Νέο πρόγραμμα και κόμμα
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΜΑΚΑΡΙΟΣ
Τη συστράτευση δυνάμεων για μια νέα κομμουνιστική ελπίδα, για ένα σύγχρονο πρόγραμμα και κόμμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης έθεσε ως βασικό στόχο του το 4ο συνέδριο του ΝΑΡ, ανάβοντας τη σχετική συζήτηση. Το Πριν θα συμβάλλει σε ένα ζωντανό διάλογο για το θέμα αυτό, ξεκινώντας από το σημερινό φύλλο με το άρθρο του Μ. Παπαμακάριου μέλους της ΠΕ του ΝΑΡ και έπεται συνέχεια στα επόμενα φύλλα.
Πρόταση στρατηγικής νικηφόρας απάντησης
Το Νέο Αριστερό Ρεύμα για τη Κομμουνιστική Απελευθέρωση στο 4ο συνέδριό του αποφάσισε να προωθήσει πιο εντατικά την πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση του σύγχρονου προγράμματος και κόμματος της Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης. Η πρόταση αυτή, καταρχήν των Θέσεων του 4ου συνεδρίου και μετέπειτα της απόφασής του, έχει προκαλέσει αρκετή συζήτηση γιατί συνδέεται τόσο με την παρατεταμένη αδυναμία του συστήματος να υπερβεί τη κρίση του, κάτι που αναδεικνύει την ιστορική της σημασία και πολλαπλασιάζει τις αναζητήσεις για μια πραγματικά ανατρεπτική εναλλακτική, όσο και με τα αδιέξοδα της υπαρκτής Αριστεράς και της κυρίαρχης ρεφορμιστικής και διαχειριστικής της φυσιογνωμίας. Στη συζήτηση που έχει ανοίξει έχουν διατυπωθεί μια σειρά ερωτημάτων και προβληματισμών, κάτι που είναι λογικό στην εποχή μας που πολλά πράγματα εύκολα εξαγγέλλονται αλλά δύσκολα πραγματοποιούνται. Ερωτήματα και προβληματισμοί που αφορούν τις δυνατότητες μια τέτοιας προσπάθειας, το χαρακτήρα της, όσο και για τη σχέση της με τον υπαρκτό χάρτη της αντικαπιταλιστικής και κομμουνιστικής Αριστεράς και του μετώπου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Κατανοούμε τα ερωτήματα αυτά και τους προβληματισμούς αρκετών συναγωνιστών που βλέπουν θετικά αυτή την πρωτοβουλία και αναζητούν το ρόλο τους σε αυτό το νέο εγχείρημα. Κατανοούμε επίσης τις σεβαστές διαφωνίες πολλών συναγωνιστών οι οποίοι θεωρούν ανέφικτο ένα τέτοιο εγχείρημα στον παρόντα χρόνο, αν και έχουμε τη πεποίθηση ότι θα αλλάξουν σύντομα αυτή τους την εκτίμηση. Κατανοούμε ακόμα την ανησυχία έως και τη κακεντρέχεια εκείνων που έχουν μάθει να συζητούνται στην Αριστερά τα «εφικτά» διαχειριστικά ζητήματα και να παραμένει εξορισμένη η συζήτηση και κυρίως η συγκρότηση μιας σύγχρονης κομμουνιστικής στρατηγικής, έτσι ώστε τίποτα να μην αλλάζει στο σημερινό κίνημα και πολύ περισσότερο να μην διακυβεύεται η ηγεμονία του πολυποίκιλου ρεφορμισμού πάνω στις ανατρεπτικές τάσεις της εποχής.
ώρα για κομμουνιστική τομή
Η μεγάλη δύναμη αυτής της προσπάθειας βρίσκεται στη σύγχρονη εργατική τάξη, στη νεολαία, στη μαρξιστική διανόηση, σε αυτό που υπάρχει, αλλά πολύ περισσότερο σε αυτό που μπορεί να δημιουργηθεί και να μετασχηματιστεί.
