τραπεζικού συστήματος της Βουλγαρίας. Το «θερμό επεισόδιο» αποδόθηκε επισήμως στη σύγκρουση δύο κορυφαίων μελών της βουλγάρικης ολιγαρχίας του τραπεζίτη Τσβετάν Βασίλιεφ και του μεγιστάνα των ΜΜΕ και βουλευτή του κόμματος της τουρκικής μειονότητας Ντε-λιάν Πεέφσκι.
Δεν υπάρχει… κρίση, αλλά η κυβέρνηση συνεργασίας των Σοσιαλιστών με το κόμμα της τουρκικής μειονότητας κατέρρευσε. Άντεξε μόλις ένα χρόνο. Ο δεξιός, φιλογερμανός πρόεδρος της χώρας ανακοίνωσε τη διάλυση της βουλής στις 6 Αυγούστου, το διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης και τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών στις 5 Οκτωβρίου.
Το ερώτημα είναι γιατί να πέσει η κυβέρνηση από μία απολύτως τεχνητή τραπεζική κρίση; Ποια είναι τα βαθύτερα αίτια της ανατροπής της κυβέρνησης συνασπισμού της χώρας;
Τα πράγματα είναι πολύ απλά: τους τελευταίους μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη μια σκληρή μάχη στη φτωχότερη χώρα της ΕΕ ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία σε επίπεδο… αγωγών φυσικού αερίου. Η βουλγαρική σοσιαλιστική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει με τη Ρωσία για την κατασκευή του αγωγού Σάουθ Στριμ που θα μετέφερε ρωσικό φυσικό αέριο μέσω της Βουλγαρίας προς την Αυστρία, παρακάμπτοντας το έδαφος της Ουκρανίας. Η ενέργεια αυτή εξόργισε τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και τη Γερμανία, που ελέγχει πλέον την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τελεσίγραφό της προς τη Σόφια, αλλά και η Ουάσιγκτον με την αποστολή τριών αμερικανών γερουσιαστών, αξίωσαν την ακύρωση του σχεδίου κατασκευής του ρωσικού αγωγού. Ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Πλάμεν Ορεσάρσκι αναγκάστηκε να «παγώσει» την κατασκευή του ρωσικού αγωγού, ύψους δαπάνης 45 δισ. ευρώ. Με τον αγωγό αυτόν η Βουλγαρία θα μπορούσε να αναμένει δισ. δολ. σε επενδύσεις, χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, αλλά κυρίως θα εξασφάλιζε τις ενεργειακές της ανάγκες. Ο αγωγός θα μετέφερε ετησίως 63 δισ. κυβι-κά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα επιτρέπει μάλιστα τη διέλευση του Σάουθ Στριμ μέσω της Βόρειας Μαύρης Θάλασσας αντί των τουρκικών χωρικών υδάτων. Η ματαίωση του Σάουθ Στριμ συνιστά συνεπώς μεγάλο πλήγμα στα σχέδια του Κρεμλίνου και για ενίσχυση του ρόλου της Γκαζπρόμ στην ενεργειακή αγορά της Ευρώπης, η οποία ήδη καλύπτει το 30% των ενεργειακών αναγκών της από τη Μόσχα. Στο πλαίσιο αυτό ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συνέχισε τις πιέσεις στην κυβέρνηση της Σόφιας για να αλλάξει γνώμη. Την περασμένη εβδομάδα η βουλγαρική κυβέρνηση είχε στείλει μάλιστα επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας ολιγόμηνη… ανακωχή, για να ξεκαθαρίσει την αβεβαιότητα. Και η… λύση βρέθηκε για τη Δύση. Μια τεχνητή κρίση με τις τραπεζικές καταθέσεις και η κυβέρνηση έπεσε…