Δυο μήνες διεκδίκησης
Ιωάννα Καρδάρα
Εδώ και πάνω από δυο μήνες οι συμβασιούχοι του Ειδικού Προγράμματος Απασχόλησης του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) για 5.500 πτυχιούχους, ηλικίας 22-29 ετών, βρίσκονται στους δρόμους, διεκδικώντας την ανανέωση των συμβάσεών τους και στέλνοντας παράλληλα ένα ηχηρό μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι η πολιτική ανακύκλωσης της ανεργίας πρέπει να σταματήσει. Οι «ωφελούμενοι» του προγράμματος, όπως αρέσκονται να τους χαρακτηρίζουν οι εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου Εργασίας, βλέποντας σιγά-σιγά τις συμβάσεις τους να λήγουν, γίνονται θεατές της προκλητικής αδιαφορίας της κυβέρνησης ΝΔ, η οποία δεν δέχεται καν να κάνει διάλογο μαζί τους.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα απασχόλησης ξεκίνησε στις αρχές του 2019. Σύμφωνα με την αρχική προκήρυξη, οι συμβασιούχοι θα κάλυπταν για 12 μήνες κενά που υπήρχαν στον δημόσιο τομέα. Ωστόσο, αντί για 5.500 θέσεις, καλύφθηκαν μόλις οι 3.650. Ήδη από τον Νοέμβριο οι «ωφελούμενο» ξεκίνησαν τις πρώτες τους κινητοποιήσεις, περιμένοντας μία επίσημη απάντηση από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, η οποία δεν έχει έρθει ακόμα και σήμερα.
Αντ’ αυτού, το υπουργείο ανακοίνωσε μετά βαΐων και κλαδών το πρόγραμμα Rebrain Greece, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται «ο επαναπατρισμός 500 Ελλήνων του εξωτερικού υψηλής ειδίκευσης και επιστημονικής εμπειρίας», με ελάχιστη μηνιαία αμοιβή τα 3.000 ευρώ και με το 70% του ποσού να καταβάλλεται από το υπουργείο μέσω ευρωπαϊκών πόρων. Μάλιστα, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης μίλησε υποκριτικά για «εμβληματικού χαρακτήρα πρωτοβουλία», καθώς οι νέοι επιστήμονες «θα μεταφέρουν στην Ελλάδα, εκτός από την επιστροφή τους, τεχνογνωσία από το διεθνές περιβάλλον αλλά και φρεσκάδα σε επίπεδο αντιλήψεων και ιδεών». Από τη μία πλευρά, λοιπόν, δημιουργούνται πλατφόρμες για τη δήθεν αναχαίτιση του λεγόμενου brain drain και από την άλλη στρώνεται το έδαφος για έναν νέο κύκλο φυγής των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό.
«Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας είναι συνώνυμες με τον εργοδοτικό εκβιασμό»
Η Στελίνα Πορτέση, 26 ετών, είναι αρχιτέκτονας μηχανικός και είναι μία από τους συμβασιούχους του προγράμματος του ΟΑΕΔ. Μαζί με την 29χρονη Νάστια Κοϊμτσίδη, επίσης αρχιτέκτονα μηχανικό κι «ωφελούμενη» του προγράμματος, συμμετέχουν από την αρχή στις κινητοποιήσεις. Ο δρόμος για τους αγώνες που έχουν δώσει δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα.
