Σίγουρα διανύουμε ένα κυριολεκτικά καυτό καλοκαίρι. Εκτός, όμως, από τις υψηλές θερμοκρασίες, οι πόλεμοι και οι εθνικισμοί, η κλιματική αλλαγή, η παγκόσμια άνοδος της ακροδεξιάς και η ανάγκη πολιτικών απαντήσεων, από την πλευρά της εργαζόμενης πλειονότητας, οδηγούν σε «ανεβασμένες» θεωρητικές και ιστορικές αναζητήσεις. Ένα «βαρύ» βιβλίο ταιριάζει εξίσου σε κάθε εποχή του χρόνου, ειδικά στην πιο «ανάλαφρη»
Διαβάστε τις προτάσεις για βιβλία από το χώρο της μυθοπλασίας .
Διονύσης Ελευθεράτος
Μεταπολίτευση. Ένα βολικό «τέρας»
εκδ. Τόπος
Ένα βιβλίο που καλύπτει, με διεισδυτικό και κριτικό βλέμμα, πολλές πτυχές της μεταπολίτευσης, όπως: κεντρική πολιτική σκηνή, κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες, κυκλοφορίες των εφημερίδων, οικονομία, κουλτούρα/ψυχαγωγία (ιδίως μουσική και σινεμά), αθλητισμός. Ταυτόχρονα, εδώ αποδομείται το αφήγημα ότι η μεταπολίτευση ήταν περίοδος «λαϊκισμού» που έβλαψε τη χώρα και, αντίθετα, προβάλλει και εξηγεί τα ριζοσπαστικά εκείνης της περιόδου. Το υλικό που περιλαμβάνεται στο βιβλίο, προϊόν πολύχρονης έρευνας, είναι εξαιρετικά πλούσιο και παρουσιάζεται με τρόπο φιλικό προς τον αναγνώστη. Ένα πολύτιμο βοήθημα, χρήσιμο για να καταλάβουμε όχι μόνο το τι συνέβη τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά και το τι συμβαίνει (ή μπορεί να συμβεί) σήμερα.
Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Το γκρίζο κύμα, η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της
εκδ. Τόπος
Το βιβλίο δεν περιγράφει απλά τη σημερινή παγκόσμια άνοδο της ακροδεξιάς, «το γκρίζο κύμα», κυρίως προσπαθεί να την εξηγήσει. Όπως γράφεται πρόκειται για την «πολιτική συμπύκνωση μιας δυστοπικής κοινωνικής μεταβολής» καθώς «δεκαετίες προέλασης και εμπέδωσης ενός «ολοκληρωτικού» καπιταλισμού έχουν οδηγήσει στη δραματική εξασθένιση των εργατικών κομμάτων και συνδικάτων». Ο αυτόματος πιλότος της αγοράς στην πολιτική και το απομονωμένο, φοβισμένο άτομο είναι η συνθήκη που τρέφει το σύγχρονο μεταφασισμό. Η αντιμετώπισή του «δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική αν περιοριστεί σε «woke» πολέμους πολιτισμών και ταυτοτήτων […] στο πεδίο των ατομικών δικαιωμάτων». Αντίθετα, απαιτείται να αναδειχθεί «το βαθύ κοινωνικό ρήγμα που χωρίζει τη μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού, τους ανθρώπους του σωματικού και πνευματικού μόχθου ανεξάρτητα από εθνότητα, φυλή και χρώμα, από τους ολιγάρχες και τους πολιτικούς εκπροσώπους τους».
Νάσος Μπράτσος
Εργατικές Ιστορίες, Β΄ μέρος
εκδ. Μαρξιστική Φωνή
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται συνεντεύξεις με παλαίμαχους συνδικαλιστές, αγωνιστές του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς, καθώς και πολιτικούς εξόριστους. Αρκετοί από αυτούς, όσοι δεν ήταν στις εξορίες, στήριξαν την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στις συνεντεύξεις περιγράφονται οι δυσκολίες στον εργασιακό στίβο, οι συνθήκες εργασίας και οι σκληροί εργατικοί αγώνες σε περιόδους γεμάτες διώξεις, φυλακίσεις, απολύσεις, εξορίες, αλλά και συλλογικότητα και αλληλεγγύη, καθώς ολόκληρες πόλεις στήριζαν τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων σε βασικές παραγωγικές μονάδες που λειτουργούσαν στην περιοχή τους. Τρία χρονικά ορόσημα «σημαδεύουν» το βιβλίο, το πραξικόπημα, η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η πτώση της δικτατορίας, καθώς η πλειοψηφία των συνεντευξιαζόμενων είχε σημαντική δράση μέσα σε αυτά τα χρονικά πλαίσια. Στις σελίδες του βιβλίου βρίσκουμε και την ανταρσία στο αντιτορπιλικό «Βέλος» που ήταν ηχηρό ράπισμα στους δικτάτορες.
