Πάνε περίπου δύο μήνες που «η τέχνη βγήκε στους δρόμους» του αγώνα ενάντια στην επαγγελματική, μισθολογική και εργασιακή υποβάθμιση των πτυχίων των καλλιτεχνών με το ΠΔ 85/2022. Μαζικές κινητοποιήσεις, καταλήψεις κρατικών θεάτρων, κρατικών σχολών και καλλιτεχνικών σχολείων, παραιτήσεις καθηγητών, μαχητικές εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης. Μετά από μια πανδημία ισοπέδωσης και ατομισμού το «μαζί» άρχισε πάλι να στήνεται στα πόδια του και να συνεπαίρνει τα μυαλά των ανθρώπων. «Ενάντια σε έναν κόσμο οργανωμένης σήψης, δέκα, εκατό, χιλιάδες καταλήψεις»…
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση της ΝΔ πατώντας στους νόμους της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ανοίγει την αγορά προσόντων και πτυχίων με την απόδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων που αφαιρεί από τους τωρινούς αποφοίτους καλλιτέχνες, στα ιδιωτικά Κολλέγια που τα πτυχία τους εξισώθηκαν με αυτά των Πανεπιστημιακών σχολών. Κατά δήλωση του κ. Συρίγου «επειδή τους το ζήτησαν» τα Κολέγια!
Αλλά δεν πρόκειται μόνο για «business as usual». Για τη λογική της εμπορευματοποίησης που διαλύει όλα τα δημόσια αγαθά. Είναι κάτι πιο βαθύ που τους λερώνει…
Η τέχνη, η παιδεία και ο πολιτισμός είναι επικίνδυνες σχέσεις για την εποχή των τεράτων. Η καλλιέργεια της κατανόησης του κόσμου και του εαυτού, των αισθημάτων και των χρωμάτων πρέπει να εξοριστεί «στη βραχονησίδα του άδικου κόπου» και στην ελίτ όσων ασχολούνται με την φαντεζί επικύρωση της ύπαρξής τους αφού έχουν εξασφαλίσει τις υλικές τους ανάγκες. Η αναπαραγωγή της ευτέλειας ενός ελεγχόμενου κόσμου της αλλοτρίωσης και του φόβου απαιτεί τον εξοβελισμό των καλλιτεχνικών μαθημάτων -όπως και της κοινωνιολογίας- από το σχολείο. Σε ένα σχολείο που η καλλιέργεια αξιών και ομορφιάς εξοστρακίζεται, έρχεται η «αξιολόγηση» για να υποτάξει ότι απέμεινε στις προτεραιότητες της αστικής εξουσίας.
Ο ολοκληρωτισμός του σύγχρονου καπιταλισμού, στην κρίση και την παρακμή του, απαιτεί την πλήρη υπαγωγή της εκπαίδευσης, όχι μόνο με τη διαμόρφωση της ευέλικτης εργασιακής δύναμης, που απαιτεί αλλά και με τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα κάνουν τον πάροχό της εκμεταλλεύσιμο. Θραύσματα γνώσεων και αισθημάτων, κατακερματισμός, αποσπασματικές δεξιότητες και ακόμη μεγαλύτερη αποξένωση και αλλοτρίωση σε ένα περιβάλλον τεχνοκρατισμού και ανορθολογισμού ταυτόχρονα. Η επιλογή αυτού του ταξικά μεροληπτικού ρόλου για την εκπαίδευση, η κυριαρχία των χρησιμοθηρικών στάσεων βλέπει σαν μοναδικό μέσο βελτίωσης της τον ανταγωνισμό, την ποσοτικοποίηση και τους μετρήσιμους δείκτες της αξιολόγησης και της σύνδεσης με την αγορά. Η πολιτισμική δραστηριότητα, η τέχνη σε ένα τέτοιο σχολείο είναι όχι απλά περιττή αλλά και επικίνδυνη. Ποια σκέψη και αναστοχασμός πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση μπορεί να ευνοηθεί σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Αλλά και πόσο επικίνδυνο είναι για τους κρατούντες κάποιοι να το αποτολμήσουν;
Η μόρφωση προϋποθέτει ενεργοποίηση της δημιουργικότητας, της φαντασίας, της ηθικής, της διαίσθησης, της αισθαντικότητας, των αισθήσεων και της αισθητικής. Προϋποθέτει δηλαδή υποκείμενα, ανεπτυγμένες προσωπικότητες που είναι ικανά να σκεφτούν πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση και στις ανάγκες της, να κρίνουν και να ανιχνεύσουν, σχεδιάσουν εναλλακτικούς δρόμους με ορίζοντα τις ανάγκες και την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Σχολείο χωρίς τέχνη, πολύπλευρη, διαρκή πολιτισμική δραστηριότητα δεν είναι απλά ένα φτωχό σχολείο αλλά ένα στείρο σχολείο που δημιουργεί στείρους ανθρώπους για μια αντιανθρώπινη κοινωνία.