Η πρωτοβουλία του ΝΑΡ για το νέο πρόγραμμα και κόμμα κομμουνιστικής απελευθέρωσης επιχειρεί να επαναφέρει στη συζήτηση τον κομμουνισμό ως στρατηγικό σκοπό, ως αναγκαιότητα, δυνατότητα και τάση στον σύγχρονο καπιταλισμό, που «καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων» και την εργατική αντικαπιταλιστική επανάσταση με κομμουνιστικό περιεχόμενο ως το δρόμο για αυτόν.
Δεν είμαστε επαναστάτες κομμουνιστές γιατί «πρέπει», αλλά γιατί ο σύγχρονος καπιταλισμός κυοφορεί σε ανώτερο βαθμό εκείνες τις δυνατότητες για την επαναστατική του υπέρβαση, όσο και εκείνες μιας πρωτοφανούς βαρβαρότητας που απειλεί τον ίδιο τον άνθρωπο και το πλανήτη. Η ανάπτυξη των σύγχρονων παραγωγικών δυνάμεων δείχνει, περισσότερο από κάθε προηγούμενη φορά, τις δυνητικές δυνατότητες για ένα όχι μόνο επαναστατικό αλλά και οριστικά νικηφόρο άλμα στην ιστορία, καθώς εκφράζει τη τάση του εργάτη – δημιουργού του πλούτου να οργανώσει συλλογικά την εργασία, το χρόνο και συνολικά το κοινωνικό πολιτισμό. Ωστόσο οι δυνατότητες αυτές όσο παραμένουν καθηλωμένες από τα δεσμά του καπιταλιστικού κέρδους θα τείνουν προς την αντίθεση κατεύθυνση. Για αυτούς τους λόγους επιμένουμε στην μελέτη και ανάλυση του σύγχρονου καπιταλισμού και των αντιφάσεων του, με εργαλείο τη δημιουργική ανάπτυξη του μαρξισμού και το μάχιμο χαρακτήρα του που μπορεί να βαθύνει στις ημέρες μας.
Επιδιώκουμε να θέσουμε εκ νέου στη συζήτηση την επαναστατική τακτική ως αποφασιστική συνεισφορά στην ανατροπή της σαρωτικής εκστρατείας του κεφαλαίου των κυβερνήσεων και των υπερεθνικών θεσμών (ΕΕ, ΔΝΤ), με στόχο την προσέγγιση της επανάστασης. Η πλευρά αυτή μπορεί να συμβάλλει πιο δυναμικά και μακροπρόθεσμα στην καθημερινή προσπάθεια απάντησης στην συνεχιζόμενη αντεργατική και αντιλαϊκή επίθεση, πολύ περισσότερο από τη συνεχή αναζήτηση ενδιάμεσων λύσεων και την αναπαλαίωση αποτυχημένων λογικών «φιλολαϊκής» διεξόδου.
Σε τελική ανάλυση επιλέγουμε μια τριπλή υπέρβαση: Καταρχήν του «διαχειριστικού μεταρρυθμισμού», της απόρριψης της επανάστασης, της «ευρωκομμουνιστικής μήτρας» που αποτελεί την ιδεολογική βάση του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ και οδήγησε στον πιο «σύντομο» και «εφικτό» δρόμο για την κλιμάκωση της επίθεσης. Δεύτερο του κομμουνιστικού ρεφορμισμού, του «κομμουνισμού στα λόγια», αλλά της «εφικτής πολιτικής» στην πράξη, χωρίς πρόγραμμα ρήξης με τους πυλώνες της αστικής στρατηγικής, χωρίς κριτική των εκμεταλλευτικών κοινωνιών του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και χωρίς νέο κομμουνιστικό πρόταγμα. Τέλος τον κάθε λογής κινηματικό κατακερματισμό, τον οικονομισμό και τη «μεταμοντέρνα» αναγέννηση της αστικής και μικροαστικής ιδεολογίας στην Αριστερά.
