της Ηλέκτρας Γεωργίου
Αντιδραστικές απαντήσεις από ΕΕ και κυβέρνηση
Η σύνοδος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό εμβάθυνε την αντιδραστική γραμμή με την οποία η ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζουν το θέμα. Βασικός στόχος του Γ. Μουζάλα είναι η δημιουργία κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, δηλαδή φυλακών για πρόσφυγες και μετανάστες τύπου Αμυγδαλέζας. Οι υπάλληλοι του EASO (Eυρωπαϊκή Υπηρεσία για το Άσυλο) βγάζουν αρνητική γνωμοδότηση για όλες τις αιτήσεις ασύλου!
Με τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 15ης Δεκέμβρη επικυρώθηκαν οι βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής καταστολής και αποτροπής των προσφυγικών πληθυσμών και εγκρίθηκε το κοινό σχέδιο που εκπόνησαν ελληνική κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ικανοποίηση εκφράστηκε για την υλοποίηση των συμφωνιών που έχουν υπογραφεί με πέντε αφρικανικές χώρες, ενώ εκφράστηκε η πρόθεση να συναφθούν πρόσθετες αντίστοιχες συμφωνίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζεται για τη λήψη νομοθετικών πρωτοβουλιών προκειμένου να προωθηθεί περαιτέρω η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της Βαλέτα που διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 στη Διάσκεψη Κορυφής αρχηγών της ΕΕ και αφρικανικών χωρών με βασικό στόχο τη συνεργασία για επιστροφές προσφύγων στις χώρες καταγωγής. Ενίσχυση θα δοθεί και στην ακτοφυλακή της Λιβύης για την αποτροπή της διέλευσης όσων έχουν φτάσει στις λιβυκές ακτές.
Ανακοινώθηκε η πρόθεση να προχωρήσει η αναθεώρηση του συστήματος ασύλου σε επίπεδο ΕΕ. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι η κατεύθυνση αυτής της αναθεώρησης θα είναι αντιδραστική και ότι θα κατεδαφίσει και τα τελευταία νομικά προσχήματα.
Αξίζει να σημειωθεί η επιμονή της ελληνικής κυβέρνησης στη δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων στην ενδοχώρα που εκφράστηκε με την επιστολή Μουζάλα προς τους υπουργούς Εσωτερικών και Μετανάστευσης της ΕΕ ενόψει του συμβουλίου υπουργών της 9ης Δεκεμβρίου. Η ελληνική κυβέρνηση παρακαλάει για τη δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων-φυλακών στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αποσυμφορηθούν τα νησιά, προσθέτοντας, στο γεωγραφικό περιορισμό που εφαρμόζει ήδη για τους αιτούντες άσυλο στα νησιά, τον κανονικό εγκλεισμό τους σε φυλακές στην ηπειρωτική χώρα. Για να μαλακώσει τις εντυπώσεις, ο υπουργός δήλωσε ότι αυτά τα κέντρα προορίζονται για παραβατικούς αιτούντες και για πολίτες χωρών με χαμηλά ποσοστά αναγνώρισης ασύλου (π.χ. Πακιστάν, Μπαγκλαντές), που έτσι κι αλλιώς κάνουν, σύμφωνα με δηλώσεις του, κατάχρηση του δικαιώματος (είναι «καταναλωτές ασύλου», όπως τους έχει αποκαλέσει με περιφρόνηση).
Στην έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «εφαρμογή της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας» (ημ. 9/12), λίγες μέρες πριν το Συμβούλιο, διατυπώθηκε ιδιαίτερη ικανοποίηση για τα βήματα που έχουν επιτευχθεί το τελευταίο δίμηνο, αλλά διαπιστώθηκε ότι στόχος για το επόμενο διάστημα αποτελεί πρωτίστως η εξάλειψη της καθυστέρησης της εξέτασης των αιτημάτων ασύλου στα ελληνικά νησιά. Η ικανοποίηση προέρχεται φυσικά από την αποτελεσματική αποτροπή των προσφύγων και μεταναστών να περάσουν στην Ελλάδα, παρά τις διοικητικές καθυστερήσεις και τις ελλείψεις (κατά μέσο όρο 81 αφίξεις ημερησίως έναντι των 1.700 του ίδιου διμήνου του 2015). Στην έκθεση γίνεται λόγος για την τεράστια μείωση του αριθμού των θανάτων στο Αιγαίο χωρίς όμως να σημειώνεται ούτε μια λέξη για τον τριπλασιασμό, αναλογικά με τις ροές, των θανάτων στη Μεσόγειο κατά το 2016 (3.740 ως το τέλος Οκτώβρη 2016, δηλαδή όσοι είχαν πνιγεί καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2015 ενώ οι ροές του 2016 ως τότε ήταν ίσες με το 1/3 των ροών του 2015).