Βασίλης Λιόσης
Μισός Αιώνας από τη Μεταπολίτευση
εκδ. ΚΨΜ
Το βιβλίο έχει υπότιτλο Ορισμός, περιοδολόγηση, κομβικά γεγονότα, τάσεις, χρονοσειρές, αποτιμήσειςκαι είναι μια εκτενής και τεκμηριωμένη παρουσίαση όχι μόνο της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου αλλά ολόκληρης της 50ετίας μέχρι και τις διπλές εκλογές του 2023. Σύμφωνα με τον συγγραφέα «η Μεταπολίτευση αφορά την περίοδο 1974-1985» με τέλος το σταθεροποιητικό πρόγραμμα Παπανδρέου-Σημίτη. Το βιβλίο εστιάζει στα πολιτικά ρεύματα, κόμματα καθώς και τις ιδεολογικές-αξιακές τάσεις που διαπερνούν την κοινωνία με ντοκουμέντα, κείμενα και δημοσκοπικές έρευνες. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στο ΠΑΣΟΚ, στο ΣΥΡΙΖΑ καθώς και στο ΚΚΕ και στις ταξικές δυνάμεις και ιδεολογικές τάσεις που σε κάθε φάση εκπροσωπούσαν και διαμόρφωναν. Κεντρική θέση του συγγραφέα είναι ο «εξαρτημένος χαρακτήρας» του ελληνικού καπιταλισμού και η υποτέλειά του καθώς και του πολιτικού του προσωπικού απέναντι στις «ιμπεριαλιστικές χώρες» και οργανισμούς.
Γιώργος Αλεξάτος
Η εργατική τάξη στην Ελλάδα, Κοινωνική συγκρότηση και ταξικοί αγώνες, 1940-1990
εκδ. Κουκκίδα
Το έργο αυτό, συνέχεια του βιβλίου Η εργατική τάξη στην Ελλάδα, Από την πρώτη συγκρότηση στους ταξικούς αγώνες του Μεσοπολέμου (εκδ. Κουκκίδα), έρχεται να ολοκληρώσει την απόπειρα καταγραφής και μελέτης της κοινωνικής ιστορίας της ελληνικής εργατικής τάξης. Το βιβλίο διατρέχει τη δεκαετία του 1940 και τους αγώνες την περίοδο της κατοχής και του εμφυλίου, τη μετεμφυλιακή περίοδο της ραγδαίας καπιταλιστικής ανάπτυξης και την πρώτη δεκαπενταετία μετά τη Μεταπολίτευση του 1974. Σε καθένα από τα τρία μέρη του βιβλίου, η μελέτη αρχίζει με την αναφορά στη γενικότερη πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση, συνεχίζει με τις διαδικασίες συγκρότησης της εργατικής τάξης και των σχέσεών της με την αριστερά και τέλος αναφέρονται οι αγώνες του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Ξένια Μαρίνου
Ένας ελέφαντας με ρεντιγκότα. Εικόνες από μια αστυνομική έκθεση 1883-1903
Οι εκδόσεις των συναδέλφων
Η Ξένια Μαρίνου έχει γράψει επίσης το βιβλίο Αναζητώντας οδοφράγματα για την Παρισινή Κομμούνα του 1871 και την σχέση της με την ελληνική πραγματικότητα καθώς και την αντανάκλασή της στις ελληνικές εφημερίδες και γενικότερα στο δημόσιο λόγο της εποχής. Στο τελευταίο της βιβλίο επιχειρεί μια τοιχογραφία των πρώτων 30 χρόνων μετά την ήττα της Κομμούνας, εστιάζοντας στην ανασυγκρότηση και στον τρόπο λειτουργίας της Αστυνομίας του Παρισιού. Κέντρο της έρευνας είναι ο αστυνομικός φάκελος του Παναγιώτη Αργυριάδη, δικηγόρου και μέλους της Β’ Διεθνούς, δραστήριου σοσιαλιστή και εκδότη σοσιαλιστικών εντύπων που πέθανε το 1901. Μέσα από το βιβλίο αναδεικνύεται ο κομβικός ρόλος της αστυνομίας στην Γ΄ Γαλλική Δημοκρατία, η οργάνωση της καταστολής καθώς και της επιτήρησης σχεδόν του συνόλου του εναπομείναντος πληθυσμού του Παρισιού.
