του Λεωνίδα Βατικιώτη
Στη δίνη μιας διαπραγμάτευσης που όσο συνεχίζεται τόσο περισσότερο η κυβέρνηση υποχωρεί και τόσο περισσότερο μεγαλώνουν οι απαιτήσεις των δανειστών με αποτέλεσμα το κενό να μεγαλώνει, κι όχι να κλείνει όπως θα αναμενόταν, μοιάζει να βυθίζεται η κυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο τα αναχώματα στους εκβιασμούς που επιχειρεί να στήσει η κυβέρνηση μέσω των Ευκλ. Τσακαλώτου και Γ. Βαρουφάκη, που την προηγούμενη εβδομάδα αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο της ρήξης, κι αυτή την εβδομάδα μέσω των Π. Σκουρλέτη και Ν. Βούτση, που άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην πληρωθεί η δόση στο ΔΝΤ της Πέμπτης 9 Απριλίου, αν δεν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, αποδυναμώνουν και δεν ισχυροποιούν τη θέση της κυβέρνησης καθώς «καίνε», άδοξα μάλιστα, το ισχυρότερο χαρτί που έχει στη διάθεσή της∙ αυτό της στάσης πληρωμών. Το χαρτί αυτό καίγεται γιατί αποδεικνύεται πως η χρήση του είναι καθαρά και μόνο διαπραγματευτική, χωρίς να συνοδεύεται από μια γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με τους δανειστές.
Η στάση των δανειστών, από την άλλη, διακρίνεται όχι μόνο από σταθερότητα αλλά κι από κλιμάκωση. Τα όσα έγιναν με τη δεύτερη λίστα που δόθηκε στη δημοσιότητα από τους Ευρωπαίους, μέσω των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, είναι ενδεικτικά. Οι δανειστές παραβίασαν την υπόσχεση που είχαν δώσει στον έλληνα υπουργό Οικονομικών να μη δημοσιοποιηθεί η λίστα, έτσι ώστε να εκθέσουν την ελληνική κυβέρνηση, με τη βεβαιότητα ότι κάθε βήμα που κάνει προς τα πίσω προετοιμάζει το επόμενο. Έτσι, η δέσμευση της Ελλάδας για πρωτογενές πλεόνασμα από 3,1 ως 3,9% του ΑΕΠ ακυρώνει ντε φάκτο όποιο προηγούμενο αίτημά της για πλεόνασμα στην περιοχή του 1%, οδηγώντας την ακόμη ένα βήμα κοντύτερα στο μέιλ Χαρδούβελη και ειδικότερα στα τρία θέματα που αποτελούν το πραγματικό επίδικο της τρέχουσας διαπραγμάτευσης, προσπερνώντας αδιάφορα κάθε άλλη πρόταση ακόμη κι αν έχει εισπρακτικό αντίκρισμα όπως για παράδειγμα το κυνήγι της φοροδιαφυγής. Σημαντικά μικρότερο των αρχικών προσδοκιών, αλλά διόλου αμελητέο, σε μια συγκυρία που η κρίση ρευστότητας έχει φτάσει στο απόγειό της. Τα τρία αυτά επίδικα είναι το εργασιακό, το ασφαλιστικό και οι ιδιωτικοποιήσεις.
