του Δημήτρη Σταμούλη
Το επιθετικό της πρόσωπο ενάντια στους εργαζόμενους στο χώρο του εμπορίου έδειξε ακόμα μια φορά η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, η οποία μπορεί να αναζητάει τα κουκιά για τον πρόεδρο-μαριονέτα, αλλά ταυτόχρονα συνεχίζει να υπηρετεί πιστά και με ξεδιάντροπο τρόπο το μεγάλο πολυεθνικό και ντόπιο εμπορικό κεφάλαιο, τις μεγάλες αλυσίδες, τα μολ και τα εκπτωτικά χωριά. Με τροπολογία στο νομοσχέδιο για το ΕΣΠΑ, την οποία κατέθεσε την τελευταία στιγμή, ως είθισται, αποφασίστηκε τα καταστήματα να λειτουργήσουν και τρίτη Κυριακή μέσα στον Δεκέμβριο, δηλαδή και στις 28 Δεκεμβρίου! Αυτό απλούστατα σημαίνει ότι για όσους ακόμα εργάζονται στο χώρο του εμπορίου προβλέπεται «εργασιακή εξόντωση», αφού ουσιαστικά θα εξαναναγκαστούν να δουλέψουν «σερί», χωρίς καμιά ανάπαυση, χωρίς καμιά ξεκούραση, για πάνω από ένα μήνα και σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, εντελώς απλήρωτοι.
Επομένως η απεργία που έχουν προκηρύξει για σήμερα Κυριακή πολλά πρωτοβάθμια σωματεία από το χώρο του εμπορίου, σύλλογοι εμποροϋπαλλήλων, ο Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου και άλλες συλλογικότητες που συσπειρώνονται στο συντονιστικό κατά της εργάσιμης Κυριακής και η ομοσπονδία ΟΙΥΕ αποκτά ακόμα μια φορά κρίσιμο ρόλο, για να έρθουν στο προσκήνιο οι εργατικές ανάγκες, το δικαίωμα στις αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, σε ανθρώπινα ωράρια, με μισθούς ικανούς να ζήσουν τον κάθε εργαζόμενο και την οικογένειά του.
Διότι ο κλάδος του εμπορίου έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί χαρακτηριστικό πειραματικό εργαστήρι των μεσαιωνικών αντεργατικών σχεδίων του κεφαλαίου, με τη μάχη ενάντια στην εργάσιμη Κυριακή να αποκτά ολοένα και πιο συνολικά χαρακτηριστικά για όλη την εργατική τάξη.
Για να γίνει κατανοητό αυτό, αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στην έκθεση του Ινστιτούτου Ερευνών της ΕΣΕΕ που ανακοινώθηκε αυτές τις μέρες και αποκαλύπτει ότι διπλασιάστηκε το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στο χώρο του εμπορίου, όλη αυτή την περίοδο των πέτρινων χρόνων των Μνημονίων. Συγκεκριμένα, το δεύτερο τρίμηνο του έτους με καθεστώς μερικής απασχόλησης εργάζεται το 8,4% του συνολικού αριθμού των εργαζομένων, από 4,5% που ήταν το δεύτερο τρίμηνο του 2008. Το ίδιο χρονικό διάστημα χάθηκαν από το εμπόριο περίπου 75.000 θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων να γυρίσει στα επίπεδα του 2002 με 2003, σε 364.473.
Η συνολική απασχόληση (μαζί με εργοδότες, αυτοπασχολούμενους και βοηθούντα μέλη) για την προαναφερόμενη περίοδο παρουσίασε μείωση κατά 205.600 άτομα. Ο αριθμός των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση υποχώρησε κατά 30.900 άτομα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι συντάκτες της έρευνας διαπιστώνουν ότι η μερική απασχόληση δεν είναι συνειδητή επιλογή για 7 στους 10 εργαζόμενους, καθώς δήλωσαν πως προτιμούν εργασία πλήρους ωραρίου, αλλά εξαναγκάζονται να εργάζονται με μερική απασχόληση καθώς δεν μπόρεσαν να βρουν δουλειά. Αναγκαστική είναι και η προσωρινή απασχόληση, καθώς σύμφωνα με την έκθεση το 65% των μισθωτών την αποδέχτηκε επειδή δεν μπόρεσε να βρει σταθερή εργασία. Επίσης για την περίοδο της κρίσης περιορίζεται η απασχόληση με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο 7,1%.
Όσον αφορά το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, το μόνο που απέφερε είναι η αύξηση των ημερών και των ωρών απασχόλησης, αλλά κυρίως των αυτοαπασχολούμενων. Συνολικά το 18,2% των εργαζομένων στο εμπόριο δουλεύει τακτικά την Κυριακή. Αυτό σημαίνει ότι δουλεύουν επτά ημέρες της εβδομάδας. Παράλληλα, οργιάζει το φαινόμενο των απλήρωτων υπερωριών, καθώς το 2014 το ποσοστό ήταν 63,4%, το 2013 77,4% και το 2008 47,6%.
Από την εικόνα αυτή προκύπτει ανάγλυφα το μέγεθος της άγριας εκμετάλλευσης που έχουν επιβάλει εργοδότες και κυβέρνηση στο χώρο του εμπορίου, ανοίγοντας δρόμους αντιδραστικοποίησης και ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων για όλους τους χώρους και κλάδους εργασίας. Στην Αθήνα η σημερινή απεργιακή συγκέντρωση που έχουν εξαγγείλει σωματεία του κλάδου, συλλογικότητες και αλληλέγγυοι είναι στις 11 π.μ. στην οδό Ερμού στο Σύνταγμα.
Να σημειωθεί ότι σοβαρές αντιδράσεις προκαλούν και οι αντίστοιχες «πρωτοβουλίες» που παίρνουν τοπικοί «δημοτικοί άρχοντες» με τις περιβόητες Λευκές Νύχτες, όπως έπραξε και ο δήμαρχος Περιστερίου Ανδρ. Παχατουρίδης χθες Σάββατο. Η Εργατική Λέσχη Περιστερίου κάλεσε σε μαζική κινητοποίηση με σύνθημα «Όταν είναι μαύρες μέρες, δεν υπάρχουν λευκές νύχτες», καταγγέλλοντας το δήμαρχο της φιέστας, της αλληλεγγύης με χορηγούς, των εδώ και χρόνια απλήρωτων εργαζόμενων της δημοτικής επιχείρησης και των εκατοντάδων «ωφελουμένων» με μισθούς-φιλοδώρημα που προσλαμβάνονται κάθε χρόνο από τη δημοτική αρχή. Ο δήμαρχος από κοινού με τον Εμπορικό Σύλλογο Περιστερίου συνδιοργάνωσαν με πρόσχημα τις εορταστικές εκδηλώσεις ενόψει των Χριστουγέννων την πρώτη Λευκή Νύχτα στην πόλη. Ωστόσο, βρήκαν απέναντί τους τους διαδηλωτές από το χώρο του εμπορίου και αλληλέγγυους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Εργατικής Λέσχης και συμμετείχαν στη συγκέντρωση στην πλατεία Δημαρχείου.