Σχετικά με το τι προηγήθηκε και τι έγινε στο 5ο συνέδριο του ΝΡΑ
Στο φύλλο του Πριν, που κυκλοφόρησε στις 30-31/12/2022, δημοσιεύτηκε κείμενο με τίτλο «Διάσπαση NPA: Νέα εποχή για την αντικαπιταλιστική Αριστερά» του Μάνου Σκούφογλου. Σχετικά με αυτό, ο Christian Ionas μας έστειλε κείμενο, στο οποίο μας δίνει τη δική του άποψη για τις εξελίξεις στο Nouveau Parti Anticapitaliste (Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα) για τους αναγνώστες του Πριν.
Στο τέλος του κειμένου παραθέτουμε σύνδεσμο με τη σύντομη ανταπάντηση του Μάνου Σκούφογλου.
Christian Ionas
Στο πρωτοχρονιάτικο τεύχος της, η εφημερίδα «Πριν» δημοσίευσε μια άποψη για το συνέδριο του γαλλικού NPA που έγραψε ο σύντροφος Μάνος Σκούφογλου -ηγετικό στέλεχος της ΟΚΔΕ-Σπάρτακος, μία από τις δύο ομάδες του ελληνικού τμήματος της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα -η άλλη είναι η ΤΠΤ όπου συμμετέχουν τα ιστορικά μέλη της 4ης στη χώρα. [“Διάσπαση ΝΡΑ: νέα εποχή για την αντικαπιταλιστική αριστερά”].
Ασφαλώς είναι απόλυτο δικαίωμα του σ. Μάνου να διηγείται γιορτινά παραμύθια για δεξιούς κακούς της ηγεσίας του NPA, από τη μια, και για καλούς επαναστάτες που θα είχαν καταφέρει να σώσουν το συνέδριο, από την άλλη… Αλλά, όντας ο ίδιος μέλος της LCR και μετά του NPA και, κυρίως, της 4ης Διεθνούς, είναι από πολύ καιρό που δεν πιστεύω σε παραμύθια με νεράιδες -αντίθετα, πιστεύω, μαζί με τον Λένιν, ότι τα γεγονότα είναι που μετράνε. Το παρόν κείμενο, επομένως, γράφεται για το Πριν, από την πλευρά του πλειοψηφικού (και παλαιότερα και τώρα) ρεύματος του NPA, για να επισημάνω τρία γεγονότα.
Καταρχήν μια παρατήρηση: εάν ήμουν κι εγώ σεχταριστής, θα μπορούσα εύκολα, από την πλευρά μου, να χαρακτηρίσω τις μειοψηφικές φράξιες ως αντιδραστικές και γραφειοκρατικές και θα παρουσίαζα μάλιστα και πολλές αποδείξεις! Αλλά πάει πολύς καιρός που η πολιτική συζήτηση στην αριστερά έχει ξεπεράσει το παιδιάστικο αυτό παιχνίδι των χαρακτηρισμών, έστω και αν συνεχίζει να φτωχαίνει τον πολιτικό διάλογο σε ένα τμήμα της άκρας αριστεράς, με την κάθε νέα ομαδούλα να δηλώνει ότι είναι πιο επαναστατική από τη διπλανή της. Από τη μεριά μου, θεωρώ ότι η ρήξη που επήλθε στο συνέδριο και που οδήγησε το NPA να διαχωριστεί από τις φράξιες που το εμπόδιζαν να λειτουργήσει αποτελεί πράγματι μια αποτυχία στην οικοδόμηση ενός αντικαπιταλιστικού κόμματος, που είχε ξεκινήσει πολλά υποσχόμενο. Ωστόσο, για να μπορέσει να προχωρήσει και πάλι το NPA, ο διαχωρισμός αυτός είχε γίνει αναπόφευκτος, εξαιτίας της ίδιας της άρνησης των φραξιών να οικοδομήσουν ένα αληθινά επαναστατικό, δηλαδή καθοριστικό για την πάλη των τάξεων, κόμμα.