Έχει κάπου να πατήσει κοινωνικά και πολιτικά αυτή η προσπάθεια ή αποτελεί έναν ακόμη ευσεβή πόθο;
Μια νέα κομμουνιστική προσπάθεια έχει ως κοινωνική βάση τη σύγχρονη πολυσύνθετη εργατική τάξη, Ελλήνων και μεταναστών που αποτελεί πλειοψηφία και στη χώρα μας. Αυτός ο σύγχρονος εργατικός «πολυ-κόσμος» δεν μπορεί να ενοποιηθεί στη βάση κάποιων άμεσων συμφερόντων ή εκλογικών προγραμμάτων και αν το κάνει δεν θα είναι για πολύ. Θα τείνει να ενοποιείται βαθύτερα και σταθερά στη περίπτωση που εμφανίζεται ένα πρώτο πρόγραμμα εργατικής κομμουνιστικής χειραφέτησης που θα υποστηρίζεται από μια μαζική ταξική πολιτική οργάνωση με ιδιαίτερη συμβολή σε ένα νέο εργατικό κίνημα για την ανατροπή και τη χειραφέτηση. Υπάρχουν επίσης πολιτικές δυνάμεις, οργανώσεις, κινήσεις και αγωνιστές που μπορούν άμεσα να συμβάλλουν σε ένα πρώτο σταθερό βήμα στην κατεύθυνση του κομμουνιστικού κόμματος που απαιτεί η εποχή μας, σε μια νέα ανώτερη κομμουνιστική οργάνωση.
Υπάρχει σήμερα ένα δυναμικό αγωνιστών που δίνει με διάφορους τρόπους το παρόν στην υπόθεση αυτή, που συμμετέχει στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή είναι και έξω από αυτή. Ωστόσο η μεγάλη δύναμη αυτής της προσπάθειας βρίσκεται στη σύγχρονη εργατική τάξη, στη νεολαία, στη μαρξιστική διανόηση, σε αυτό που υπάρχει, αλλά πολύ περισσότερο σε αυτό που μπορεί να δημιουργηθεί και να μετασχηματιστεί και μέσα από τη διαδικασία για ένα νέο πρόγραμμα και κόμμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης. Η συγκρότηση κόμματος για μας δε μπορεί να προχωρά χωρίς οργάνωση και συσπείρωση ενός σημαντικού τμήματος της αγωνιζόμενης εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεζόμενων λαϊκών στρωμάτων όπως και της μαχόμενης νεολαίας. Πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία που θα καθοριστεί και από την ταξική πάλη αλλά και από τη συνειδητή προσπάθειά για την ανάπτυξη προσβάσεων και ισχυρών συναγωνιστικών δεσμών με την εργατική τάξη, όπως και από την συνολική ανάπτυξη πολιτικοθεωρητικής παρέμβασης μέσα στην ίδια τη τάξη.
Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα «συμμάζεμα» κάποιων δυνάμεων κομμουνιστικής αναφοράς. Ούτε σκοπεύουμε να συρράψουμε τα ρετάλια του ηττημένου κομμουνιστικού κινήματος μπας και βρούμε ένα ρούχο να φορέσουμε για να περάσει η μπόρα της αντεργατικής εκστρατείας. Αντίθετα αναζητούμε το πιο πρωτοποριακό πολιτικό πατρόν που θα καταφέρει να ντύσει τα όνειρα και τις προσδοκίες του μαχόμενου κόσμου.
Η πρότασή μας έχει στοιχεία προγραμματικά και πολιτικά, δεν αποτελεί μια τυπική οργανωτική προσπάθεια συγκόλλησης όσων αναφέρονται γενικά και αφηρημένα σε κάποιον κομμουνιστικό προσανατολισμό. Δυνάμεις που θεωρούν ότι δεν υπάρχει ανάγκη τομής στην κομμουνιστική στρατηγική και αναστοχασμού πάνω στην ιστορική διαδρομή ανόδου και ήττας του κομμουνιστικού κινήματος, που δεν θέτουν το καθήκον της ανάλυσης των αλλαγών του σύγχρονου καπιταλισμού, που εγκλωβίζονται στον ένα ή τον άλλο βαθμό σε λογικές κυβερνητικής διαχείρισης ή/και συμμαχίας με όρους ηγεμόνευσης από ρεφορμιστικά ρεύματα, απορρίπτοντας ή υποβαθμίζοντας την ανάγκη της επαναστατικής τομής, ή που δεν θέτουν το στόχο για ανώτερη κομματική συγκρότηση ως σημερινό καθήκον, είναι φανερό πως δεν μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια, καθώς έχουν άλλη στοχοθεσία.
