Ειρήνη Γεωργάκη-Κόλλια, αναδημοσίευση από τον Σελιδοδείκτη
Απογοητεύτηκαν από τα αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA σημαντικοί θιασώτες νεοφιλελεύθερων εκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων 1και ανήσυχα τα ελληνικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν στην κατιούσα πορεία της ελληνικής εκπαίδευσης. Τα πτωτικά αποτελέσματα ήταν συνολική εικόνα των χωρών που πήραν μέρος και εξηγήθηκε από τον ΟΟΣΑ από το κλείσιμο των σχολείων εξαιτίας της πανδημίας και τις διαιωνίζουσες κοινωνικές ανισότητες. Φέτος προστέθηκαν επιπλέον δείκτες συναισθηματική ευημερίας που μαρτυρούν ότι τα υψηλά σκορ μπορεί να κρύβουν δυστυχισμένους/ες έφηβους/ες με άγχος αποτυχίας2.
Πολλά και σημαντικά έχουν γραφτεί στον Σελιδοδείκτη για τις εξετάσεις PISA, οπότε μόνο συμπληρωματικά και για λόγους επικαιρότητας θα προσθέσουμε δυο τρεις σκέψεις.
- Την πρωτιά των αποτελεσμάτων PISA πήρε η Σιγκαπούρη, χώρα που συστηματικά διαπρέπει στον διαγωνισμό και έχει προσαρμόσει το εκπαιδευτικό της σύστημα στην αποτελεσματικότητα των μαθητών στα κεντρικά σταθμισμένα τεστ χωρίς να έχει καταφέρει να ξεπεράσει τις κοινωνικές ανισότητες, στόχο εξάλλου μιας ευρύτερης κοινωνικής αλλαγής. Η Σιγκαπούρη, όπως και η Φινλανδία που συχνά-πυκνά στον ελληνικό δημόσιο φαντάζει μια εκπαιδευτική όαση, είναι χώρες που τα αναλυτικά τους προγράμματα φτιάχνονται έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε περιεχόμενο και σε τρόπους διδασκαλίας στα κεντρικά σταθμισμένα τεστ τύπου PISA και ταυτόχρονα να διαφοροποιούνται για να καλύψουν μαθησιακά κενά3 4 5. Την ίδια στιγμή δεν ενσωματώνουν κανένα αληθινά ριζοσπαστικό χαρακτηριστικό όπως η δημιουργικότητα, η φαντασία, οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί, η πολύπλευρη μόρφωση και η κριτική-απελευθερωτική σκέψη.
- Η παγκόσμια εικόνα πτωτικών αποτελεσμάτων αποδεικνύει την αποτυχία του δικού τους εκπαιδευτικού παραδείγματος και την αδυναμία του διαγωνισμού PISA να μετρήσει την πολυπλοκότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, πρόθεση που μπορεί να μην είχε αλλά τελικά ίσως και να είναι αυτή που τον καθιστά κοινωνικά άχρηστο. Είναι κοινός τόπος των εκπαιδευτικών παγκοσμίως ότι η πανδημία έφερε σκληρό πλήγμα στην εκπαίδευση με εκπαιδευτικούς να παραιτούνται και χιλιάδες μαθητές/τριες να στερούνται βασικής μόρφωσης εξαιτίας των κλειστών σχολείων και της τηλεκπαίδευσης. Παγκόσμια τα πτωτικά αποτελέσματα λοιπόν, παγκόσμια και η παραδοχή της αποτυχίας των κλειστών σχολείων και της τηλεκπαίδευσης.
- Ποια θα είναι η πρόταση του ΟΟΣΑ μετά από αυτά τα αποτελέσματα και πώς θα επηρεάσει τα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως; Στα δημοσιευμένα έγγραφα του διαγωνισμού υπάρχουν κάποια στοιχεία όπως η αύξηση στις ελλείψεις εκπαιδευτικών σε πάνω από τις μισές χώρες 6 και η συνεχής καταβαράθρωση των μη προνομιούχων μαθητών/τριων σε όλους τους τομείς, στοιχεία που, σαν να αποτελούν φυσικό φαινόμενο, λογίζονται ως ένα ακόμα δεδομένο μεταξύ πολλών. Ο ίδιος ο Οργανισμός υποστηρίζει πως είναι νωρίς για προτάσεις και προτείνει στους υπεύθυνους χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής να σκεφτούν σαν επιχειρηματίες και να πάρουν παράδειγμα από τις πετυχημένες χώρες και να το προσαρμόσουν στις δικές τους, γιατί τελικά έτσι . Γιατί αν κάτι έλειπε από ένα εκπαιδευτικό σύστημα ήταν λίγος ακόμα εκπαιδευτικός δανεισμός… Να δούμε τι καπέλο θα σκαρφιστούν ότι ταιριάζει στην ελληνική εκπαίδευση που θα λύσει ως δια μαγείας όλα τα προβλήματα.
Κλείνοντας, να θυμηθούμε τη σοφή ρήση «αν ψάχνεις, βρίσκεις» και να τη μεταποιήσουμε σε «ό,τι ψάχνεις, βρίσκεις». Ας βάλουμε τώρα και λίγη φαντασία για να φανταστούμε μια παγκόσμια έρευνα με τα πιο αξιόπιστα εργαλεία και τους/τις πιο καταρτισμένους/ες επιστήμονες που αναζητούν με αγωνία τρόπους προόδου και κοινωνικής ευημερίας όλων εμάς των από κάτω, όλων των μη προνομιούχων, όλων των μεταναστριών/ων, όλων αυτών που παράγουν τον πλούτο. Μια έρευνα που θα έψαχνε να βρει τι κάνει τους μαθητές/τριες ευτυχισμένους/ες, τι λείπει από τις οικογένειές τους, τι είδους στήριξη χρειάζονται οι εκπαιδευτικοί και πόσες θυσίες κάνουν που ποτέ δεν φαίνονται. Που θα έδειχνε τους δείκτες βαρεμάρας να χτυπάνε κόκκινο και τους δείκτες συναισθηματικής ανάτασης να είναι υπό του μηδενός. Θα έδειχνε τους δείκτες άγχους, τους δείκτες έλλειψης νοήματος, τους δείκτες αγωνίας για το μέλλον. Μπορεί και να έδειχνε πώς συνδέεται η σχολική επιτυχία με το πόσες ώρες εβδομαδιαία γίνεται διάλογος μέσα στην τάξη και αν τελικά τα βλέμματα συνεννόησης χωρίς λόγια την ώρα του μαθήματος οδηγούν σε ακαδημαϊκές επιτυχίες.
ΠΗΓΕΣ
1 https://www.kathimerini.gr/society/562765519/pisa-apogoiteytika-ta-apotelesmata-ton-ellinon-mathiton-ston-teleytaio-diagonismo/
3 Jason Tan, « Education in Singapore: for what, and for whom? », Revue internationale d’éducation de Sèvres [En ligne], | 2014, mis en ligne le 05 juin 2014, consulté le 10 décembre 2023. URL : http://journals.openedition.org/ries/3856 ; DOI : https://doi.org/10.4000/ries.3856
4 Sahlberg, Pasi. (2011). PISA in Finland: An Education Miracle or an Obstacle to Change?. Centre for Education Policy Journal. 1. 119-140. (σελ.131-132).
5 Zongyi Deng & S. Gopinathan (2016) PISA and high-performing education systems: explaining Singapore’s education success, Comparative Education, 52:4, 449-472, DOI: 10.1080/03050068.2016.1219535