1- Σχετικά με το συνέδριο
Έχοντας παρακολουθήσει τόσο την προετοιμασία όσο και τη διεξαγωγή του συνεδρίου, θα θύμιζα ορισμένα στοιχεία: από τις 43 εκλογικές Γενικές Συνελεύσεις σε όλη τη χώρα εξελέγησαν 13 εκπρόσωποι (6,2%) για την πλατφόρμα Α, που αποτελείτο από αγωνιστές που είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στον αριστερό προσανατολισμό των Κίτρινων Γιλέκων και που δεν είχαν καμία συμπάθεια προς τις φράξιες, οι οποίες δεν είχαν καταλάβει τίποτα για το δυναμικό του αγώνα αυτού[1]. Η Πλατφόρμα Β (ρεύμα της ιστορικής πλειοψηφίας), πήρε 48,5% και 102 αντιπροσώπους, ενώ η Πλατφόρμα C (4 διαφορετικές φράξιες που ενώθηκαν κατά της πλειοψηφίας) πήρε 45,3% και 95 αντιπροσώπους.
Η ημερήσια διάταξη του συνεδρίου είχε αποφασιστεί από κοινού και, σε αυτήν, πρέπει να επισημανθεί ένα σημαντικό σημείο, που παραδόξως απουσιάζει από το κείμενο του Μάνου: δημιουργήθηκε μια “Διατασιακή Επιτροπή” (με πρόταση συντρόφων από τα νοτιοδυτικά της Γαλλίας), για να μπορέσει το συνέδριο να συμφωνήσει στο να λειτουργήσει το NPA ως ενιαίο κόμμα και να σταματήσει να λειτουργεί ως κόμμα μόνο για το ήμισυ των μελών, με το άλλο μισό να είναι απλώς ένα συνονθύλευμα φραξιών. Γιατί, εκτός των αφελών, ήταν προφανές εδώ και πολλά χρόνια ότι το NPA δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει να λειτουργεί έτσι: οι φράξιες στρατολογούσαν στις δικές τους βάσεις, η κάθε μία διέθετε το δικό της ταμείο και εξέδιδε το δικό της τύπο, και είχαν σαν κύριο καθήκον να μην εντάσσονται με κανέναν τρόπο στο έργο της ηγεσίας. Η κατάσταση είχε γίνει παρανοϊκή σε πολλές πόλεις, όπως π.χ. στη Ρουέν: οι σύντροφοι της πλειοψηφίας και οι σύντροφοι/ισσες των φραξιών λειτουργούσαν απολύτως διαχωρισμένα! Εάν στην πλειοψηφία, πολλοί εκτιμούσαν πως η ρήξη είχε ήδη πρακτικά συντελεστεί, υπήρχαν πολλοί άλλοι σύντροφοι της πλειοψηφίας που ήρθαν στο συνέδριο με μια αντίληψη κατά της ρήξης.
Ωστόσο, το πόρισμα της διατασιακής επιτροπής ήταν αποκαλυπτικό: καμία διάθεση από τις φράξιες ούτε να διαλυθούν ούτε να αλλάξουν τη λειτουργία τους πριν περάσουν πολλοί μήνες ή χρόνια και, ακόμα χειρότερα, εντυπωσίασε η πολιτική ανευθυνότητα φραξιών που ποτέ δεν είχαν ηγηθεί κάποιου αληθινού επαναστατικού κόμματος και πρότειναν σαν λύση την εβδομαδιαία εναλλαγή, μια εβδομάδα να βγάζει το έντυπο και την προκήρυξη της οργάνωσης η πλειοψηφία και την άλλη εβδομάδα οι ίδιες οι φράξιες! Με άλλα λόγια: μια προσπάθεια να πνιγεί πλήρως το NPA! Όταν σε αυτό προστέθηκε και ο πολύ επιθετικός τόνος των παρεμβάσεων, κατά τις πρώτες συνεδρίες του συνεδρίου, τότε αναγκάστηκε όλη η πλειοψηφία να συνεδριάσει και να ψηφίσει το διαχωρισμό από τις φράξιες, με 100 ψήφους υπέρ (και 0 κατά). Συζητώντας με έναν από τους συντρόφους αντιπροσώπους, μου είπε ότι είχε έρθει με τη θέληση να “διασωθεί η ενότητα”, αλλά η προκλητικότητα και η φυγή προς τα εμπρός των φραξιών, τον έκαναν να αλλάξει και να στηρίξει το διαχωρισμό.