Μήπως αυτή η πρωτοβουλία διχάσει περισσότερο; Απεναντίας πιστεύουμε ότι η διαδικασία για ένα σύγχρονο πρόγραμμα και κόμμα κομμουνιστικής απελευθέρωσης όχι μόνο δεν αντιστρατεύεται, αλλά μπορεί να ενισχύσει τον ευρύτερο διάλογο της αντικαπιταλιστικής και κομμουνιστικής Αριστεράς, αλλάζοντας και αναβαθμίζοντας την ατζέντα της συζήτησης ακόμα και της αντιπαράθεσης, αλλά περισσότερο από όλα το βάθος των τοποθετήσεων. Από την πλευρά μας θέλουμε να είμαστε καθαροί. Στον αναγκαίο αυτό διάλογο αυτό επιδιώκουμε παραπέρα θετικές διαφοροποιήσεις στη κατεύθυνση της νέας κομμουνιστικής συσπείρωσης.
Μήπως όμως μια τέτοια πρωτοβουλία αδυνατίσει την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μεταφέρει το κέντρο βάρους της συζήτησης εκτός του μετωπικού εγχειρήματος της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς; Ίσα, ίσα η προσπάθεια για μια νέα κομμουνιστική συσπείρωση μπορεί να συμβάλλει στην αναζωογόνηση και της ίδιας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με δυνάμεις που σήμερα για μια σειρά λόγους βρίσκονται εκτός της, την παρακολουθούν με σκεπτικισμό ή κρατάνε αποστάσεις. Η συζήτηση για μια σύγχρονη επαναστατική στρατηγική και για το περιεχόμενο του κομμουνιστικού προγράμματος του 21ου αιώνα μπορεί να μετασχηματίσει συνολικά και την πρωτοπορία της μετωπικής αντικαπιταλιστικής αριστεράς και αυτήν του μαζικού κινήματος.
Με ποια βήματα προχωράμε;
Συνδημιουργία με άλλους αγωνιστές και δυνάμεις, όχι απλή μετεξέλιξη
Για όλους αυτούς τους λόγους ως ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση καταθέτουμε ανοικτή πρόσκληση διαλόγου και συσπείρωσης για το πρόγραμμα και το κόμμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης στην εποχή μας. Ζητούμενο είναι η αποφασιστική συμβολή της οργάνωσής μας μαζί με άλλους/ες κομμουνιστές/ριες, δρώντας από κοινού –με πνεύμα συντροφικό, ειλικρίνειας και σεβασμού– με όλους τους πρωτοπόρους αγωνιστές και τις δυνάμεις που εμπνέονται από τον ίδιο στόχο και όχι απλώς η δική μας μετεξέλιξη. Σε αυτή τη συζήτηση θα συμβάλλουμε με τις επεξεργασίες μας και βέβαια με την Πρόταση μας για την Προγραμματική Διακήρυξη του νέου φορέα, πρόταση που σχεδιάζουμε να συζητηθεί βαθύτερα τόσο μέσα στο ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση όσο και με το δυναμικό που απευθύνουμε τη πρόταση διαλόγου και συσπείρωσης.
Βήματα σε αυτή την υπόθεση θεωρούμε τη δημιουργία, σε πανελλαδικό επίπεδο και σε όσο το δυνατόν περισσότερους κλάδους, γειτονιές και πόλεις, επιτροπών πρωτοβουλίας από αγωνιστές που θέλουν να συμβάλουν σε ένα νέο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα, σε μια νέα κομμουνιστική Αριστερά, παράλληλα με τη δημιουργία μιας κεντρικής Πρωτοβουλίας συντονισμού και οργάνωσης του διαλόγου, σε παναττικό και πανελλαδικό επίπεδο, με τη συμμετοχή οργανώσεων, ομάδων, κινήσεων, πρωτοβουλιών βάσης, αγωνιστών του εργατικού-λαϊκού-νεολαιίστικου κινήματος και της μαχόμενης κομμουνιστικής Αριστεράς, διανοουμένων, που εμπνέονται από τον στόχο αυτό.
