Δίκη Ζακ Κωστόπουλου: Τι μάθαμε ως τώρα για τη δολοφονία του

Γιώργος Μουρμούρης

Σοβαρά στοιχεία, που ανασυνθέτουν τα όσα έλαβαν χώρα στον πεζόδρομο της οδού Γλάδστωνος το μεσημέρι της Παρασκευής 21 Σεπτεμβρίου 2018, έχουν αναδειχθεί στο Β΄ Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας, στις οκτώ έως σήμερα δικάσιμους για τον μέχρι θανάτου ξυλοδαρμό του Ζακ Κωστόπουλου/Zackie Oh.

Η μεγάλη δίκη διεξάγεται υπό εξαιρετικά περιορισμένη δημοσιογραφική κάλυψη, καθώς, υπό την επίκληση των μέτρων για τον κορονοϊό, στη δικαστική αίθουσα εισέρχονται μόλις έξι δημοσιογράφοι, ενώ δεν επιτρέπεται η κάλυψη από φωτορεπόρτερ. Απαγορεύεται η παρουσία κοινού, με εξαίρεση την οικογένεια του θύματος, έναν εκπρόσωπο της Διεθνούς Αμνηστίας και ολιγάριθμους παρατηρητές. Την κατηγορία της θανατηφόρου σωματικής βλάβης αντιμετωπίζουν οι Σπυρίδων Δημόπουλος, ιδιοκτήτης κοσμηματοπωλείου, Αθανάσιος Χορταριάς, ιδιοκτήτης μεσιτικού γραφείου, και οι τέσσερις αστυνομικοί των ομάδων ΖΗΤΑ και ΔΙΑΣ.

Την ελλιπή δημοσιογραφική κάλυψη αντισταθμίζει η εξαιρετική δουλειά του Παρατηρητηρίου «ZackieOh Justice Watch» που καταγράφει σε πραγματικό χρόνο όσα λαμβάνουν χώρα εντός της δικαστικής αίθουσας. Το υλικό ακολούθως αναρτάται στον ιστότοπο zackieohjustice.watch, από όπου προέρχονται και οι πληροφορίες για το παρόν κείμενο. Από τις έως σήμερα καταθέσεις μαρτύρων ξεχωρίζουν αυτές των μελών της οικογένειας του Ζακ Κωστόπουλου, των ιατροδικαστών και της ερευνήτριας του Forensic Architecture.

Από τους υπόλοιπους (αυτόπτες) μάρτυρες, κάποιοι έχουν αναπαραγάγει το αφήγημα των δραστών του μέχρι θανάτου ξυλοδαρμού του Ζακ και των συνηγόρων τους περί «ληστείας», «απειλής», ακόμη και «αυτοκτονίας». Άλλοι, ωστόσο, έχουν συνεισφέρει κρίσιμα στοιχεία για την κατάσταση πανικού και απειλής στην οποία βρισκόταν ο Ζακ, την αγριότητα του ξυλοδαρμού και τους χειρισμούς των αστυνομικών.

«Από την πρώτη στιγμή που μάθαμε ότι “ο Ζαχαρίας λήστεψε” δεν το πιστέψαμε. Μακάρι να ήταν ληστής, να ήταν κατηγορούμενος εδώ σαν ληστής και να ήταν ζωντανός», ανέφερε στην πρώτη δικάσιμο ο πατέρας του Ζακ, Ευθύμιος Κωστόπουλος. Ο Νίκος Κωστόπουλος, αδελφός του νεκρού, περιέγραψε λεπτομερώς τις έρευνες που αναγκάστηκε να κάνει ο ίδιος τόσο στη Γλάδστωνος, για την εύρεση μαρτύρων, όσο και στο τεχνικό σκέλος της υπόθεσης, με την καταγραφή βιντεοληπτικού υλικού, όταν αναγκάστηκε να απευθυνθεί στην ερευνητική ομάδα Forensic Architecture. Η μητέρα του Ζακ, στην κατάληξη της κατάθεσής της, ζήτησε από την έδρα να ρωτήσει τους κατηγορούμενους, όταν έρθει η στιγμή να ανέβουν στο εδώλιο, για ποιο λόγο συμπεριφέρθηκαν με τόσο μίσος και βία στο παιδί της.

Εξαιρετικά κρίσιμες ήταν οι καταθέσεις των ιατροδικαστών Νικόλαου Καλόγρηα και Σουλτάνας Μαριανού (διορισμένων από την ανάκριση), καθώς και του Σωκράτη Τσαντίρη (τεχνικού συμβούλου υποστήριξης κατηγορίας), κατά τη δεύτερη και τρίτη δικάσιμο στις 9 και 26 Νοεμβρίου αντίστοιχα. «Ο Ζαχαρίας Κωστόπουλος υπέστη ισχαιμικό επεισόδιο μετά από πολλαπλές κακώσεις, αποκλείστηκαν άλλοι παράγοντες που να δικαιολογούν την ισχαιμία. Δεν εμπλέκεται άλλος μηχανισμός, ούτε παθολογικός, ούτε τοξικολογικός», ξεκαθάρισε ο Ν. Καλόγρηας.