Καρλ Μαρξ
Η αθλιότητα της φιλοσοφίας, Απάντηση στη «Φιλοσοφία της Αθλιότητας» του κ. Προυντόν
εκδ. Καστανιώτη
Το βιβλίο αυτό του Κ. Μαρξ εκδόθηκε το 1847 και είναι σημαντικός σταθμός στη διαμόρφωση των οικονομικών και φιλοσοφικών αντιλήψεών του κατά τη δεκαετία του 1840 μαζί με άλλα εμβληματικά του έργα όπως Η γερμανική Ιδεολογία και Η αγία οικογένεια. Η διαμόρφωση της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας έγινε κυρίως σε διάλογο και αντιπαράθεση με το φιλοσοφικό ρεύμα των επιγόνων του Γκ. Χέγγελ και με τον ουτοπικό σοσιαλισμό της εποχής. Στην εκτεταμένη εισαγωγή του Θανάση Γκιούρα περιέχεται η αλληλογραφία του Κ. Μαρξ με τον Πιερ Ζοζέφ Προυντόν και παρουσιάζεται η μεταξύ τους σχέση από την αρχική «συμπάθεια» μέχρι τη μετωπική αντιπαράθεση. Ο Π. Ζ. Προυντόν ήταν πασίγνωστος σοσιαλιστής της εποχής, οπαδός ενός μικροαστικού σοσιαλισμού της μικρής ιδιοκτησίας με ενεργή πολιτική δράση στη Γαλλία.
Ελέν Καρέρ ντ’ Ανκώς
Αλεξάνδρα Κολλοντάι, η Βαλκυρία της Επανάστασης
εκδ. ΚΨΜ
Το βιβλίο είναι μια βιογραφία της ρωσίδας επαναστάτριας. Η Αλεξάνδρα Κολλοντάι η ρωσίδα επαναστάτρια ήταν ευγενούς καταγωγής την οποία απαρνήθηκε πολύ νωρίς, επιλέγοντας την Επανάσταση, το μαρξισμό και εξορίες, φυλακές και παράνομη δράση. Το 1917, συνοδοιπόρος του Λένιν, συμμετέχει στην πρώτη κυβέρνηση των σοβιέτ, υπουργός, «Κομισάριος του Λαού», η πρώτη γυναίκα πρέσβης στην ιστορία, θέσεις στις οποίες οι γυναίκες στην προηγμένη Ευρώπη δεν έχουν τότε ακόμη πρόσβαση. Η Κολλοντάι εκτός από τη συμβολή της στο γυναικείο σοσιαλιστικό κίνημα της εποχής και τα βιβλία της για το γυναικείο ζήτημα συμμετείχε και στην «Εργατική Αντιπολίτευση», αντιπολιτευόμενη ομάδα στο μπολσεβίκικο κόμμα την περίοδο των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων. Η συγγραφέας για να εξιστορήσει την απίστευτη ζωή αυτής της ιδιαίτερης προσωπικότητας ανατρέχει σε κείμενά της, σε αρχεία και μαρτυρίες των συντρόφων της.
Alex Callinicos
Η νέα εποχή της καταστροφής
εκδ. Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο
Είναι πλέον πολλά τα δεδομένα που θέτουν το ερώτημα «πού οδεύει ο σύγχρονος καπιταλισμός;» και απαιτούν απαντήσεις βαθύτερες, «πέρα από τη σκόνη του βραχέως χρόνου», ικανές να αποτελέσουν σταθερό θεμέλιο για μια επανεξόρμηση της κομμουνιστικής δράσης και συγκρότησης. Στο πλαίσιο αυτό, το βιβλίο του Callinicos αποτελεί αξιόλογη συνεισφορά, πέρα από το αν συμφωνεί κανείς απολύτως με την οπτική του. Κεντρικό του επιχείρημα είναι ότι οι «επικαλυπτόμενες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης» των τελευταίων χρόνων σηματοδοτούν μια Εποχή Καταστροφής. Εκείνο που κάνει τη σημερινή Εποχή Καταστροφής να διαφέρει από την προηγούμενη (1914-1945), «είναι ότι η κινητήριος δύναμή της είναι η αυξανόμενη καταστροφή της φύσης από τον καπιταλισμό των ορυκτών καυσίμων».