Έτσι, το Σάββατο το απόγευμα, το συνέδριο συνέχισε χωρίς την Πλατφόρμα C, ενώ η πλατφόρμα Α επέλεξε επίσης να συνέλθει ξεχωριστά. Την Κυριακή υιοθετήθηκαν διάφορα κείμενα, εκ των οποίων το “Ενωτικό και επαναστατικό, ένα χρήσιμο NPA απέναντι στις καταστροφές του καπιταλισμού” και το ψήφισμα για το φεμινιστικό προσανατολισμό. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με τη δήλωση “Συνεχίζουμε το NPA, για ένα επαναστατικό και ενωτικό κόμμα των εκμεταλλευόμενων και των καταπιεσμένων”, και εξελέγη και ένα Εθνικό Πολιτικό Συμβούλιο.
2- Θεμελιακές πολιτικές αποκλίσεις
Η παρεμπόδιση της λειτουργίας από τις φράξιες είναι το ένα και όχι το πιο σημαντικό ζήτημα: πέρα από την αντίληψη για τον εαυτό τους, που οι φράξιες τον αντιλαμβάνονται σαν τον αυτοανακηρυγμένο πυρήνα του επαναστατικού κόμματος, η εμβέλεια του NPA ήταν απλώς ο τρόπος για να τροφοδοτούνται οι ξεχωριστοί δικοί τους πυρήνες. Πιο σοβαρό, όμως, και αβίωτο είναι η βαθιά ακατανοησία των φραξιών σε σχέση με τα θεμελιώδη επίδικα της σημερινής πάλης των τάξεων. Πολύ σύντομα και παραδειγματικά:
Για την ιστορική πλειοψηφία, ο αντιφασιστικός αγώνας και ο φεμινισμός αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πάλης των τάξεων, ενώ για τις φράξιες δεν είναι παρά περιθωριακοί τομείς. Με μια Λε Πεν που επεκτείνει την επιρροή της στους εργαζομένους, είναι ωστόσο προφανές ότι η ανάληψη του αντιφασιστικού αγώνα από τις εργατικές οργανώσεις είναι θεμελιώδες. Η συνδικαλιστική δουλειά επίσης είναι (για την πλειοψηφία) κεντρικό ζήτημα, εξίσου με την αυτοοργάνωση και αυτό επειδή ο στόχος παραμένει προφανώς, απέναντι στις καταστροφές του καπιταλισμού, να προετοιμαστεί η εξεγερσιακή γενική απεργία, η οποία -ως γνωστόν- δεν κηρύσσεται με συνθήματα, αλλά με τη συσσώρευση εμπειριών και ρήξεων και κυρίως με ένα βαθύ κίνημα για την ενότητα της τάξης, πράγμα για το οποίο αδιαφορούν πλήρως οι φράξιες.