Η Σουλτάνα Μαριανού επιβεβαίωσε το σύνολο της κατάθεσης του Νικόλαου Καλόγρηα, ξεκαθαρίζοντας ότι, αφού με τις προηγηθείσες αιματολογικές-τοξικολογικές εξετάσεις και με την έκθεση των παθολογοανατόμων αποκλείστηκε κάθε άλλη αιτία, οι δύο ιατροδικαστές διαπίστωσαν πως «αιτιωδώς υπήρχε συνάφεια μεταξύ της πρόσφατης ισχαιμίας και των τραυμάτων, κυρίως αυτών στην κεφαλή». «Η καρδιά του δεν ήταν καρδιά ενός καρδιοπαθούς, δεν είχε καμιά καρδιακή νόσο», ξεκαθάρισε από την πλευρά του ο Σωκράτης Τσαντίρης.

Τις καταθέσεις των υπολοίπων μαρτύρων σχολίασαν κατά την έναρξη της όγδοης δικάσιμου, στις 18 Ιανουαρίου, οι συνήγοροι υποστήριξης κατηγορίας (Πολιτικής Αγωγής), Άννυ Παπαρρούσου και Κλειώ Παπαπαντολέων, τονίζοντας τα βασικότερα σημεία τους. Παρουσιάζοντας τα στοιχεία που εισέφερε η ερευνήτρια του Forensic Architecture, η Κλειώ Παπαπαντολέων σχολίασε ότι «έκανε [στο δικαστήριο] τρεις επισημάνσεις: Η πρώτη, ότι τη βιτρίνα την έσπασαν οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι, αυτό είναι σαφές, καθαρό και προκύπτει από το βιντεοληπτικό υλικό. Η δεύτερη, ότι κατά τη διάρκεια ενός λεπτού ή και λιγότερο οι δύο πρώτοι κατηγορούμενοι καταφέρνουν 15 κλωτσιές, αφού έχουν σπάσει τη βιτρίνα. Τι μας δείχνει αυτό; Μανία, δόλο. Τρίτον, ότι το σώμα του Ζακ ήταν άψυχο (κατά τη χειροπέδηση και καμία αντίσταση δεν υπήρχε)».

Στην ίδια δικάσιμο, στις 18 Ιανουαρίου, η συνήγορος υποστήριξης κατηγορίας Άννυ Παπαρρούσου σχολιάζοντας τις καταθέσεις μαρτύρων που προηγήθηκαν και αναφερόμενη σε όσα υποστήριξε αστυνομικός που βρέθηκε στη Γλάδστωνος λίγο μετά το λιντσάρισμα, σημείωσε ότι «δεν μπόρεσε να μας πει γιατί δεν κατέστη δυνατό να βρεθούν οι τρεις μάρτυρες που ήταν έξω από τον “Βενέτη” με το θύμα, γιατί δεν αναζητήθηκαν μάρτυρες, γιατί δεν αναζητήθηκε βιντεοληπτικό υλικό. Επίσης, δεν μπόρεσε να μας εξηγήσει γιατί ήρθη το απόρρητο του Ζαχαρία Κωστόπουλου και όχι των κατηγορουμένων. Όλες αυτές οι σημαντικότατες ελλείψεις μάς δείχνουν ότι δεν έγινε διερεύνηση από την πλευρά της αστυνομίας».

Αφού ανέδειξε αντιφάσεις στην κατάθεση φίλου του κατηγορούμενου μεσίτη, η Άννυ Παπαρρούσου σημείωσε ότι «ο μάρτυρας Τ., και αυτός φίλος και συνεργάτης του κατηγορούμενου μεσίτη, [είπε] “απ’ ότι ακούστηκε ήταν ένας αλλοδαπός”. Αρχίζουμε, λοιπόν, εδώ τα στερεότυπα που φτάνουν στα χαρακτηριστικά του θύματος».

Αναφέρθηκε ακόμη στην κατάθεση μάρτυρα που υποστήριξε ότι, παρά το γεγονός ότι γνώριζε προσωπικά τον Κωστόπουλο, δεν μπόρεσε να τον αναγνωρίσει «γιατί τα χαρακτηριστικά του είχαν αλλοιωθεί (από τον ξυλοδαρμό) και το πρόσωπό του δεν ήταν αναγνωρίσιμο». Αναφερόμενη στην κατάθεση άλλης μάρτυρα, η Άννυ Παπαρρούσου σημείωσε ότι από την εν λόγω κατάθεση αναδείχθηκε ότι «όλα αυτά που έγιναν από τον διασώστη δεν ήταν ενδεδειγμένα, δεν του έγινε καμία προσπάθεια ανάνηψης». «Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε αν ο άνθρωπος πετάχτηκε σε ένα ασθενοφόρο με τα χέρια δεμένα πίσω», κατέληξε.

Σημειώνεται ότι από τους συνηγόρους υπεράσπισης των κατηγορουμένων έχουν καταγραφεί σε πολλά στάδια της διαδικασίας εριστική συμπεριφορά ή προσβλητικές αναφορές προς τον νεκρό Ζακ, που αντιμετωπίζεται ως σαν να ήταν θύτης και όχι θύμα. Η επίδειξη, από συνήγορο υπεράσπισης των αστυνομικών, ενός μεγάλου κομματιού γυαλί, είχε ως αποτέλεσμα την αποχώρηση από τη δικαστική αίθουσα των γονέων του Ζακ στις 26 Νοεμβρίου.

Η δίκη συνεχίζεται στις 15 Φεβρουαρίου.