«Ξεκινήσαμε με συνελεύσεις στους χώρους εργασίας μας, ώστε να βρεθούμε όλες κι όλοι μαζί για να δούμε τα κοινά μας προβλήματα και το τι μπορούμε να κάνουμε ενόψει της λήξης των συμβάσεών μας, η οποία ισοδυναμεί ουσιαστικά με απόλυση χωρίς αποζημίωση. Ακόμη και η απόφαση για την πρώτη κινητοποίηση τον Νοέμβρη ήταν δύσκολη, γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας δεν έχει εμπειρία από κινηματικές διαδικασίες και τις αντιμετωπίζει με κάποια φοβικότητα. Ωστόσο, πολλοί συνάδελφοι έκαναν τεράστιο βήμα, ώστε να το ξεπεράσουν κι έτσι φτάσαμε σε αυτήν [την κινητοποίηση] που συμμετείχαν πάνω από 600 άτομα. Αυτό δεν ήταν καθόλου απλό, αν σκεφτεί κάποιος ότι ουσιαστικά δεν είχαμε καμία συνδικαλιστική κάλυψη, γιατί ως “ωφελούμενοι” οι σύλλογοι εργαζομένων των υπηρεσιών όπου υπαγόμαστε δε μας κάλυπταν βάσει καταστατικού κενού», τονίζει στο Πριν η Στελίνα Πορτέση.
«Πέρα από το τείχος που συναντήσαμε στις διεκδικήσεις μας απέναντι στη νεοφιλελεύθερη αυτή κυβέρνηση, συναντήσαμε και δυσκολίες στην προσπάθεια μετατόπισης παγιωμένων απόψεων σε μερίδα συναδέλφων μας στο πρόγραμμα», προσθέτει η Νάστια Κοϊμτσίδη. Όπως εξηγεί, «ένα ποσοστό συναδέλφων δυσκολεύτηκε δυστυχώς να πειστεί ότι μόνο με τη μαζική συμμετοχή μας στις κινητοποιήσεις μπορούμε να καταφέρουμε το οτιδήποτε». Τα εμπόδια όμως δεν σταμάτησαν εκεί, καθώς, σύμφωνα με τη Στελίνα Πορτέση, ακόμα και η ΑΔΕΔΥ –κυρίαρχα οι παρατάξεις των ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ– κρατούσε μια επιφυλακτική στάση. «Χρειάστηκε η φυσική μας παρουσία σε συνεδριάσεις της εκτελεστικής επιτροπής, ώστε να εξασφαλίσουμε κάλυψη για τις κινητοποιήσεις μας», σημειώνει.
Παρότι οι πρώτες συμβάσεις έχουν αρχίσει να λήγουν, ο αγώνας τους συνεχίζεται. «Είμαστε κι επίσημα πλέον στο σημείο μηδέν και, όταν δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε, μπορούμε να κλιμακώσουμε τον αγώνα κι αυτό θα κάνουμε», υπογραμμίζει η Στελίνα Πορτέση, ενώ η Νάστια Κοϊμτσίδη επισημαίνει ότι θα συνεχίσουν τον κοινό αγώνα με άλλους εργαζόμενους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ενάντια στην ανεργία και την επισφάλεια. «Δεν σκοπεύουμε να το αφήσουμε έτσι, να λήξουν οι συμβάσεις μας και να επιστρέψουμε στα σπίτια μας. Θα αγωνιστούμε για τα αιτήματα μας μέχρι τέλους, γιατί θεωρούμε ότι είναι δίκαια και μας αφορούν όλους/ες μέσα και έξω από αυτό το πρόγραμμα, είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα», προσθέτει.
Όσον αφορά το πρόγραμμα Rebrain Greece, οι δύο αρχιτεκτόνισσες μηχανικοί κάνουν λόγο για ένα ακόμη «επικοινωνιακό τρικ» της κυβέρνησης που γίνεται «με όρους ή για λόγους εντυπωσιασμού». «Μέσα από τη μη ανανέωση του προγράμματός μας αλλά και τη γενικότερη κυβερνητική πολιτική αποδεικνύεται ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται, αν χιλιάδες άλλοι νέοι αναγκαστούν να φύγουν στο εξωτερικό, λόγω της αδυναμίας τους να εργαστούν αξιοπρεπώς», τονίζει η Νάστια Κοϊμτσίδη.