Στην Ελλάδα έχουν σταλεί ήδη 682 υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής-Ακτοφυλακής κι έχει προχωρήσει η συνεργασία της με το ΝΑΤΟ. Επιπλέον, το ΕΑSO (Eυρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο) έχει στείλει 75 εμπειρογνώμονες κι ετοιμάζεται να στείλει άλλους 150 για τους οποίους έχουν προκηρυχθεί σχετικές θέσεις προκειμένου να επιταχυνθεί η εξέταση των αιτημάτων ασύλου. Να σημειωθεί ότι οι εμπειρογνώμονες του EASO είναι αυτοί που εισηγούνται για την κρίση του παραδεκτού των αιτημάτων όσων εισέρχονται στα ελληνικά νησιά και που προτείνουν σωρηδόν την απόρριψη των αιτήσεων ως απαράδεκτων με το σκεπτικό ότι οι πρόσφυγες έχουν διαμείνει ή διέλθει απλώς από την «ασφαλή τρίτη χώρα» Τουρκία. Οι υπάλληλοι της υπηρεσίας ασύλου εν συνεχεία αποδέχονται τις εισηγήσεις και εκδίδουν πανομοιότυπες απορριπτικές αποφάσεις.
Από τις αρχές του 2016, έχουν πραγματοποιηθεί 1.187 επιστροφές στην Τουρκία, μεταξύ των οποίων 95 πολιτών Συρίας, ενώ είναι ιδιαίτερα αυξημένος ο αριθμός των «οικειοθελών» επιστροφών (5.710), που φαίνεται ότι αποτελεί αναγκαστική «επιλογή» πολλών εγκλωβισμένων και χωρίς δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών.
Επιμέρους στόχο αποτελεί η φαστ τρακ εξέταση για τους προερχόμενους από τις χώρες του Μαγκρέμπ, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και άλλες χώρες και η δημιουργία επιπλέον κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων στα νησιά, γιατί αναγνωρίζεται ότι στις δομές διαμένει περίπου διπλάσιος αριθμός ανθρώπων από αυτόν που αντιστοιχεί στη δυναμικότητά τους (16.295 σε 7.450 θέσεις υποδοχής).
Αν προστεθεί στα παραπάνω από τη μία η επανεργοποίηση όσων προβλέπει η συνθήκη του Δουβλίνου από το Μάρτιο του 2017 και η επιστροφή στην Ελλάδα όλων όσων έχουν διέλθει σε άλλο κράτος-μέλος και από την άλλη η προσπάθεια ανάθεσης του μάνατζμεντ του προσφυγικού σε αμερικάνικη εταιρεία συμβούλων, ολοκληρώνεται η εικόνα για την ολοένα και πιο αντιδραστική πολιτική της ΕΕ και της υπερθεματίζουσας ελληνικής κυβέρνησης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση να δεχτεί άμισθες (!) υπηρεσίες από την αμερικάνικη εταιρεία ΜC Kinsey για τη διαχείριση του προσφυγικού. Είναι απορίας άξια δύο τουλάχιστον πράγματα: Πρώτον, γιατί μία εταιρεία που έχει προσφέρει αντίστοιχες υπηρεσίες στη γερμανική κυβέρνηση έναντι του καθόλου ευτελούς ποσού του 1,8 εκατ. ευρώ θα προσφέρει δωρεάν τις ίδιες στην Ελλάδα; Δεύτερον, τι ακριβώς συμβουλές θα προσφέρει μια τέτοια εταιρεία όταν η διαχείριση των επιστροφών, της υποδοχής και της εξέτασης των αιτημάτων ασύλου δεν είναι οργανωτικό διοικητικό θέμα αλλά ζήτημα πολιτικής; Γιατί, ενώ δεν είναι η πρώτη φορά που το ελληνικό (κι όχι μόνο) δημόσιο έχει επιλέξει να πάρει «τεχνογνωσία» αναδιοργάνωσης από ιδιωτική εταιρεία (χρυσοπληρώνοντας πάντα), είναι η πρώτη φορά που οι επιλογές για μια λειτουργία που ασκεί ο σκληρός κρατικός πυρήνας (υπουργεία μετανάστευσης, δημόσιας τάξης κ.λπ.) παραχωρούνται σε ιδιωτική εταιρεία, σαν να πρόκειται απλά για ένα θέμα μάνατζμεντ. Ή μήπως πρόκειται, εφόσον θεωρείται λήξαν όλο το πλαίσιο άσκησης πολιτικών;
