Γιώργος Μιχαηλίδης
Ούτε ως τα τέλη του επόμενου χρόνου δεν θα έχουν ανακτήσει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά την αγοραστική δύναμη που έχασαν εξαιτίας της ανόδου του πληθωρισμού από τα τέλη του 2022. Αυτό υποστηρίζει πρόσφατη έρευνα των Financial Times, που βασίζεται σε στοιχεία της Consensus Economics. Η τάση αυτή αφορά το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών, καθώς τα εισοδήματα των εργαζομένων σε αυτά υπέστησαν τη μεγαλύτερη καθίζηση παγκοσμίως, χάνοντας ένα 6.5% κατά μέσο όρο εντός της ευρωζώνης κατά την περίοδο 2020-2022. Μάλιστα, η απώλεια πραγματικού εισοδήματος για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες θα συνεχίσει να υφίσταται, παρά τη μείωση του πληθωρισμού που παρατηρείται και προβλέπεται να συνεχιστεί και εντός του 2024.
Η πρωτοφανής αύξηση στις τιμές, όχι μόνο της ενέργειας αλλά και βασικών αγαθών για την καθημερινή διατροφή, έχει αναγκάσει νέες φουρνιές χιλιάδων ανθρώπων να στηρίζονται σε τακτική βάση στα συσσίτια. Το φαινόμενο αυτό δεν απαντάται μόνο στις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης αλλά και στην καρδιά της ευρωζώνης, τη Γερμανία.
Εκτός ευρωζώνης και ΕΕ, επίσης, οι προβλέψεις των αρμόδιων ιδρυμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη μείωση σε επίπεδο πραγματικού εισοδήματος από τη δεκαετία του ’50, η οποία αναμένεται να λάβει χώρα μεταξύ 2022 και 2024. Διάφοροι αστοί οικονομολόγοι επιχειρούν να καθησυχάσουν το κοινό, τάζοντας επιστροφή στην κανονικότητα μετά το πρώτο τρίμηνο του 2024. Όμως, δεδομένης της τροπής που έχουν πάρει τα πράγματα σε διεθνές επίπεδο, είναι λίγοι αυτοί που πραγματικά βασίζονται σε τέτοιου είδους καθησυχαστικές προβλέψεις, καθώς το ένα κρισιακό φαινόμενο διαδέχεται το άλλο.
Δεν πρόκειται περί υπερβολής.
Η μεγάλη εικόνα, την οποία βλέπουν οι πιο ανήσυχοι –και ίσως οι πιο διορατικοί– οικονομολόγοι, σχηματίζεται από έναν κόσμο στάσιμης ανάπτυξης (ακόμα και η κινεζική οικονομία έχει απωλέσει την πρότερη δυναμική της) στα γερασμένα κράτη-ατμομηχανές του καπιταλισμού, με «λιμνάζοντα» φτωχά κράτη, όπου ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται, και με την οικολογική κρίση να «μικραίνει» τον πλανήτη. Ταυτόχρονα, η ανάδυση νέων μεσαίων τάξεων στην Ασία και την Αφρική ναι, μεν, έχει τραβήξει σημαντικούς πληθυσμούς πάνω από το όριο της ακραίας φτώχειας, δεν έχει σταματήσει ωστόσο την τάση φτωχοποίησης των μεσαίων τάξεων παγκοσμίως.
Πρόκειται για ένα μείγμα που δεν αφήνει περιθώρια για εύκολες λύσεις κι αισιοδοξία. Αντί όμως να πετρώσουμε παρατηρώντας απλά τη Μέδουσα στα μάτια, ας στρέψουμε το βλέμμα μας αλλού.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν (6.5.23)