του Μιχάλη Παπαμακάριου
Kάθε χρόνο το φεστιβάλ των Αναιρέσεων, προσπαθεί να διαμορφώνει ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα που να συνδυάζει την πολιτικοποιημένη τέχνη με την πολυμορφία, την ποιότητα των δημιουργών που ανεβαίνουν στις δύο σκηνές του, αλλά και στις άλλες πολιτιστικές παρεμβάσεις που γίνονται στο φεστιβάλ, με το κλίμα της γιορτής, όπως αυτή αρμόζει σε μια αντικαπιταλιστική νεολαία και σε μια σύγχρονη κομμουνιστική απόπειρα. Έτσι και φέτος, μετά από δουλειά μηνών, το φεστιβάλ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είναι σε θέση να παρουσιάσει ένα πραγματικά πλούσιο πρόγραμμα. Αδιαμφισβήτητα η μεγάλη προσφορά και ταυτόχρονα επιτυχία του φετινού φεστιβάλ είναι η έλευση για πρώτη φορά στην Ελλάδα ενός από τα πιο ιστορικά και πολιτικά συγκροτήματα της βρετανικής και παγκόσμιας ροκ σκηνής, των Gang of Four. Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν προσπάθειες στο παρελθόν από διάφορους οργανωτές να εμφανιστεί στην Ελλάδα αυτό το σημαντικό συγκρότημα, αλλά δεν είχε γίνει κατορθωτό. «Τα παιδιά των Αναιρέσεων τα κατάφεραν», όπως γράφτηκε και στο mixgrill.gr και έτσι το κοινό στην Ελλάδα θα έχει την ευκαιρία να καταλάβει γιατί έχουν χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο ριζοσπαστικά ροκ συγκροτήματα των τελευταίων 30 χρόνων. Οι Gang of Four έρχονται στις Αναιρέσεις με ανανεωμένη σύνθεση και πάντα υπό την «ηγεσία» του Andy Gill, του κιθαρίστα που επηρέασε όσο λίγοι τη διεθνή ροκ σκηνή. Ιδρύθηκαν το 1976 στο Λιντς και από τη πρώτη στιγμή που ακούστηκαν οι πρώτες νότες από την κιθάρα του Andy στο Damage Goods, όλοι κατάλαβαν ότι το ροκ δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο. Οι Gang Of Four αποτέλεσαν την καλύτερη απάντηση στην ερώτηση του «πώς μπορείς να ακούγεσαι μαχητικός χωρίς να είσαι δογματικός και μπανάλ». Επηρεασμένοι από το μαρξισμό, τη σχολή της Φρανκφούρτης και τα ρεύματα σύγχρονης κοινωνικής κριτικής που προέκυψαν από τον παγκόσμιο Μάη, έκαναν το κοινό να χορεύει και ταυτόχρονα να σκέφτεται. Το άλμπουμ τους Entertainment!, του 1979, έμελλε να μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο επιτυχημένα ντεμπούτο της ροκ μουσικής. Μουσικοί όπως ο Flea (Red Hot Chili Peppers), Tad Doyle (TAD), Kurt Cobain (Nirvana) και Michael Stipe (R.E.M.), έχουν μιλήσει δημόσια για το πόσο επηρεάστηκαν από τους Gang Of Four. Η επιρροή τους δε στην ελληνική σκηνή είναι επίσης πολύ σημαντική, ειδικά σε γκρουπ όπως οι Τρύπες ή τα Μωρά στη Φωτιά.
Ανεβαίνει το συναυλιακό θερμόμετρο…
Oι Gang of Four θα εμφανιστούν στις Αναιρέσεις της Αθήνας, που θα γίνουν και φέτος στον όμορφο χώρο της Γεωπονικής, την Παρασκευή 7 Ιουνίου και στη Θεσσαλονίκη το Σαββάτο 8 Ιουνίου. Μαζί τους και τα δύο βράδια θα είναι τα Μωρά στη Φωτιά του Στέλιου Σαλβαδόρ, συγκρότημα που μετά από την περσινή του παρθενική εμφάνιση στις Αναιρέσεις, επανέρχεται φέτος, μιας και του αξίζει να σταθεί στην ίδια σκηνή με τους Gang of Four.
Τη συναυλία της Αθήνας θα ανοίξουν οι πολλά υποσχόμενοι Victory Collapse, ένα συγκρότημα που ο ήχος του έχει ενσωματώσει τη φιλοσοφία και τις επιρροές συγκροτημάτων σαν τους Gang of Four, δίνοντας νέα στοιχεία εξέλιξης σε αυτόν.