Σε σχέση με την γαλλική αριστερά, το NPA δεν φοβάται να συζητήσει με την Ανυπότακτη Γαλλία ή ακόμα και με τη συσπείρωση όλης της ρεφορμιστικής αριστεράς στο Nupes. Αποτελεί άλλωστε μη αμελητέο πολιτικό γεγονός στη Γαλλία σήμερα ότι η ρεφορμιστική αριστερά καθοδηγείται περισσότερο από το αντιφιλελεύθερο ρεύμα και όχι από ένα Σοσιαλιστικό Κόμμα βυθισμένο στον κόσμο των μπίζνες. Κοινή συζήτηση και δράση όπου είναι δυνατόν, αυτός είναι ο προσανατολισμός του NPA και, απέναντι στα ψέματα που κυκλοφορούν, πρέπει να θυμίσουμε ότι “η πολιτική αυτή διεξάγεται με πλήρη ανεξαρτησία και δεν συνεπάγεται ούτε την ένταξη στην Ανυπότακτη Γαλλία ούτε τη διάλυση της οργάνωσης μέσα στο πλαίσιο του NUPES” (απόφαση του συνεδρίου).
Αξίζει να θυμίσουμε και κάτι για τις προεδρικές εκλογές, τις οποίες οι φράξιες τις σνόμπαραν: η καμπάνια του συντρόφου μας, Φιλίπ Πουτού, εργάτη συνδικαλιστή που απολύθηκε από την Ford, κατέγραψε τεράστια συμμετοχή στις εκδηλώσεις του και, με πολλούς από αυτούς να δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Μελανσόν στον πρώτο γύρο, το σύνθημα που περισσότερο ακουγόταν ήταν “ο Μελανσόν στις κάλπες, ο Πουτού στο δρόμο!”. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι, για εκατομμύρια εργαζομένους/ες και νέους/ες, το ενδεχόμενο ενός δεύτερου γύρου Μακρόν – Μελανσόν αποτελούσε πολύ πιο ενθουσιώδη προοπτική από αυτήν που οριακά πέρασε, δηλαδή Μακρόν – Λε Πεν… Εκτός αν νομίζει κανείς πως μια νίκη του Μελανσόν στην Προεδρεία, που τότε δεν αποκλειόταν[2], δεν θα άλλαζε τίποτα στην πολιτική κατάσταση!
3) Αναγκαιότητα του αντικαπιταλιστικού κόμματος
Τόσο ο σύντροφος Μάνος, όσο και ο Αντώνης Νταβανέλος, σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του σχετικά (“Κρίση-διάσπαση του NPA στη Γαλλία”), μοιάζουν να λυπούνται για τη διάλυση της LCR και τη δημιουργία του NPA το 2009. Ήταν κάπως και η δική μου άποψη τότε. Όμως με το πέρασμα του χρόνου, νομίζω πως η απόφαση και το σχέδιο αυτό ήταν απολύτως δικαιολογημένα. Ασφαλώς, ένας συλλογικός απολογισμός μένει να γίνει, και να ξαναδούμε τα λάθη [όπως: θριαμβολογία για το “κόμμα των 10.000 μελών”, την ίδια ώρα που αναπτυσσόταν το Αριστερό Κόμμα και μετά η Ανυπότακτη Γαλλία. Λαθεμένη διάθεση της παλιάς LCR να αφήσει την ηγεσία στους “νέους”. Είσοδος των σεκτών, όπως το “αργεντίνικο” ρεύμα των CCR, που κατάγγελνε την 4η Διεθνή, ή της φράξιας L’Etincelle. Απουσία μορφωτικού προγράμματος για τα νέα μέλη και ιδιαίτερα για τους νέους, παρά την επιτυχία του καλοκαιρινού πανεπιστημίου, κλπ.].
