Η «Εν Δυνάμει» είναι μια ομάδα καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία, που «προσπαθεί –με μέσο την τέχνη– να βάλει το λιθαράκι της για να χτιστεί μια κοινωνία συμπερίληψης και ισότητας». Συζητάμε με τη Σοφία Μπλέτσου, ηθοποιό και μέλος της ομάδας, για αυτό το δημιουργικό εγχείρημα συνύπαρξης με έδρα τη Θεσσαλονίκη. «Τα Eρωτευμένα Άλογα» της ομάδας βραβεύτηκαν ως η καλύτερη παράσταση της χρονιάς, σύμφωνα με τα βραβεία κοινού του All4fun. Η περιοδεία της παράστασης «Γουτού Γουπατού» στη Βόρεια Ελλάδα συνεχίζεται
Συνέντευξη στον Παναγιώτη Νίκου
▶ Αυτοπροσδιορίζεστε ως κολεκτίβα καλλιτεχνών. Ποια ανάγκη ώθησε στη δημιουργία τής «Εν δυνάμει» και ποιος ο σκοπός της;
Η οµάδα ιδρύθηκε το 2008 από την Ελένη Δηµοπούλου και τη Μαρία Ιωαννίδου με κύρια πρόθεση την ουσιαστική και αξιοπρεπή ένταξη των ατόµων µε αναπηρία στο κοινωνικό σύνολο. Από το 2014 η ομάδα ίδρυσε σωματείο και με αυτό το νομικό πρόσωπο λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Στόχος μας είναι τα μέλη της ομάδας «Εν Δυνάμει» να αποκτήσουν ποικίλα βιώματα που θα αποτελέσουν διαύλους κοινωνικοποίησης, αναγνώρισης και έμπρακτης αξιοποίησης των ικανοτήτων και των χαρισμάτων τους. Πεποίθησή μας είναι η αρχή των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης. Αναπτύσσουμε λοιπόν τις δράσεις μας όχι με βάση τη διαφορετικότητα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις εσωτερικές και εξωτερικές ανάγκες, καθώς και τις προδιαθέσεις, τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα όλων ανεξαιρέτως των μελών της ομάδας. Μέσα από την καθημερινή σχεδόν συνύπαρξή μας και τη θέσπιση κοινά αποδεκτών κανόνων συμβίωσης, επιτυγχάνεται η βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων, καθώς και η καλλιέργεια και η ανάπτυξη ατομικών δεξιοτήτων όλων των μελών, οι οποίες συμβάλλουν στην επιτυχή ένταξη στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
▶ Διαβάζουμε ότι στις παραστάσεις σας βασίζεστε, ως περιεχόμενο, στο θέατρο-ντοκουμέντο ή επινόησης, φτιάχνοντας οι ίδιοι και έπειτα από έρευνα τα κείμενα. Πείτε μας λίγα λόγια σχετικά με το στήσιμο των παραστάσεων.
Έχουμε ανεβάσει μία τριλογία στην οποία συμπεριλαμβάνονται: «Ο άνθρωπος ανεμιστήρας ή πώς να ντύσετε έναν ελέφαντα», «Το άλλο σπίτι» και «Τα ερωτευμένα άλογα», σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου και καλλιτεχνική διεύθυνση Ελένης Δημοπούλου. Η πρώτη παράσταση αγγίζει το θέμα της αναπηρίας, η δεύτερη θέτει το ερώτημα τι σημαίνει σπίτι για τον καθένα και πού καταλήγουν τα άτομα με αναπηρία όταν οι γονείς έχουν φύγει από τη ζωή. Ενώ η τρίτη και η πιο ώριμη μιλάει για τον έρωτα και τη διαφορετικότητά του. Και οι τρεις παραστάσεις δημιουργήθηκαν από την ανάγκη της ομάδας να μιλήσει(ουμε) για θέματα που απασχολούν τα μέλη της, φέρνοντας τις προσωπικές ανησυχίες ως οικουμενικά ερωτήματα. Τα κείμενα δημιουργήθηκαν από την ομάδα, καθώς και από συνεντεύξεις φίλων και συγγενών με ερωτηματολόγια και συζητήσεις και ύστερα από επισκέψεις της ομάδας σε διάφορες δομές και ιδρύματα.