Οι επιτροπές πρωτοβουλίας βάσης και η κεντρική πρωτοβουλία θα συντονιστούν και θα οργανώσουν από κοινού τα επόμενα βήματα συγκέντρωσης δυνάμεων και διαλόγου για το νέο φορέα, για μια πανελλαδική συνάντηση που θα καθορίσει και την πορεία προς το ιδρυτικό συνέδριο της νέας κομμουνιστικής οργάνωσης.
Προτείνουμε επίσης τη δημιουργία μιας διεθνούς ψηφιακής πλατφόρμας διαλόγου για να φέρει σε επαφή την προσπάθεια που εξελίσσεται στη χώρα μας με τα πρωτοπόρα τμήματα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Νέα έμπνευση σε ρήξη με τη λογική του «εφικτού»
Για ένα είμαστε βέβαιοι, το ότι η κατάσταση στην Αριστερά δεν μπορεί να μείνει στα σημερινά επίπεδα. Ο καιρός δεν μας επιτρέπει «χαμηλές πτήσεις» και «απάγκιο», αλλά απαιτεί το άνοιγμα στη θάλασσα των παροξυμένων αντιθέσεων του ολοκληρωτικού καπιταλισμού της εποχής μας με πλοίο το σύγχρονο πολιτικό υποκείμενο της ανατρεπτικής υπέρβασης τους και καπετάνιο στο πηδάλιο του μια σύγχρονη επαναστατική στρατηγική.
Αυτή η νέα κομμουνιστική απόπειρα, στο φόντο του περάσματος ενός αιώνα από τη πρώτη νικηφόρα επανάσταση σοσιαλιστικού προσανατολισμού, τον κόκκινο Οκτώβρη, δεν μπορεί παρά να εδράζεται στις σύγχρονες επιστημονικές, τεχνολογικές, παραγωγικές και συνολικά πολιτιστικές δυνατότητες της εποχής μας, που με διαστρεβλωτικό τρόπο αναδεικνύονται από τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό και κυρίως στις δυνατότητες της σύγχρονης εργατικής τάξης για μια τρίτη νικηφόρα πτήση προς τον ουρανό της χειραφέτησης και της ελευθερίας.
Αναδεικνύουμε λοιπόν ως κρίσιμο στόχο της περιόδου τη συγκρότηση της πρωτοπορίας, σε όλα τα επίπεδα σε ανώτερο βαθμό από σήμερα. Συγκρότηση στο επίπεδο του κόμματος, στο επίπεδο του μετώπου με ανασυγκρότηση, αναβάθμιση και ανάπτυξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και βέβαια του μαζικού κινήματος με την ταξική και πολιτική του ανασυγκρότηση. Ξεχωρίζουμε, σχετικά αλλά σε διαλεκτική σύνδεση με τα άλλα δύο επίπεδα, το στρατηγικό πεδίο, ενός σύγχρονου προγράμματος και κόμματος κομμουνιστικής απελευθέρωσης, μιας νέας κομμουνιστικής Αριστεράς γιατί πιστεύουμε ότι όλη την προηγούμενη καυτή επταετία της ταξικής πάλης που διεξήχθη στην ελληνική κοινωνία, το έλλειμμα της συνολικής κομμουνιστικής στρατηγικής απάντησης στον καπιταλισμό της κρίσης και της αντιδραστικής ανασυγκρότησης αποτέλεσε τη βασική αδυναμία και συνέβαλε με την έλλειψή του στη σημερινή κατάσταση. Πολύ περισσότερο θεωρούμε ότι η σημερινή κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί όχι με μια ακόμη «εφικτή» λύση, αλλά με μια συλλογική έμπνευση στρατηγικών προδιαγραφών.