Η πρώτη ημέρα του φεστιβάλ της Αθήνας θα φιλοξενεί στη 2η σκηνή του μια μουσική ιδέα που για χρόνια σκεφτόμασταν. Συνδυάζει το στοιχείο της μεταμόρφωσης των μουσικών ειδών μέσα από την αισθητική και ενορχηστρωτική πολυμορφία, το στοιχείο του χιούμορ και τους ανοικτούς καλλιτεχνικούς ορίζοντες με την «έξω καρδιά» διασκέδαση. Η ιδέα αυτή θα διαμορφώσει στην πράξη ένα μεγάλο πάρτι στις Αναιρέσεις, με πρωταγωνιστές τους φαντομάδες της εγχώριας μουσικής σκηνής, Burger Project, με τις ευφάνταστες διασκευές τους, τους μουσικούς αλχημιστές Imam Baildi και τους χορευτικούς διασκευαστές Wedding Singers. Οι Burger Project έρχονται στις Αναιρέσεις και με καινούργιο υλικό, μιας και έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα το ep Φτηνά χαρέμια. Οι Imam Baildi, έπειτα από εμφανίσεις τους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, επιστρέφουν στην Ελλάδα και ανοίγουν στις Αναιρέσεις τον κύκλο των καλοκαιρινών τους συναυλιών. Η συνταγή τους είναι πλέον γνωστή. Ο Ζαμπέτας συναντά το hip hop, το μπουζούκι φλερτάρει με το electro swing, τα Βαλκανικά πνευστά συναντούν τη Latin. Με νέα τραγούδια και αυτοί στις αποσκευές τους, ενόψει της κυκλοφορίας του νέου τους άλμπουμ.
Το Σαββάτο 8 Ιουνίου, δύο φρέσκα ονόματα της εγχώριας σκηνής συναντούν έναν «παλιό» και πολύ αγαπημένο από το κοινό. Πρώτος θα ανέβει στη σκηνή ο Λόλεκ, ένας πολύ ιδιαίτερος μουσικός, ο οποίος δημιουργεί ευχάριστα προβλήματα στο να τον κατατάξεις κάπου. Ροκ αλλά και πολύ λυρικός, ποπ αλλά και βαθιά συναισθηματικός, με αγγλόφωνα αλλά και ελληνόφωνα τραγούδια. Θα παρουσιάσει κομμάτια από τη νέα του δουλειά, η οποία είναι αφιερωμένη στον Μάρκο Βαμβακάρη, με διασκευές σε ρεμπέτικα τραγούδια και βέβαια τραγούδια του από τους δίσκους, που τον έκαναν γνωστό, Alone και Αχινός. Ακολουθεί η γλυκιά και φωτεινή φυσιογνωμία της Μαριέττας Φαφούτη, η οποία θα φέρει τη Kookoobadi καλοκαιρινή της αύρα στο φεστιβάλ. Οι συναυλίες της έχουν τη μορφή ενός μεγάλου πάρτι και το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει τραγούδια από τους δύο πρώτους δίσκους της, από το επερχόμενο ακυκλοφόρητο αλλά και αγαπημένες διασκευές που θα κάνουν το κοινό να χορεύει ασταμάτητα. Με επιρροές από disco και soul μέχρι μιούζικαλ και από μουσικές των 60’s και 70’s μέχρι τραγούδια που θα μπορούσαν να ντύνουν μουσικά τα κλασικά σπαγγέτι γουέστερν, η μουσική της Μαριέττα Φαφούτη και οι μουσικοί της θα φωτίσουν τις καρδιές όσων θα βρεθούν στη Γεωπονική το Σαββατόβραδο. Ακολουθεί το μεγάλο όνομα της βραδιάς στη σκηνή ο Κ. Βήτα, ή Κωνσταντίνος Βήτα, ο άνθρωπος που τόσο μέσα από τους Στέρεο Νόβα όσο και με την προσωπική του πορεία, έχει σφραγίσει όσο λίγοι την ηλεκτρονική μουσική στην Ελλάδα. Ένας μουσικός που συνδυάζει το χορευτικό και ρυθμικό στοιχείο με το λυρισμό, έντονα συναισθηματικός στις συνθέσεις, πραγματικός ποιητής επί σκηνής, ένας άνθρωπος με βαθύ κοινωνικό στοχασμό, θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στη σκηνή των Αναιρέσεων, κάνοντας πράξη κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει από καιρό.
Τη νύχτα θα «κλείσουν» οι Pad Trio, ένα από τα νέα sound system που έχουν ξεχωρίσει, με ένα πρόγραμμα βασισμένο στα groove, το freestyle, τα break beats και το hip hop.