Η τέχνη και ο πολιτισμός δεν μπορεί να λείπουν από το σχολείο και την απελευθερωτική παιδεία μιας χειραφετημένης, δημιουργικής εργασίας σε μια άλλη κοινωνία, που διεκδικούμε κόντρα στη σημερινή δυστοπία. Μια τέχνη που δεν θα έχει σκοπό να συνταιριάζει όμορφες λέξεις, αλλά να κινητοποιεί τους ανθρώπους ως καθολικά, υποκείμενα, όπως έγραφε ο Μ. Μπρεχτ.
Γι’ αυτό η νίκη στον αγώνα των αποφοίτων των καλλιτεχνικών σπουδών και η δικαίωση των αιτημάτων τους είναι και νίκη για την εκπαίδευση. Όπως και η νίκη των εκπαιδευτικών ενάντια στην αξιολόγηση, για σχολεία με ελευθερία, στοχασμό και τέχνη είναι και νίκη των καλλιτεχνών . Και οι δυο μαζί οφείλουν να συναντηθούν στους δρόμους του αγώνα και να νικήσουν, για όλη την κοινωνία.
Η Συντακτική Επιτροπή του Σελιδοδείκτη
Δηλώσεις συμπαράστασης στον αγώνα των σπουδαστών των δραματικών σχολών της χώρας.
Πως θα ήταν ένας κόσμος δίχως τέχνη, δίχως χρώμα, δίχως ζωή; Μοιάζει αρκετά μουντός, τόσο μονότονος. Ποιος θα επέτρεπε κάτι τέτοιο; Το υπουργείο παιδείας βρήκε για άλλη μια φορά τρόπο να μας φέρει ακόμα πιο κοντά σε αυτή την δυστοπία με το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα 85. Δε μας εκπλήσσει όμως αναλογιζόμενοι τις πολλές προσπάθειες του να υποβαθμίσει την παιδεία μας ξεκινώντας με την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα λύκεια και συνεχίζοντας με τις εξετάσεις με τράπεζα θεμάτων και ελάχιστη βάση εισαγωγής.
Δε θα περάσει όμως. Καμία ανοχή στην υποτίμηση των καλλιτεχνικών σπουδών, με ανώτερο σκοπό την μετατροπή μας σε τίποτα παραπάνω από φθηνό εργατικό δυναμικό, επιρρεπή στην χειραγώγηση των «δυνατών», αφού η απουσία τέχνης συνεπάγεται και με την απουσία κριτικής σκέψης. Η τέχνη εξάλλου είναι από τη φύση της επαναστατική και έτσι είναι μάλλον λογικό μια κυβέρνηση που προστατεύει μόνο τα συμφέροντα των λίγων να προσπαθεί να την υποβαθμίσει με κάθε τρόπο, θέλοντας να αποτρέψει τα «χειρότερα». Δε μπορούμε να το επιτρέψουμε και δε μπορούμε να σταματήσουμε τους αγώνες μας μέχρι να αποσυρθεί το διάταγμα. Θα ήταν άλλωστε αρκετά ειρωνικό η χώρα κοιτίδα της τέχνης και του πολιτισμού να είναι και ο δολοφόνος τους.