▶ Το τελευταίο τρίμηνο είστε σε περιοδεία με το «Γουτού Γουπατού» και ανεβάσατε ξανά τα «Ερωτευμένα Άλογα» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Θέλετε να μας πείτε για τη θεματική των έργων και την αποδοχή τους από το κοινό;
Το «Γουτού Γουπατού» είναι μια παράσταση βασισμένη σε ένα διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη σε σκηνοθεσία Γιώργου Ζήση Μπιλιώνη, που για έναν χρόνο παρουσιαζόταν στις σχολικές αίθουσες. Το καλοκαίρι η ίδια παράσταση περιόδευσε σε όλη την Ελλάδα, καθώς επιχορηγήθηκε από το ΥΠΟΑ. Η παράσταση πραγματεύεται τη βία απέναντι στο διαφορετικό, καθώς μιλάει για έναν ανάπηρο άνθρωπο που ζει σε μια κλειστή κοινωνία. Για εμάς είναι σημαντικό τα παιδιά που βλέπουν τις παραστάσεις να έρθουν αντιμέτωποι με αυτό το φλέγον θέμα της βίας και του bullying. Κάθε φορά η ομάδα μιλάει ανοιχτά για θέματα που προβληματίζουν και προσπαθεί να σπάσει στερεότυπα και ταμπού. Το ίδιο κάνει και η παράσταση «Ερωτευμένα Άλογα». Μιλάει ανοιχτά για τη διαφορετικότητα στον έρωτα και το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ερωτευτεί. Το κοινό σχεδόν πάντα θέλει τον χρόνο του, για να βγει από την αίθουσα και να συνειδητοποιήσει τι είδε. Πρόσφατα το κοινό ψήφισε τα «Ερωτευμένα Άλογα» ως την καλύτερη παράσταση της χρονιάς και βραβεύτηκε από το All4fun. Αυτό μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε να περιοδεύουμε με αυτή την παράσταση με σκοπό να τη δουν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται.
▶ Πώς μπορεί να βιωθεί ο έρωτας από τα άτομα με αναπηρία; Γενικά είμαστε μια κοινωνία ανοιχτή απέναντι στο «άλλο»;
Σαφώς και μπορεί να βιωθεί ο έρωτας από τα άτομα με αναπηρία, γιατί συνήθως το εμπόδιο δεν είναι η αναπηρία αλλά η κοινωνία και πολλές φορές η οικογένεια που δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί τέτοια θέματα. Δεν ξέρω αν είμαστε μια κοινωνία ανοιχτή απέναντι στο «άλλο», αλλά, για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι είναι το «άλλο» και ίσως τότε καταλάβουμε ότι απλώς είμαστε «εν δυνάμει» κομμάτι του.
▶ Δουλεύετε στη σκηνή και ζείτε μαζί στις περιοδείες άτομα με και χωρίς αναπηρία. Πώς είναι αυτή η συνύπαρξη «διαφορετικού» και «κανονικού» στην καθημερινή ζωή;
Για εμένα δεν υπάρχει η έννοια του «κανονικού», όλοι είμαστε διαφορετικοί. Όσοι άνθρωποι υπάρχουν πάνω στον πλανήτη τόσες και οι διαφορετικότητές τους. Με τον καθένα πρέπει απλώς να βρεις έναν κώδικα επικοινωνίας, χωρίς να σκέφτεσαι αν είναι ανάπηρος ή όχι. Η αναπηρία είναι εκεί, υπάρχει, αλλά κανείς δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ανάπηρος.
▶ Αυτό που βιώνετε ως ομάδα μπορεί να γενικευτεί ως κοινωνικό πλαίσιο; Με ποιον τρόπο η τέχνη μπορεί να κινητοποιήσει ανθρώπους που θα παλέψουν για μια κοινωνία συμπερίληψης, δίκαιη και ισότιμη;
Δεν υπάρχει συνταγή για αυτό. Αστειευόμενη, θα πω πως αρκεί κάποιος να δει μια παράσταση της ομάδας και τότε θα καταλάβει πώς σε μια σκηνή αντικατοπτρίζεται η μικρογραφία μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας.
Σελίδα της ομάδας «Εν Δυνάμει» στο Facebook