Ματίνα Παπαχριστούδη
«Ξεφυλλίζεις» ειδήσεις στις κεντρικές σελίδες μεγάλων ειδησεογραφικών ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. Δύο στις πέντε αφορούν πληρωμένες ανακοινώσεις που πλασάρονται ως «ενημέρωση», με τίτλο είδησης και περιεχόμενο εταιρειών, προϊόντων, εμπορευμάτων. Στις υπόλοιπες διαβάζεις αντιγραφές τηλεγραφημάτων από το Αθηναϊκό Πρακτορείο, που υπάγεται στο Μέγαρο Μαξίμου, κάπου-κάπου αντιγραφή ορισμένων ρεπορτάζ από εφημερίδες.
Στην εποχή κυριαρχίας των έντυπων Μέσων, η δεξιά σελίδα κάθε εφημερίδας δινόταν προς πώληση σε εταιρείες για τοποθέτηση διαφήμισης, η αριστερή ανήκε στα ρεπορτάζ. Σήμερα στο διαδίκτυο ο χώρος των κεντρικών σελίδων «πουλιέται» σε κουτάκια για την τοποθέτηση διαφημιστικών κειμένων.
Μια από τις αρχές που διδάσκονται στις σχολές δημοσιογραφίας όλου του κόσμου είναι η ρήση του Τζορτζ Όργουελ: «Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που κάποιος άλλος δεν θέλει να δημοσιευθούν. Οτιδήποτε άλλο είναι δημόσιες σχέσεις». Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς έχει συμβεί, οι δημόσιες σχέσεις έχουν αντικαταστήσει τη δημοσιογραφία. Ο ρόλος των ΜΜΕ ως μέσων άσκησης προπαγάνδας ήταν και είναι σύμφυτος με τη λειτουργία τους, το ίδιο και η εμπορευματοποίηση της χειραγώγησης. Οι δημοσιογράφοι ανέκαθεν χρησιμοποιούνταν στα συγκροτήματα των μίντια στις διαπλοκές και συναλλαγές των ιδιοκτητών-
ολιγαρχών της ενημέρωσης με την πολιτική εξουσία ή στους μεταξύ τους ανταγωνισμούς και διαμάχες. Η δημοσιογραφία, ωστόσο, ως τέχνη και τεχνική με συγκεκριμένους κανόνες και αρχές, κατείχε μια σχετική αυτονομία, τοποθετούνταν απέναντι στην εξουσία. Ο ρόλος της ήταν «να ενοχλεί», να ελέγχει.
Πλέον, η λειτουργία αυτή εξαφανίστηκε. Στα μίντια δημοσιεύεται και αναπαράγεται μόνο η κατασκευασμένη ενημέρωση, διανέμεται μόνο η πληροφόρηση της κάθε εξουσίας, κυρίως της κυβερνητικής και πολιτικής εξουσίας. Στη συντριπτική πλειονότητα των συστημικών ΜΜΕ, το ρεπορτάζ και η έρευνα έχουν εξοβελιστεί, οι ιδιοκτήτες δεν θέλουν ρεπορτάζ, δεν θέλουν να απασχολούν δημοσιογράφους. Και ενώ στα ΜΜΕ εξαφανίζονται οι δημοσιογραφικές θέσεις εργασίας, πολλαπλασιάζονται οι αξιοπρεπείς θέσεις σε γραφεία Τύπου και τμήματα μάρκετινγκ εταιρειών.
Ειδήσεις πίσω από τις κάμερες
Η πρώτη εφαρμογή της νέας διάταξης του Ποινικού Κώδικα για τις «ψευδείς ειδήσεις», όπως ήταν αναμενόμενο, χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση για καταστείλει την αλήθεια των αποκαλύψεων στην εγκληματική πολιτική διάλυσης της δημόσιας νοσοκομειακής υγείας. Η διάταξη χρησιμοποιήθηκε εκφοβιστικά από τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, ενάντια στην αποκάλυψη του προέδρου της ΠΟΕΔΗΝ για τις «αόρατες» ΜΕΘ για διάσημους κάθε είδους.
Άλλη μια εκφοβιστική αγωγή εναντίον δημοσιογράφου εκδικάζεται την ερχόμενη εβδομάδα, με στόχο την φίμωση της ιστοσελίδας ergasianet.gr. Την αγωγή κατέθεσε η Commercial Value, που είχε αναλάβει την εκκαθάριση της Ασπίς Πρόνοια, εναντίον του δημοσιογράφου Γιώργη Χρήστου, του εκπαιδευτικού Γρηγόρη Καλομοίρη και του Μίλτου Αλικαρίδη, τότε εργαζόμενου της Commercial Value, για άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2017 για αλλαγή εργασιακών σχέσεων.
Το εντυπωσιακό είναι πως η εργατική ιστοσελίδα του ΜΕΤΑ είχε δημοσιεύσει, ως όφειλε, το εξώδικο της εταιρείας με τα επιχειρήματά της, αλλά η Commercial Value προχώρησε στην κατάθεση της αγωγής με τον ισχυρισμό ότι υπήρξε συκοφαντική δυσφήμιση. Υποστηρίζει, δε, ότι είναι δικαίωμά της να τροποποιεί τις εργασιακές σχέσεις των υπαλλήλων της αλλά δεν δέχεται την αντίδραση για τις βλαπτικές μεταβολές!