Την παράλληλη σκηνή των Αναιρέσεων θα ανοίξουν οι Υπεραστικοί, το πολιτικοποιημένο σχήμα που γίνεται ολοένα και περισσότερο γνωστό στη νεολαία και τον κόσμο του αγώνα, διαμορφώνοντας το κλίμα για την εμφάνιση της Μάρθας Φριντζήλα με τους The Kubara Project, σε ένα πρόγραμμα όπου θα ακουστούν τραγούδια των σπουδαιότερων Ελλήνων και ξένων συνθετών των δύο τελευταίων αιώνων, καθώς και παραδοσιακά τραγούδια της Ελλάδας και του κόσμου. Χατζιδάκις και Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Λοΐζος και Μπέλλου, Κούρτ Βάιλ, Χικμέτ, και Ζαμπέτας μεταξύ άλλων, συνθέτουν ένα πρόγραμμα εξαιρετικής ποικιλίας ήχων και μουσικών, το οποίο υπηρετεί η Φριντζήλα με τη φωνή και τη συνολική της παρουσία, στηριγμένη σε ένα άψογο πενταμελές σύνολο μουσικών. Βέβαια, Σαββάτο βράδυ χωρίς ρεμπέτικο και λαϊκό γλέντι δεν μπορεί να υπάρξει στις Αναιρέσεις. Ποια πιο κατάλληλη γι’ αυτό από τη μεγάλη Μαριώ, μια γνήσια ρεμπέτισσα και μια από τις εκφραστικότερες εκπροσώπους του είδους, που εδώ και 50 χρόνια με το δικό της ξεχωριστό τρόπο ερμηνεύει όλα εκείνα τα τραγούδια που έχουν καταχωρηθεί στο βιβλίο της μουσικής ιστορίας του τόπου μας, μαζί με τον Βαγγέλη Δούβαλη, έναν νέο εξαιρετικό λαϊκό ερμηνευτή. Έχοντας ως οδηγό το καλό ελληνικό τραγούδι, η Μαριώ και ο Βαγγέλης Δούβαλης παίρνουν στις αποσκευές τους μερικά από τα ωραιότερα ελληνικά τραγούδια –ρεμπέτικα, παλιά και σύγχρονα λαϊκά, σμυρναίικα, παραδοσιακά– και ετοιμάζονται για ένα γλέντι από καρδιάς. Μαζί τους ο συνθέτης και μόνιμος συνεργάτης της Μαριώς τα τελευταία 10 χρόνια, Δημήτρης Λίβανος στο μπουζούκι και το τραγούδι και ο μαέστρος Παναγιώτης Παπαγεωργίου στο πιάνο, το τραγούδι και τη μουσική επιμέλεια.
Την Κυριακή 9 Ιουνίου οι Αναιρέσεις έχουν θέατρο. Στο χώρο των κεντρικών εκδηλώσεων και μετά τη συζήτηση της ημέρας, η παράσταση Ντοκουμέντο ανεβαίνει στο πλαίσιο του φεστιβάλ. Δύο ηθοποιοί και ένας μουσικός, με τα υλικά της performance και του πολιτικού καμπαρέ και κείμενα των Πρίμο Λέβι, Σάμιουελ Μπέκετ και του υπουδιοικητή Μάρκος, περνούν στην γκρίζα ζώνη της κοινωνικής και πολιτικής κρίσης της εποχής μας, αλλά και όλων των εποχών, επιχειρώντας να ανοίξουν μια σχισμή φωτός και να θέσουν τα βασικά ερωτήματα: Μπορεί ο κόσμος να αλλάξει; Μπορεί ο άνθρωπος να σκεφθεί και να πράξει διαφορετικά; Η Κάτια Γέρου, μαζί με την Ελεάνα Γεωργούλη και το μουσικό Λεωνίδα Μαριδάκη σε σκηνοθετική επιμέλεια του Σάββα Στρούμπου, επιχειρούν να απαντήσουν στα ερωτήματα.