Το ξεκίνημα του NPA αντιστοιχούσε σε μια ιστορική αναγκαιότητα, στη βάση της εμπιστοσύνης από τους χώρους δουλειάς και τη νεολαία απέναντι στην τότε LCR για τη διατύπωση ριζοσπαστικών δράσεων μαζικής εμβέλειας και, άρα, για να περάσουμε σε υψηλότερο πολιτικά επίπεδο. Για διάφορους λόγους, όμως, ανάμεσα στους οποίους και η ανασταλτική παρουσία των φραξιών που ήδη αναφέρθηκε, το NPA πολύ γρήγορα χτυπήθηκε από παράλυση, καθώς και, λίγο αργότερα, και από συρρίκνωση στον αριθμό των μελών του. Το διακύβευμα, ωστόσο, είναι να ξαναπιαστεί το πνεύμα των πρώτων χρόνων, με την κεκτημένη κληρονομιά της LCR, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει το εφαλτήριο: επαναστατικό κόμμα είναι επίσης ο συλλογικός διανοούμενος για τον οποίο επέμεναν οι σύντροφοί μας ο Μπενσαϊντ και ο Κριβίν. Ένα συσπειρωμένο NPA γύρω από την πλειοψηφία του, με την κληρονομιά και την ιστορική νομιμοποίηση της LCR και των αγώνων του ίδιου του NPA, εγγράφεται σε αυτή την κατεύθυνση.
Όποιες και να είναι οι δυσκολίες της σημερινής κατάστασης, μπορούμε να ελπίζουμε σε μια νέα ανάπτυξη του NPA, χωρίς πλέον τις ανεξαρτητοποιημένες φράξιες, οι οποίες θα μπορούσαν να επανέλθουν μια μέρα στο επαναστατικό κόμμα εάν εγκαταλείψουν το σημερινό τους προσανατολισμό. Ήδη άλλωστε διαπιστώνεται ότι επανέρχονται αρκετοί σύντροφοι που μας είχαν αφήσει, αηδιασμένοι από τη βιαιότητα που επέβαλαν στην εσωτερική συζήτηση οι διάφορες φράξιες. Τίποτα δεν έχει κριθεί, αλλά οι σημερινές συζητήσεις αφήνουν να διαφανεί ένα νέο αγωνιστικό άλμα, που θα μπορούσε να βασιστεί στις θετικότερες πλευρές της πολιτικής μας ιστορίας. Και η πρώτη δοκιμή είναι ήδη εδώ: απέναντι στο σχέδιο του Μακρόν να διαλύσει ακόμα περισσότερο το δικαίωμα στη σύνταξη, η αριστερά ετοιμάζει μια ενωτική αντίδραση στο πλαίσιο ενός ενιαίου μετώπου στο οποίο το NPA, με τις δικές του θέσεις, παίζει ήδη σημαντικό ρόλο.
Christian Ionas
[1]Η πλατφόρμα Α συνεδρίασε ολομελειακά στις 14 Ιανουαρίου και, πρώτον, επαναβεβαίωσε τις διαφωνίες της με τις άλλες δύο πλατφόρμες, αλλά δεύτερον διαπιστώνοντας ότι της είναι αδύνατον να λειτουργήσει με τις φράξιες (την πλατφόρμα C) και, τρίτον, συμφωνώντας με την πλατφόρμα B σε σημαντικά ζητήματα, αποφάσισε “να ενταχθεί στην οργάνωση που προήλθε από την πλατφόρμα Β”, δηλαδή να ενισχύσει την προσπάθεια ενός νέου ξεκινήματος του NPA, κρατώντας τις θέσεις της ως τάση. Έτσι, το NPA συνεχίζει στη βάση του 55% περίπου των εκφρασμένων ψήφων.
[2]Για τον πρώτο γύρο, η νίκη του Μελανσόν επί της Λε Πεν θα ήταν εξασφαλισμένη αν το ΚΚΓ δεν είχε κατεβάσει τον πρόεδρό του, Ρουσέλ. Τι θα είχε γίνει αν είχαμε έναν δεύτερο γύρο Μακρόν / Μελανσόν; Δεν είναι σίγουρο ότι ο Μακρόν θα είχε νικήσει, έστω και αν θα προϋπέθετε την προσέλκυση ψήφων της Λε Πεν του πρώτου γύρου, πράγμα πιθανόν καθώς πολλοί εργαζόμενοι ψήφισαν δυστυχώς για την φασίστρια.