Κι η κυβέρνηση, όπως φάνηκε από τη λίστα των μεταρρυθμίσεων που δόθηκε στη δημοσιότητα (κι επιμελώς είχε αποκρυφτεί από τα νον πέιπερ του Μαξίμου), στο ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις των πιστωτών, παραβιάζοντας κατάφωρα και το γράμμα και το πνεύμα των προεκλογικών της εξαγγελιών. Τα όσα γράφονται στο σχετικό κεφάλαιο 5.1 θα μπορούσαν να είχαν διατυπωθεί από μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση, καθώς ασκείται κριτική από τα δεξιά στις μέχρι σήμερα ιδιωτικοποιήσεις. Αναφέρεται κατά λέξη: «Οι προηγούμενες ιδιωτικοποιήσεις έγιναν ερασιτεχνικά και με συμβόλαια νομικά επισφαλή, με αποτέλεσμα πολλές από τις ολοκληρωμένες ιδιωτικοποιήσεις να ακυρωθούν από τα δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού». «Εδώ οι καλές ιδιωτικοποιήσεις» λοιπόν, σαν να αναφωνεί η κυβέρνηση. Και συνεχίζει στα προτεινόμενα μέτρα: «Η κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει να θέτει τις ιδιωτικοποιήσεις σε μια υγιή βάση, τόσο νομικά όσο και με όρους ενσωμάτωσής τους σε ένα ευρύτερο αναπτυξιακό πλαίσιο. Η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ έχει ανανεωθεί και η διαδικασία των προσφορών που διακόπηκε από τις εκλογές έχει ξεκινήσει ξανά, π.χ. στην περίπτωση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά […] Η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ δεσμεύεται να συμμορφωθεί με τα ακόλουθα κριτήρια: Όλα τα υπάρχοντα συμβόλαια θα γίνουν σεβαστά. Όλες οι διαδικασίες που έχουν ξεκινήσει πρόκειται να συνεχιστούν». Τα συνολικά έσοδα μάλιστα που υπόσχεται η κυβέρνηση στους «θεσμούς» από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας για το τρέχον έτος ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ. Στόχος που αν επιτευχθεί θα κατατάσσει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σε πολύ καλύτερη θέση σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Αρκεί να αναφερθεί πως τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις το 2011 ήταν 1,6 δισ. ευρώ, το 2012 μηδενικά και το 2013 ήταν μόλις 1 δισ. ευρώ, όπως περιγράφονται στη λίστα που έστειλε η κυβέρνηση. «Σπάνια ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων έχει αποτύχει τόσο θεαματικά!» αναφέρεται κατά λέξη, σαν οι συντάκτες της, αντί να χαίρονται που το πρόγραμμα εκποίησης δεν ολοκληρώθηκε, να συμμερίζονται την απογοήτευση των πιστωτών για τα χαμηλά έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις…
Εισπρακτικό είναι επίσης και το μέτρο (4.1) αύξησης των εισιτηρίων στους αρχαιολογικούς τόπους και τα μουσεία, όπως περιγράφεται κάτω από την ταμπέλα «μιας νέας πολιτικής εισιτηρίων που θα βασίζεται στην κίνηση, την πολιτιστική σπουδαιότητα και σε τιμές εισιτηρίων που θα συγκρίνονται με άλλες χώρες της ΕΕ». Προφανώς μετά τη σύγκλιση των μισθών και των συντάξεων αποτελεί ηθική υποχρέωσή μας να συγκλίνουμε και στο επίπεδο των τιμών… Από αυτό το μέτρο η κυβέρνηση υπόσχεται να εισπράξει 5 ως 10 εκατ. ευρώ το τρέχον έτος και 20 εκατ. από το 2016 και μετά.
Νεοφιλελεύθερης έμπνευσης είναι επιπλέον τα μέτρα περαιτέρω αυτονόμησης και θεσμικής θωράκισης τριών οντοτήτων που η «ανεξαρτησία» τους από την πολιτική αποτελεί νεοφιλελεύθερο «θέσφατο»: Πρώτο, της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (3.19) που ιδρύθηκε ως αυτόνομη οντότητα στο υπουργείο Οικονομικών το 2012. Δεύτερο, του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (10.2), καθώς βεβαιωμένα πλέον μετά και την αποστολή στο εξωτερικό του 1,2 δισ. ευρώ που είχε περισσέψει από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών χωρίς να ενημερωθεί η κυβέρνηση, αποτελεί μακρύ χέρι των πιστωτών και, τρίτο, της Τράπεζας της Ελλάδος (10.3) που αποτελεί όργανο