Σε όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν και τα στοιχεία για το ποσοστό της ανεργίας στη χώρα τον Δεκέμβριο, τα οποία είναι αποκαρδιωτικά και αποδεικνύουν ότι η ανακύκλωση της ανεργίας και οι ελαστικές μορφές απασχόλησης «ζουν και βασιλεύουν». Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, τον Δεκέμβριο οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.128.421, αυξημένοι κατά 129.000 άτομα σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2018 (+14%). Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος Εργάνη, το 69,2% των μισθωτών με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου εργάζεται με πλήρη απασχόληση (άνω των 35 ωρών την εβδομάδα), ενώ το 30,8% με σχέση μερικής απασχόλησης. Μάλιστα, το 18,28% των εργαζομένων απασχολείται έως 20 ώρες την εβδομάδα. Παράλληλα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το πρώτο ενδεκάμηνο του 2019 είχαμε 45,3% νέες προσλήψεις σε θέσεις πλήρους απασχόλησης, 42,48% σε θέσεις μερικής απασχόλησης και 12,22% σε θέσεις εκ περιτροπής εργασίας. Τέλος, να σημειωθεί ότι, παρότι το ποσοστό της ανεργίας παγκοσμίως παρέμεινε αμετάβλητο το 2019 στο 5,4%, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας του ΟΗΕ προειδοποιεί ότι το 2021 πρόκειται να αυξηθεί στο 5,5%. «Αυτό σημαίνει ότι η σταδιακή μείωση του δείκτη της ανεργίας που παρατηρήθηκε από το 2009 ως το 2018 φαίνεται πως σταμάτησε», αναφέρεται στην έκθεση.
«Αυτό που προσπαθούμε να τους πούμε και δε θέλουν να το ακούσουν, είναι ότι αρνούμαστε να δεχτούμε ένα μέλλον όπως μας το ετοιμάζουν, χωρίς καν να μας ρωτήσουν. Αρνούμαστε να δεχτούμε την επιστροφή στην ανεργία, τη μαύρη εργασία, τις απλήρωτες υπερωρίες, τους ανύπαρκτους μισθούς, την επισφάλεια. Αρνούμαστε να πέφτουμε στη λούπα των προγραμμάτων ανακύκλωσης της ανεργίας», τονίζει η Νάστια Κοϊμτσίδη, ενώ η Στελίνα Πορτέση συμπληρώνει ότι «πρέπει πλέον να σταματήσει όλο αυτό το παιχνίδι που παίζεται από κάθε κυβέρνηση στις πλάτες όλων των συμβασιούχων, όπου λόγω του καθεστώτος επισφάλειας οι ζωές τους γίνονται αντικείμενο εκβιασμού, προκειμένου να εξυπηρετηθούν μικροπολιτικά παιχνίδια».
«Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας τείνουν να γίνουν –αν δεν έγιναν ακόμη– ο κύριος και μόνος κανόνας στην αγορά εργασίας. Από πλευράς εργοδοσίας, είναι λογικό να προσπαθεί να φέρει εκεί τα πράγματα, καθώς ο εργαζόμενος είναι πιο εύκολα χειραγωγήσιμος, όταν νιώθει ότι απειλείται σε μόνιμη βάση. Με άλλα λόγια, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας είναι συνώνυμες με τον εργοδοτικό εκβιασμό. Για τους “από πάνω” δεν είμαστε τίποτε άλλο παρά αριθμοί, ισολογισμοί και στατιστικά. Άρα αναλώσιμοι κι ανακυκλώσιμοι, καθώς “ουδείς αναντικατάστατος”. Εμείς αρνούμαστε τη δική τους λογική και τις πολιτικές που την υπηρετούν, πλήττοντας κυρίως τους νέους εργαζόμενους», προσθέτει.
Η Στελίνα και η Νάστια, όπως δηλώνουν και οι δυο, θα συνεχίσουν να μάχονται και να διεκδικούν, μέχρι να επιτύχουν την ανανέωση των συμβάσεών τους, βάζοντας κι εκείνες το δικό τους λιθαράκι στους αγώνες που δίνει η πληττόμενη νεολαία και διεκδικώντας μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους.