Παράλληλα στην πρώτη σκηνή των Αναιρέσεων θα ανεβαίνουν οι Elektrobalkana για ένα τζαμάρισμα μουσικών με πολλές επιρροές και τάσεις από την Ανατολή ως τη Δύση και διάθεση να αποδώσουν ηλεκτροακουστικά σκοπούς και τραγούδια που έχουμε στα αυτιά μας, δημιουργώντας πρωτότυπες μουσικές πάνω σε αρχαίους ρυθμούς. Παραδοσιακά μουσικά θέματα φορούν afro/funk/dub άρωμα και σπρώχνονται ανενδοίαστα σε techno/breakbeat/noise ακρότητες μέχρι να δώσουν τη σκυτάλη αρχικά στους JazzMatazz και μετέπειτα στους Swing Shoes και τη Sugahspank! για ένα ξέφρενο gypsy-swing πάρτι. Οι JazzMatazz παίζουν για να στήσουν κάθε φορά μια τζαζ γιορτή. Με τα στιχάκια τους βγαλμένα από την κοινωνική πραγματικότητα, θέλουν κάθε φορά να την διακωμωδήσουν, να την τραγουδήσουν και να την χορέψουν. Πέρα από τα κομμάτια τους που ήδη έχουν γίνει γνωστά στο διαδίκτυο, περιμένουμε το γνωστό Απεργοσπάστη που δύο μέλη της μπάντας έγραψαν για τον απεργιακό αγώνα των Χαλυβουργών. Φινάλε αυτής της σκηνής από τους Swing Shoes και τη Sugahspank!, οι οποίοι παίρνοντας τη σκυτάλη του swing από τους JazzMatazz δίνουν τις απαιτούμενες soul και rhythm & blues διαστάσεις ώστε να απογειωθεί η διάθεση.
Την ίδια ημέρα βέβαια οι Αναιρέσεις επιφυλάσσουν μια μεγάλη έκπληξη για το κοινό του φεστιβάλ. Ο Φοίβος Δεληβοριάς πρώτος και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης μετά από αυτόν, θα μοιραστούν την άλλη σκηνή των Αναιρέσεων σε μια «συνάντηση» που θα μείνει αξέχαστη σε όσους την παρακολουθήσουν. Ο Δεληβοριάς μετά τη μεγάλη επιτυχία της μουσικής του παράστασης με τίτλο «Καλοκαιριφέρ» παίρνει μαζί του τα πιο αγαπημένα τραγούδια που βρήκε στο δρόμο του, από το ’89 έως σήμερα, αλλά και μια σειρά από εμμονές, στιχάκια, πρόζες, διασκευές και αυτοσχεδιασμούς για να ανεβάσει και άλλο το συναυλιακό θερμόμετρο των Αναιρέσεων. Ακολουθεί ο Λουκιανός με τα Μικροαστικά, τα Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας, με τραγούδια που η εποχή επαναφέρει στο προσκήνιο και τα μεταδίδει στις νεότερες γενιές και ειδικά στη νεολαία του αγώνα, αλλά και με τη Βουλιαγμένη, ώστε να δώσει μια τελείως διαφορετική νότα από αυτές που μας έχει συνηθίσει το φεστιβάλ.
Πολυφωνικές Αναιρέσεις στη Θεσσαλονίκη
Tο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης φέτος αλλάζει χώρο και μεταφέρεται στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Σταυρούπολη (είσοδος απέναντι από το δημαρχείο), επιχειρώντας ταυτόχρονα μια συνολική αναβάθμισή του, όπως άλλωστε μαρτυρά και το φετινό πολιτιστικό του πρόγραμμα.
Την πρώτη ημέρα του φεστιβάλ, την Παρασκευή 7 Ιουνίου στη μεγάλη τους σκηνή, οι Αναιρέσεις παρουσιάζουν τον Θάνο Μικρούτσικο και τη Ρίτα Αντωνοπούλου, σε ένα μουσικό αφιέρωμα στο μεγάλο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Είναι γεγονός ότι με ένα τέτοιο εγχείρημα λίγοι δημιουργοί μπορούν να αναμετρηθούν πραγματικά.
Ο Θάνος Μικρούτσικος είναι αδιαμφισβήτητα ένας από αυτούς και η δουλειά του πάνω στο μπρεχτικό έργο γνωστή. Ειδικά δε όταν η προσέγγιση του Μικρούτσικου έχει δίπλα της τη φωνή και την ερμηνευτική ικανότητα της Αντωνοπούλου, μπορεί βάσιμα να περιμένει κανείς ένα έργο υψηλής καλλιτεχνικής απόδοσης όπως οφείλεται άλλωστε στο μεγάλο εμπνευστή του, τον Μπρεχτ. Την ίδια ημέρα στη μικρή σκηνή του φεστιβάλ, θα φιλοξενούνται οι Αφάν Γκατέ και η γνώριμη των Αναιρέσεων, Φωτεινή Βελεσιώτου για μια ακόμη βραδιά αυθεντικού και καλού λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού.