Eva von Redecker
Επανάσταση για τη ζωή – Φιλοσοφία των νέων μορφών διαμαρτυρίας
εκδ. Gutenberg
Μια σημαντική πρόκληση για το ρεύμα της κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης είναι αυτή που αφορά τη –διαλεκτική- σχέση του με τις νέες μορφές-κινήματα διαμαρτυρίας. Ιδιαίτερα με όσα αντιμετωπίζουν τα πράγματα από τη σκοπιά της «απελευθέρωσης από την καπιταλιστική κυριαρχία». Αυτόν τον «νέο τύπο διαμαρτυρίας» διερευνά το βιβλίο της Von Redecker, προσπαθώντας όχι να καταγράψει μεμονωμένα περιστατικά, αλλά να ανιχνεύσει τη φιλοσοφία της. Στη βάση αυτή συμπεραίνει ότι «βιώνουμε μια επανάσταση για τη ζωή», με τις κινητοποιήσεις ενάντια στον ρατσισμό και για το κλίμα, τους αγώνες ενάντια στην αστυνομική βία, το φεμινιστικό κίνημα. Όλα αυτά χαρακτηρίζονται αντικαπιταλιστικά, όμως «τον αγώνα τους δεν τον διεξάγουν ως εξέγερση ενάντια στη μισθωτή εργασία». Αν και πολλά συμπεράσματά της είναι προβληματικά, η μελέτη της ανοίγει καίρια ζητήματα.
David Blanchon
Γεωπολιτική του νερού – μεταξύ συγκρούσεων και συνεργασίας
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Οι πόλεμοι του 21ου αιώνα θα γίνουν για το νερό, αντί για το πετρέλαιο, που τροφοδότησε τους πολέμους του 20ού; Σε αυτό οδηγούν η κλιματική αλλαγή, το ότι η «η έλλειψη νερού συνδέεται στενά με τη φτώχεια» και το ότι το 40% της παγκόσμιας συγκομιδής προέρχεται από την αρδευόμενη γεωργία, που απορροφά το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού. Ο Blanchon εξηγεί τις διαφορές του νερού ως πόρου σε σχέση με το πετρέλαιο και παρότι δεν αποδέχεται τα περί «πολέμων για το νερό», θεωρεί ότι αποτελεί «παγκόσμιο διακύβευμα», που συνδέεται με ένα πλέγμα παραγόντων (υδροηλεκτρική ενέργεια, αρδευόμενη γεωργία, οικιακή κατανάλωση». Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύει τη «διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο νερό και την κοινωνία. Η κοινωνία διαμορφώνει τα υδάτινα συστήματα, αλλά και αυτά με τη σειρά τους έχουν αντίκτυπο στις δομές εξουσίας».
Μενέλαος Χαραλαμπίδης,
Οι δωσίλογοι
Ένοπλη, πολιτική και οικονομική συνεργασία στα χρόνια της Κατοχής. εκδ. Αλεξάνδρεια.
Ο συγγραφέας, ένας από τους πιο αξιόλογους ιστορικούς της νεότερης γενιάς, καταπιάνεται με ένα θέμα, που αν και έχουν περάσει 80 ολόκληρα χρόνια από το τέλος της Κατοχής, «εξακολουθεί να αποτελεί θέμα-ταμπού». Για τη συγγραφή του βιβλίου, μελετήθηκαν αρχεία που για πρώτη φορά δημοσιοποιήθηκαν. Εξετάζονται οι μηχανισμοί ανάπτυξης του φαινομένου του δωσιλογισμού, οι πολιτικές που ακολούθησαν οι τρεις ελληνικές κατοχικές κυβερνήσεις,
ο ρόλος της ελληνικής άρχουσας τάξης στις οικονομικές συναλλαγές με τους κατακτητές, η δράση της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, των Ταγμάτων Ασφαλείας, των Ελλήνων πρακτόρων των Es-Es και η δικαστική τους αντιμετώπιση μετά το τέλος της Κατοχής.
Éric Vuillard
Μια αξιοπρεπής έξοδος
εκδ. Πόλις
Ο Πόλεμος της Ινδοκίνας κράτησε πολλά χρόνια. Ωστόσο, στα γαλλικά σχολικά εγχειρίδια, μόλις που αναφέρεται. Στο βιβλίο αυτό περιγράφεται πώς, με μια απίστευτη ιστορική ανατροπή, δύο από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες δυνάμεις ηττήθηκαν από έναν πολύ μικρό λαό.
Με μια σειρά από αξέχαστες σκηνές, ο Ερίκ Βυϊγιάρ περιγράφει την απίστευτη διαπλοκή συμφερόντων και ξαναζωντανεύει μια ολόκληρη πινακοθήκη πορτρέτων: καλλιεργητές καουτσούκ, Γάλλους στρατηγούς, τις συζύγους τους, πολιτικούς, τραπεζίτες, μια απειλητική ανθρώπινη κωμωδία. Το βιβλίο αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε όχι μόνο το πώς οι Βιετναμέζοι κέρδισαν την ανεξαρτησία τους, αλλά και γιατί, ακόμη και σήμερα, στο Αφγανιστάν, στο Μάλι ή αλλού, η Γαλλία θα αναζητά, μάταια πάντα, μια αξιοπρεπή έξοδο.