Αγώνας για μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους!
Φωτεινή Θανάσουλα*
Από την αρχή των δράσεων και της εμφάνισης στον δρόμο των συμβασιούχων του Ειδικού Προγράμματος Απασχόλησης του ΟΑΕΔ για 5.500 πτυχιούχους ηλικίας 22-29 ετών, η Attack στην ανεργία και την επισφάλεια στηρίζει και προσπαθεί να βοηθήσει αυτόν τον αγώνα με κάθε τρόπο και μέσο. Οι συμβασιούχοι έχουν βγει στο προσκήνιο πολύ δυναμικά με ποικίλες δραστηριότητες και συνεχείς κινητοποιήσεις, διεκδικώντας μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους, ανανέωση του προγράμματος, καθώς και να μην γίνει καμία απόλυση εργαζομένου. Δείχνουν αποφασισμένοι να μην υποχωρήσουν από τα αιτήματά τους.
Από την Τετάρτη 22/1 ξεκίνησαν οι πρώτες απολύσεις και έχουν αποφασίσει ότι το επόμενο δίμηνο, όταν και λήγει τελείως το πρόγραμμα, θα συνεχίσουν να παλεύουν συλλογικά και ότι δεν θα το βάλουν κάτω. Πρόκειται για ένα ξέσπασμα αγώνα και διεκδίκησης από τη νέα γενιά που βάζει στο στόχαστρο τις ελαστικές σχέσεις εργασίας και την ανακύκλωση της ανεργίας, αφού οι εργαζόμενοι σε τέτοιου είδους προγράμματα απασχολούνται για κάποιους μήνες και μετά πάλι βρίσκονται «ξεκρέμαστοι», ψάχνοντας εκ νέου για δουλειά. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο ο αγώνας να στηριχτεί και από τους υπόλοιπους εργαζόμενους, οι οποίοι δουλεύουν σε αντίστοιχο καθεστώς και παλεύουν και εκείνοι από την πλευρά τους για την αντιστροφή αυτής της κατάστασης, όπως είναι για παράδειγμα οι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί, αλλά και από συλλογικότητες ενάντια στην ανεργία και την επισφάλεια, οι οποίες ασχολούνται χρόνια τώρα με αντίστοιχα προγράμματα και σχέσεις εργασίας.
Ως Attack στην ανεργία και την επισφάλεια προσπαθούμε να παρέμβουμε σε αυτόν τον αγώνα, αναδεικνύοντας ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα είναι από τα βασικότερα εργαλεία που αξιοποιεί η κάθε κυβέρνηση στα πλαίσια της πολιτικής διαχείρισης της ανεργίας, στοχεύοντας επιθετικά τα δικαιώματα της νέας γενιάς. Ότι γίνεται προσπάθεια να εμπεδώσει η νέα γενιά ως «κανονικότητα» πως έτσι θα είναι η εργασία της από εδώ και στο εξής, ότι θα είναι μονίμως αναλώσιμη και χωρίς σταθερή αναφορά στη ζωή της. Έτοιμη και πρόθυμη για ό,τι ζητήσει η εργοδοσία, ευχαριστώντας και από πάνω για τον λίγο καιρό που θα εργάζεται, με πολύ μικρή αμοιβή παράλληλα.
Εμείς, αντιθέτως, λέμε πως υπάρχει δουλειά για όλους, με πραγματική κάλυψη των αναγκών, τήρηση των ωραρίων εργασίας και μείωση του χρόνου δουλειάς. Με μοναδικό όπλο τον συλλογικό μας αγώνα θα μπορέσουμε όλοι μαζί –εργαζόμενοι, επισφαλείς, απολυμένοι, άνεργοι– να αγωνιστούμε για μια αξιοπρεπή ζωή. Για να απαιτήσουμε το αυτονόητο, δηλαδή τη μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους!
*μέλος της συλλογικότητας Attack στην ανεργία και την επισφάλεια