Το Σάββατο τη μεγάλη συναυλία των Gang Of Four και των Μωρά στη Φωτιά θα ανοίξει το συγκρότημα των Zebra Tracks, γνωστών για τη «μετα-πανκ» αισθητική τους προσέγγιση.
Στη μικρή σκηνή του φεστιβάλ θα διεξαχθεί το καθιερωμένο ρεμπέτικο γλέντι, ένα γλέντι που μόνο οι Θεσσαλονικείς φίλοι των Αναιρέσεων ξέρουν να κάνουν.
Την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, Κυριακή 9 Ιουνίου, στη μικρή σκηνή επιστρέφουν οι Hatzifrageta, οι οποίοι μετά την περσινή τους συναυλία δημιούργησαν στο κοινό των Αναιρέσεων της Θεσσαλονίκης την ανάγκη για μια επανάληψη της βραδιάς, ανάγκη την οποία έσπευσαν οι διοργανωτές να ικανοποιήσουν με τη φετινή δεύτερη τους εμφάνιση.
Θα προηγηθούν των Hatzifrageta οι Influenza. Αυτά θα γίνουν στη μικρή σκηνή, καθώς η μεγάλη σκηνή πρόκειται να γνωρίσει μια αποθέωση των ήχων της Μεσογείου και των Βαλκανίων. Την αρχή θα κάνει το γυναικείο φωνητικό σχήμα Πλειάδες. Έξι νέες καλλίφωνες κοπέλες, που αγαπούν τη μουσική και το γνήσιο παραδοσιακό τραγούδι, έφτιαξαν τις Πλειάδες στοχεύοντας να συμβάλουν στην προβολή της ελληνόφωνης πολυφωνίας της Ηπείρου, ώστε να αναγνωριστεί η αξία της και να παραδοθεί στις επόμενες γενιές.
Αυτή τους τη στόχευση θα κοινωνήσουν με την εμφάνισή τους και στο φεστιβάλ των Αναιρέσεων, όπου θα συναντήσουν ξανά τους encardia, μετά την κοινή τους εμφάνιση το προηγούμενο Μάρτιο, ώστε τα ηπειρώτικα πολυφωνικά να συναντήσουν τα πολυφωνικά της Απουλίας και της Καλαβρίας του ιταλικού Νότου.
Μια πραγματικά δημιουργική συνάντηση των λαϊκών πολιτισμών θα λάβει χώρα στη μεγάλη σκηνή των Αναιρέσεων στη Θεσσαλονίκη. Oι encardia είναι ένα συγκρότημα που εμπνέεται, δημιουργεί και παρουσιάζει μουσικές και τραγούδια μέσα από την πλούσια μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας. Ιδρύθηκαν το 2004 και μέχρι τώρα έχουν πραγματοποιήσει σχεδόν τετρακόσιες ζωντανές εμφανίσεις σ’ όλη την Ελλάδα, Ιταλία, Νότια Γαλλία, Γερμανία, Αλγερία, Ελβετία και Κύπρο.
Έχουν εκδώσει πέντε δίσκους που απέσπασαν τις καλύτερες κριτικές, ενώ ιδιαίτερα έχει σχολιαστεί η μοναδική σχέση που έχουν με το κοινό όταν βρίσκονται στη σκηνή. Έχουν συνεργαστεί και δισκογραφικά αλλά και σε ζωντανές εμφανίσεις με τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μουσικής αλλά και με πολλούς Έλληνες καλλιτέχνες. Tον Αύγουστο του 2008 παρουσιάστηκαν μαζί με το Βετεράνο Τζιοβάνι Αβαντατζιάτο στο κορυφαίο και μοναδικό στo είδος του φεστιβάλ «la notte della taranta» στην Ιταλία, παρουσία 120.000 θεατών!
Τη μεγάλη αυτή συναυλία των Αναιρέσεων θα ολοκληρώσει το πιο κατάλληλο συγκρότημα, γι’ αυτού του είδους την πολιτιστική πρωτοβουλία του φεστιβάλ, οι Χαΐνηδες.
Το συγκρότημα που αντλεί από στο μουσικό πλούτο της Κρήτης και έχει ανοικτούς τους ορίζοντές του στις μουσικές τόσο της υπόλοιπης Ελλάδας όσο και του υπόλοιπου κόσμου.
Μια μουσική πρόταση που χρωματίζεται από τις στιχουργικές και όχι μόνο παρεμβάσεις του Δημήτρη Αποστολάκη, οι οποίες σχολιάζουν με ένα πολύ ιδιαίτερο και αιχμηρό κοινωνικό και πολιτικό λόγο τη σημερινή πραγματικότητα.