της ΕΚΤ χωρίς να λογοδοτεί στην κυβέρνηση ή τη Βουλή. Άλλωστε δεν έχει περάσει ούτε καν ένας χρόνος από τον Ιούνιο του 2014, όταν ο Γ. Στουρνάρας μετακόμισε από το υπουργείο Οικονομικών στο κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα, προκαλώντας την οξύτατη αντίδραση τής τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης που πίσω από τη μετακίνησή του, πολύ σωστά, διέκρινε τη βιασύνη του Σαμαρά και των Ευρωπαίων να ελέγξουν τα κρίσιμα πόστα ώστε να προκαταλάβουν τις μελλοντικές εξελίξεις ακυρώνοντας πιθανές ριζοσπαστικές αλλαγές. Η ενίσχυση λοιπόν της ασυδοσίας της κεντρικής τράπεζας εννιά μήνες μετά δεν διεκδικεί και δάφνες πολιτικής συνέπειας…
Ενώ τα μέτρα που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις ή τα δημόσια έσοδα ξεχειλίζουν από σαφήνεια, τα φιλολαϊκά μέτρα που καταλαμβάνουν τις τελευταίες 6 από τις 26 συνολικά σελίδες (σκιά ακόμη και των εξαγγελιών της Θεσσαλονίκης) βρίθουν από καθόλου μα καθόλου δημιουργικές ασάφειες. Για παράδειγμα, στα «μέτρα στην κατεύθυνση σταδιακής αύξησης του ελάχιστου μισθού» (13.4) αναφέρεται πως «η άνοδος του ελάχιστου μισθού μπορεί να σχεδιαστεί με τρόπο συμβατό με βελτιώσεις στην ανταγωνιστικότητα». Κι αν οι πολυαναμενόμενες επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα δεν γίνουν ποτέ (όπως είναι και το πιθανότερο) ή είναι τόσο ασήμαντες που η επίδρασή τους δεν φανεί, τότε τι τύχη θα έχει η υπόσχεση για αύξηση του κατώτατου μισθού;
Στο κεφάλαιο για «την επανεισαγωγή της 13ης σύνταξης σε συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα» το όριο της σύνταξης κάτω της οποίας θα επανέλθει η 13η μένει να καθοριστεί. Αναφέρεται στα προτεινόμενα μέτρα πως «μια 13η σύνταξη θα δοθεί στους χαμηλοσυνταξιούχους (με το κατώφλι της μηνιαίας σύνταξης να αποφασιστεί) τον Δεκέμβριο του 2015». Επομένως ακόμη κι αυτό το όριο των 700 ευρώ, που είχε αναφερθεί πολλές φορές στο παρελθόν, αμφισβητείται επισήμως…
Στα μέτρα των δανειστών είναι επίσης κομμένα τα μέτρα κατάργησης των πρόωρων συντάξεων στις τράπεζες και τις πρώην ΔΕΚΟ (14.14) και συγχώνευσης ασφαλιστικών ταμείων (14.15) απ’ όπου αναμένεται η εξοικονόμηση 10 εκατ. ευρώ για το 2015.
Παρά τις σημαντικότατες υποχωρήσεις της κυβέρνησης, οι Ευρωπαίοι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να απελευθερώσουν τις πιστώσεις που θα επιτρέψουν την «αναίμακτη» πληρωμή στο ΔΝΤ της δόσης των 458 εκατ. ευρώ, την Πέμπτη 9 Απριλίου, όπως έχει δηλώσει πως θα πράξει η κυβέρνηση, με κάθε κόστος. Η πληρωμή αυτής της δόσης θα οξύνει την ασφυξία του ελληνικού δημοσίου, που έχει ήδη επιταθεί όχι μόνο από τις ενέργειες των πιστωτών, όσο κι αν αυτές είναι οι σημαντικότερες, αλλά κι από τη δική της πρωτοβουλία να δανειστεί ό,τι ρευστό κυκλοφορούσε σε δημόσιες οντότητες, γεννώντας εύλογες απορίες πώς θα αποπληρωθούν όλα αυτά τα ποσά στο μέλλον. Για να αποδοκιμαστεί αυτή η επιλογή και να προβληθεί η αναγκαιότητα άμεσης παύσης πληρωμών του δημόσιου χρέους, με πρώτο στόχο να μην πληρωθεί η δόση στο ΔΝΤ τη Μ. Πέμπτη 9 Απριλίου, η Κίνηση για τη Διαγραφή του Χρέους Τώρα! αποφάσισε εκείνη τη μέρα στις 6.30 το απόγευμα να οργανώσει πικετοφορία στην Αθήνα, με σημείο συνάντησης τα Χαυτεία (Αιόλου & Σταδίου) και προορισμό το υπουργείο Οικονομικών. Ανάλογες συγκεντρώσεις προτείνεται να οργανωθούν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, ώστε να κλιμακωθούν οι αντιδράσεις ενάντια στην πληρωμή του χρέους. Στην ίδια κατεύθυνση θα συμβάλει και η επόμενη πικετοφορία, που έχει οριστεί για τις 12 Μαΐου, οπότε η Ελλάδα θα πληρώσει στο ΔΝΤ επιπλέον 763 εκατ. ευρώ!
Με τέτοια βροχή εκατομμυρίων ποιος θα πει ότι λεφτά δεν υπάρχουν; Λεφτά περισσεύουν αλλά, ως είθισται, πάνε στους δανειστές…