Μ.Χ., μαθήτρια Καλλιτεχνικού Σχολείου
******************
Θεωρώντας, ότι η θέση του δημιουργού στην κοινωνία οφείλει να είναι συμμέτοχη, για να μην καθίσταται συνένοχη, συντάσσομαι στο πλευρό των καλλιτεχνών-ηθοποιών που αγωνίζονται για τα δίκαια αιτήματά τους, ούτως ώστε να μην πετάγονται θεσμικά στο καλάθι των αχρήστων τα τρία χρόνια κοπιαστικών και κοστοβόρων σπουδών. Στις σκοτεινές μέρες που διάγουμε, το φως των ηθοποιών και του θεάτρου δεν είναι απλό άρτυμα στη ζωή μας, αλλά τρόπος, λόγος, αντίσταση. Πίστη μου είναι πως η παιδεία δεν είναι εκπαίδευση αλλά η παραγωγή όντων πολιτικών και αισθητικών, προσόντα τα οποία αποκτούν οι σπουδαστές του θεάτρου. Είναι λυπηρό το γεγονός, ότι οι κυβερνήσεις στοχεύουν περισσότερο να παράγουν εξαρτήματα της παραγωγικής μηχανής, κακοπληρωμένα και εξαρτώμενα από τις ασκούμενες πολιτικές, παρά σκεπτόμενους ανθρώπους.
Ελένη Πριοβόλου, συγγραφέας
*******************
Ο δίμηνος διαρκής και μαζικός αγώνας του καλλιτεχνικού κόσμου με διαδηλώσεις, απεργίες, καταλήψεις κρατικών θεάτρων και καλλιτεχνικών σχολών, είναι αγώνας όλης της κοινωνίας και απαιτεί την άμεση συμπαράσταση μας. Από το «η τέχνη στην υπηρεσία της κοινωνίας» είναι η ώρα να φωνάξουμε «η κοινωνία στην υπηρεσία της τέχνης» απαιτώντας:
Απόσυρση του ΠΔ 85, ίδρυση Ανώτατης δημόσιας και δωρεάν Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, επαγγελματική – μισθολογική αναγνώριση στη βαθμίδα της ΤΕ, υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων, κατάργηση απλήρωτης εργασίας, πλήρης κατοχύρωση όλων των εργασιακών δικαιωμάτων, κατάργηση των διδάκτρων, συμπερίληψη στη φοιτητική μέριμνα, αύξηση των ωρών των καλλιτεχνικών μαθημάτων στη πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επαναφορά των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα Λύκεια.
Η τέχνη και ο πολιτισμός δεν είναι υπόθεση των καλλιτεχνών και των δημιουργών, μας αφορά όλους. Γιατί ίσως σε περιόδους έντασης και αγώνων, τέχνη είναι το να αγωνίζεσαι και το στυλ δεν είναι παρά η τάξη που εκπροσωπείς.
Βασίλης Τσιράκης, συγγραφέας
****************
Το μαζί που δεν σε κάνει μάζα
Η στήριξή μου στον αγώνα των σπουδαστών των δραματικών σχολών και όλων των καλλιτεχνών είναι αυτονόητη και ανεπιφύλακτη. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι μετά από πολλά χρόνια «ανεμελιάς» και απαξίωσης κάθε συνδικαλιστικής προσπάθειας, η αγωνία των καλλιτεχνών βρίσκει επιτέλους το χαμένο νήμα της στάθμης, δηλαδή την ταξική γείωσή της. Η υπερηφάνεια συναντιέται με την ανάγκη για επιβίωση και γίνεται συνείδηση των καλλιτεχνών ότι η «πάρτη μου» και τα «κονέ» του καθενός και της καθεμιάς κονιορτοποιούνται από το μείζον, που είναι η συλλογική απάντηση στη βαρβαρότητα μιας αγράμματης και ανερμάτιστης εξουσίας των ηλιθίων.
Κίμων Ρηγόπουλος, ηθοποιός, συγγραφέας
