Αρχοντούλα Βαρβάκη
▸ Υποκρισία και καμία θεραπευτική αντιμετώπιση, όπως εξηγεί στο Πριν η ψυχίατρος, πρώην διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω και μέλος της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής στην Αθήνα Κατερίνα Μάτσα
Τη λειτουργία κινητών Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης ναρκωτικών (ΧΕΧ) ετοιμάζει ο Δήμος Αθηναίων μέσα στο 2022. Με τη λογική της «μείωσης της βλάβης», οι ΧΕΧ αποτελούν χώρο όπου οι τοξικοεξαρτημένοι κάνουν χρήση των ουσιών με αποστειρωμένα υλικά, για να αποφύγουν μολύνσεις και υπερβολικές δόσεις. Αλλά πόσο και σε ποια κατεύθυνση μπορεί αυτό να τους βοηθήσει;
Η Κατερίνα Μάτσα, ψυχίατρος, πρώην διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω και μέλος της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής στην Αθήνα χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη απόφαση βαθύτατα υποκριτική και αντιδραστική.
Υποκριτική, γιατί:
α) αποβλέπει στο να εκληφθεί ως επίδειξη ενδιαφέροντος και αρωγής προς τα εξαρτημένα άτομα, ενώ την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι επιχειρήσεις-σκούπα, σε συνεργασία της ΕΛΑΣ και του Δήμου αντιμετωπίζοντας τους τοξικομανείς ως «σκουπίδια», που πρέπει να κρυφτούν κάτω από το χαλί, για να μην χαλούν οι πιάτσες την «ανάπλαση» Μπακογιάννη.
β) ενδιαφέρεται για την «ασφαλή χρήση» της ηρωίνης αλλά μόνο στο χώρο του ΧΕΧ. Τι γίνεται με το πριν και με το μετά, πριν πάει στον ΧΕΧ και αφού φύγει από κει;
«Έγκυρες επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι θάνατοι από overdose είναι αποτέλεσμα συνδυασμού ηρωίνης με χάπια, κυρίως βενζοδιαζεπίνες και αλκοόλ και γίνονται στο σπίτι. Μήπως αυτός ο θάνατος εκτός ΧΕΧ είναι απλά υπόθεση «ατομικής ευθύνης», κατά την προσφιλή έκφραση του πρωθυπουργού και των αυλικών του; Γνωρίζει ο δήμαρχος ότι το πρόβλημα των ναρκωτικών έχει τη μορφή της πολυτοξικομανίας, της παράλληλης, δηλαδή, χρήσης πολλών ψυχοδραστικών ουσιών και όχι μόνο ηρωίνης; Για ποια “ασφαλή χρήση” μιλάμε λοιπόν;», εξηγεί.
γ) Στο ΧΕΧ θα μπαίνει ο τοξικομανής με τη δική του δόση ηρωίνης που έχει προμηθευτεί από την παράνομη αγορά. Πριν μπει στο ΧΕΧ βρίσκεται στο χώρο της παρανομίας, μόλις μπει μέσα γίνεται νόμιμος. Στην επόμενη πιάτσα, βέβαια, που πιθανόν να επισκεφθεί, θα βρίσκεται και πάλι στον χώρο της παρανομίας!
δ) Ο τοξικομανής αντιμετωπίζεται ως «χρόνιος, ανίατος ασθενής», με τους κρατικούς θεσμούς να «διαχειρίζονται» την «ασθένεια της εξάρτησής» του! Γι’ αυτό δεν υπάρχει ούτε νύξη για την, υπαρκτή και αποδεδειγμένη στην πράξη από τα στεγνά θεραπευτικά προγράμματα, δυνατότητα απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης αλλά ούτε και πρόληψης. Γι’ αυτό δεν δημιουργούνται μονάδες σωματικής αποτοξίνωσης, για να περνούν οι εξαρτημένοι το στερητικό σύνδρομο που τόσο φοβούνται!
Αντιδραστική, προσθέτει η Κατερίνα Μάτσα, γιατί:
α) Εντάσσεται στη λογική του κοινωνικού ελέγχου από τις δυνάμεις της βιοεξουσίας, η οποία έχει ανάγκη από μέσα και μηχανισμούς συμμόρφωσης στο καθεστώς της κοινωνικής και της προσωπικής κρίσης, που εξαθλιώνει την πλειοψηφία του πληθυσμού, οδηγώντας τους πιο ευάλωτους στην αναζήτηση δρόμων φυγής από την αφόρητη πραγματικότητα.
β) Υπηρετεί τις ανάγκες των φαρμακοβιομηχανιών που θησαυρίζουν όχι μόνο από την παραγωγή των υποκαταστάτων, τα οποία προβάλλονται ως «θεραπεία εκλογής» για τη «νόσο της τοξικομανίας», όπως την αποκαλούν, απενοχοποιώντας το κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού για το ρόλο του στην εγκατάσταση και τη διαρκή αναπαραγωγή όσο βαθαίνει η κρίση του, αυτού του βαθειά κοινωνικού φαινομένου της εξάρτησης από ψυχοδραστικές ουσίες.
γ) Αυτή η διαχειριστική λογική της συντήρησης της εξάρτησης, σαν μόνης εναλλακτικής, αποτρέπει τους τοξικομανείς από το να στραφούν στα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης και «καθαροί» να αναζητήσουν και να βρουν τη θέση τους, ισότιμα με όλους μέσα στο κοινωνικό σύνολο, σε αντιπαράθεση με όλους τους παθογόνους κοινωνικούς και άλλους παράγοντες που γεννούν το φαινόμενο της εξάρτησης.
«Και είναι αυτή η νεοφιλελεύθερη λογική της ΤΙΝΑ, που σκοτώνει την ελπίδα για ζωή, μια ζωή με ποιότητα και αγώνα. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο έγκλημα», καταλήγει η Κατερίνα Μάτσα.
Όπως σημειώνει και η Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα «η αντίθεσή μας στην ίδρυση και λειτουργία των ΧΕΧ είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη διεκδίκηση μιας άλλης, εναλλακτικής και ουσιαστικής παρέμβασης για την αντιμετώπιση προβλημάτων των αναγκών των τοξικοεξαρτημένων στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης».