Ειρήνη Γεωργάκη-Κόλλια Μιχάλης Ρόθος Πώς έσπασε η σιωπή Από τη στιγμή που όλοι συνειδητοποιήσαμε πως, λόγω της έξαρσης του κορονοϊού, η έξοδος από το σπίτι όπως και όποτε την επιθυμούμε θα θυμίζει παλιές εποχές, ξύπνησαν αυθόρμητα αντανακλαστικά ενάντια στην κοροϊδία που θα μας επέβαλλαν κράτος και ΜΜΕ για να καλύψουν τα τεράστια κενά που υπήρχαν, κυρίως στον κλάδο της υγείας. Ειδικά από όταν επιβλήθηκε το αμφισβητούμενο υγειονομικά μέτρο του περιορισμού της κυκλοφορίας, πολλοί ανέμεναν πως η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε εγκλήματα σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων που, αν δεν υπήρχε ένας τρόπος να επικοινωνηθούν και να καταγγελθούν, θα μετατρέπονταν σε κανονικότητα. Έτσι, ξεπήδησαν διάφορες διαδικτυακές προσπάθειες για αντιπληροφόρηση, ένδειξη ότι ο λαός δεν θα επιτρέψει η κοροϊδία να περάσει αμαχητί. Πρώτη από αυτές τις προσπάθειες ήταν η σελίδα «Μένουμε Ενεργοί – Υγεία, Συλλογικότητα, Αλληλεγγύη», μία σελίδα από αγωνιστές/στριες της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, που στόχο είχε να ξεμπροστιάζει την κυβέρνηση αρχικά στα ζητήματα που προέκυπταν με την υγεία, αλλά και διάφορους άλλους τομείς της ζωής. Σε αντιπαραβολή με το «Μένουμε Σπίτι», άρα μένουμε σιωπηλοί, το σύνθημα «μένουμε ενεργοί» έδωσε την ώθηση για ενεργό δράση μέσα στην πανδημία και τελικά ανταποκρίθηκε στην πραγματικότητα, καθώς η σελίδα κάλυπτε οποιαδήποτε προσπάθεια αντίστασης στην κυβερνητική-κρατική επίθεση, σε αντίθεση με τη σιωπή των αστικών ΜΜΕ που στήριζαν-προπαγάνδιζαν τις κυβερνητικές επιλογές. Βέβαια, το «Μένουμε Ενεργοί» δεν ήταν η μόνη τέτοια προσπάθεια. Κι άλλοι χώροι του κινήματος προχώρησαν σε αντίστοιχες κινήσεις («Κανένας Μόνος/ Καμία Μόνη», «Προλετάριοι/ες εν μέσω πανδημίας» κ.α.), αρκετές με μεγάλη απήχηση στο διαδίκτυο, δράσεις αλληλεγγύης και αντιπληροφόρησης. Ο κορονοϊός ανέδειξε την ανάγκη του κόσμου να ξεφύγει από την κλασική ενημέρωση των αστικών ΜΜΕ και να μαθαίνει τι συμβαίνει από την πλευρά των καταπιεσμένων. Να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας δίνονται, ώστε με όλα τα μέσα το κίνημα να έχει πραγματικά φωνή μέσα στην κοινωνία!
Τη σελίδα «Μένουμε Ενεργοί» ακολουθούν πάνω από 35.000 άτομα
Η καμπάνια «Μένουμε Ενεργοί – Υγεία, Συλλογικότητα, Αλληλεγγύη» εμφανίστηκε στις 18 Μαρτίου 2020, λίγες μέρες πριν τον περιορισμό της κυκλοφορίας. Εκείνες τις πρώτες μέρες, μέλη της αντικαπιταλιστικής αριστεράς αντιλήφθηκαν την ανάγκη για έναν νέο τρόπο έκφρασης των ιδεών και των δράσεων, συνυφασμένο με τις νέες συνθήκες. Μέσα σε κλίμα γενικής τρομοκρατίας, ξεκίνησαν οι πρώτες αποκαλυπτικές αναρτήσεις της σελίδας που προέβαλαν τον λόγο των μάχιμων γιατρών της πρώτης γραμμής ως αντίπαλο δέος στην κυβερνητική προπαγάνδα. Οι κυβερνητικές επιλογές για τη διαχείριση της πανδημίας ξεσκεπάζονταν ως οι πλέον κερδοφόρες για το κεφάλαιο και το κράτος, ενώ έπλητταν τον εργαζόμενο κόσμο. Σειρά αναρτήσεων είχαν θέμα παγκόσμια επιστημονικά ερευνητικά αποτελέσματα σε σχέση με την πανδημία, μην αφήνοντας το «Δελτίο των 6» να αποτελεί τη «μία και μοναδική αλήθεια» για την πανδημία και την υγεία. Δεν άργησαν, φυσικά, να φανούν οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στις τσέπες των εργαζομένων, στους κλειδωμένους φαντάρους στα στρατόπεδα, στους φυλακισμένους, στους πρόσφυγες, στα γηροκομεία, στις γυναίκες σε κακοποιητικά περιβάλλοντα. Η κυβέρνηση δεν έχανε τον χρόνο να περνάει σε Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου σειρά αντιλαϊκών μέτρων με πρόσχημα την έκτακτη κατάσταση. Η σελίδα έγινε εκείνο το μέσο που επέλεγε κανείς για την πληροφόρησή του, για να δει όσα δεν δείχνουν τα κανάλια. Σημαντικό ρόλο στην αντιπληροφόρηση έπαιξαν οι ζωντανές εκδηλώσεις της σελίδας με πρώτη την εκδήλωση με τους γιατρούς Όλγα Κοσμοπούλου και Πάνο Παπανικολάου, όπου οι θεατές την ώρα της ζωντανής σύνδεσης ξεπέρασαν τους 4.000 και συνολικά τους 25.000. Ταυτόχρονα με την εκδήλωση, πέρα από δεκάδες ερωτήσεις προς τους γιατρούς, η σελίδα λάμβανε μηνύματα με ένα απλό «Μπράβο, σας ευχαριστούμε», πράγμα που έδειχνε τη σημασία της αντιπληροφόρησης και της επιστημονικής άποψης απέναντι στην κυβερνητική προπαγάνδα. Παρόμοια και σε κάθε επόμενη ζωντανή εκδήλωση, εκατοντάδες άνθρωποι παρακολουθούσαν και σχολίαζαν, έκαναν ερωτήσεις, ή απλώς ευχαριστούσαν.
… είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε…#VDimakis #ΜένουμεΕνεργοί #Covid19Solidarity pic.twitter.com/4zdLGvQERq
— Covid19energoi (@Covid19energoi) May 25, 2020
Εκδηλώσεις για την ψυχική υγεία στην καραντίνα, την επίθεση στην εργασία και τα εργασιακά δικαιώματα, την κατάσταση στα στρατόπεδα και τα δικαιώματα των φαντάρων, τον πολιτισμό και το πλήγμα των καλλιτεχνών λόγω της πανδημίας, την επίθεση στην εκπαίδευση με το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας και την εξ αποστάσεως «διδασκαλία», κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα ανησυχιών και προσέθεσαν στο δημόσιο λόγο πτυχές που μέχρι πρότινος έμεναν κρυφές. Λίγο-πολύ ο στόχος της σελίδας να ακουστεί η φωνή όσων δεν έχουν φωνή, γινόταν εφικτός μέρα με τη μέρα. Με αλματώδη ανάπτυξη στην απήχηση (10.000 ακόλουθοι τις πρώτες 10 μέρες, πάνω από 35.000 σήμερα), πολύς κόσμος που δεν είχε καμία σχέση με την Αριστερά ερχόταν σε επαφή με τη σελίδα. Από τις πρώτες μέρες μάλιστα, εκατοντάδες εργοδοτικές αυθαιρεσίες καταγγέλθηκαν μέσω της φόρμας καταγγελιών της «Attack στην ανεργία και την επισφάλεια» που παρέμεινε «καρφιτσωμένη» για 40 σχεδόν μέρες στην κορυφή της σελίδας. Εργαζόμενοι και εργαζόμενες από όλη την Ελλάδα κατήγγειλαν εργοδότες και εταιρείες που βρήκαν την ευκαιρία να απολύσουν, να εξωθήσουν σε παραίτηση ή να εκφοβίσουν. Το «Δελτίο Εργοδοτικής Αυθαιρεσίας» δημιούργησε μικρές νίκες μέσα στην πανδημία και βοήθησε στη συσπείρωση των εργαζομένων, στην εγγραφή τους στο σωματείο τους και στη στήριξή τους το δύσκολο εκείνο διάστημα. Οι καταγγελίες αστυνομικής βίας που έφταναν στη σελίδα εν μέσω καραντίνας αλλά και μετά τη λήξη της, είτε για πρόστιμα όπως στην περίπτωση στου Ζωγράφου, είτε για αυστηρές συστάσεις , όπως στην περίπτωση της Δάφνης, είτε για επιθέσεις των ΜΑΤ όπως στην Αγία Παρασκευή, την Κυψέλη και τη Θεσσαλονίκη, έδειχναν τη συνέχεια του κράτους και τη στοχοποίηση της νεολαίας. Η δημοσιοποίηση τέτοιων καταγγελιών έφτασε σε όλη τη χώρα και κατέδειξε τις κυβερνητικές επιλογές περί κανονικότητας, μια κανονικότητας που δίνει εκατομμύρια στα ΜΜΕ και δεν ενισχύει το ΕΣΥ. Οι καταγγελίες των φαντάρων στην «Πρωινή Αναφορά» του Δικτύου Ελευθέρων Φαντάρων Σπάρτακος, έδωσαν νίκες σχετικά με τις άδειες, τις συνθήκες υγιεινής, τη μεταχείρισή τους μέσα στα στρατόπεδα. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες των εστιών ακούστηκαν, όταν πήγαν να τους διώξουν από τα δωμάτιά τους, μέσα στο lockdown και με την απαγόρευση μετακινήσεων σε ισχύ, για να καταφέρουν τελικά το αυτονόητο, να μείνουν. Φοιτητές και φοιτήτριες από όλες τις εστίες έστελναν σχετικά με τις κινητοποιήσεις τους και έτσι μεταδίδονταν από τη σελίδα σε πραγματικό χρόνο. Το επιτόπιο ερασιτεχνικό ρεπορτάζ των κινητοποιήσεων και η ζωντανή αναμετάδοσή τους σε τέτοιο βαθμό και συχνότητα είναι σχετικά πρωτοφανές για το ελληνικό Facebook. Από τις κινητοποιήσεις μέσα στην απαγόρευση κυκλοφορίας με πρώτη αυτήν στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, ενάντια στις απολύσεις της Swissair, τη μέρα δράσης της ΟΕΝΓΕ στις 7/4, στο υπουργείο Εργασίας στις 14/4, τις εκπαιδευτικές κινητοποιήσεις ενάντια στο νομοσχέδιο Κεραμέως, τις κινητοποιήσεις ενάντια στις απολύσεις των συμβασιούχων της υπηρεσίας Ασύλου, των καλλιτεχνών, ενάντια στο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο μέχρι αυτές μετά την λήξη της καραντίνας, είναι εντυπωσιακό το αμείωτο ενδιαφέρον του κοινού. Η διαφορετική ζωή που έμοιαζε σαν να πάγωσε ο χρόνος στο lockdown έδωσε τροφή σε νέες μορφές επικοινωνίας και διεκδίκησης, όπως η μονοήμερη καμπάνια #WeSpeakNow που μάζεψε εκατοντάδες φωτογραφίες που απαιτούσαν ΜΕΘ, δωρεάν τεστ, ενίσχυση του ΕΣΥ με μοναδικό και πρωτότυπο τρόπο. Η καμπάνια #TaLemeMpalkoni σε συνεργασία με την σελίδα «Κανένας Μόνος/Καμία Μόνη», η καμπάνια στήριξης της ΒΙΟΜΕ με σύνθημα #Power2Viome, η καμπάνια ενάντια στην ενδοοικογενειακή και έμφυλη βία #ΚαμιάΑνοχή, διέδωσαν τα μηνύματα διεκδίκησης και αλληλεγγύης σε όλο το διαδίκτυο με φωτογραφίες από συνθήματα γραμμένα σε χαρτιά. Φυσικά, δεν έλειψε από την σελίδα το χιούμορ, οι καλές ειδήσεις που ήταν πραγματική ανάσα την περίοδο του φόβου και της ανησυχίας, οι ειδήσεις διεθνούς και εγχώριας αλληλεγγύης. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα μια φωτογραφίας από ένα καλάθι στην Ιταλία με μια μικρή επιγραφή «όποιος μπορεί βάζει, όποιος χρειάζεται παίρνει», που αποτέλεσε την έμπνευση για παρόμοια καλάθια σε λαϊκές αγορές στο Χαϊδάρι, στου Γκύζη, στα Εξάρχεια κ.α. που χρησιμοποιούσαν το hashtag της σελίδας.
#Τηνος: Μαζική συνέλευση των κατοίκων πραγματοποιήθηκε το Σάββατο με θέμα τα γεγονότα των τελευταίων ημερών.
Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα τους ενάντια στην εγκατάσταση αιολικών.https://t.co/me8lr3srEF#ΜένουμεΕνεργοί pic.twitter.com/R1ZpMUPcq1 — Covid19energoi (@Covid19energoi) May 25, 2020
Η διαδικτυακή παρέμβαση βήμα για την ανάπτυξη του κινήματος Αδιαμφισβήτητα, η αποδοχή του κόσμου στις σελίδες, όπως το «Μένουμε Ενεργοί», έδωσε σημαντική ώθηση στο κίνημα στην «πραγματική ζωή». Πολλοί έμαθαν για τις κινητοποιήσεις των αγωνιζόμενων γιατρών, την πορεία των εργατικών σωματείων την Πρωτομαγιά από τα Χαυτεία, την απεργία των εργαζομένων στην υπηρεσία ασύλου και άλλες αντίστοιχες δράσεις αποκλειστικά από τέτοιες σελίδες. Ακόμη, μέσα από τη γενικότερη διαδικτυακή παρέμβαση αποσύρθηκαν διατάξεις όπως τα voucher «σκοιλ ελικικού», το απεχθές σεξιστικό σποτ της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και αποκαλύφθηκαν αντιδραστικές κινήσεις της κυβέρνησης, που έπλητταν ακόμα περισσότερη τη ζωή λαϊκών στρωμάτων εν μέσω πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά, κανείς δεν μπορεί να πει ότι αποσύρθηκαν, ή ότι είμαστε ένα βήμα πριν να αποσυρθούν συνολικά οι αντιλαϊκές πολιτικές λόγω της πίεσης των κοινωνικών δικτύων. Για παράδειγμα, ενώ στην αρχή της πανδημίας η πλειοψηφία των δημοσιεύσεων σχετίζονταν με την ανάγκη για περισσότερες κλινικές ΜΕΘ, κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, καθότι δεν βρίσκεται στις προθέσεις κυβέρνησης, κεφαλαίου και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ζωή έχει δείξει πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος ώστε τέτοια ριζοσπαστικά αιτήματα να γίνουν πράξη από τους μαζικούς αγώνες διαρκείας, που αξιοποιούν κάθε μέσο πάλης ώστε να πετύχουν. Στην τελευταία παράμετρο συνεισφέρουν πρωτοβουλίες όπως το «Μένουμε Ενεργοί». Γνωρίζουμε ότι ο αντικαπιταλιστικός λόγος, ο λόγος των κινημάτων δεν θα ακουστεί ποτέ στον δημόσιο λόγο των αστικών ΜΜΕ όσο ακούγεται ο λόγος κυβερνήσεων, τραπεζών, επιχειρήσεων. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος δεν γίνεται να μην αγανακτά με τη σάπια ζωή και ενημέρωση που του παρέχουν τα αστικά επιτελεία. Το διαδίκτυο αποτελεί κομμάτι της ζωής της ευρείας πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας — αν και κάποιος άνθρωπος που δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο λόγω ανέχειας έχει πολύ περισσότερο ανάγκη να ακούσει τις απόψεις των κινημάτων.
Αφίσες της πρωτοβουλίας Μένουμε Ενεργοί pic.twitter.com/3UXHHOB7jW
— Πριν (@PRINgr) May 26, 2020
Πάντοτε, όμως, θα πρέπει να έχουμε στο νου μας πως η δια ζώσης παρέμβαση, η επικοινωνία στη γειτονιά, στο χώρο δουλειάς κ.ο.κ. μπορεί πραγματικά να εμπνεύσει τον άνθρωπο που κατακλύζεται από την κυρίαρχη ιδεολογία στην καθημερινότητά του. Άλλωστε, η ιστορία έχει δείξει πως μόνο αν μπλοκάρεις την παραγωγή, την κυκλοφορία, αν σπάσεις την καραντίνα που θέλουν να επιβάλουν στις συνδικαλιστικές ελευθερίες, αν πραγματικά κινδυνέψουν τα αφεντικά να χάσουν από τα κέρδη τους, θα ικανοποιηθούν ορισμένα από τα αιτήματα των καταπιεσμένων. Και έτσι οφείλουμε να συνεχίσουμε, συνδυάζοντας τη διαδικτυακή μας παρέμβαση με την απεργία, την κατάληψη, τη διαδήλωση.
