του Μάκη Γεωργιάδη
Λίγες ημέρες πριν από την εργατική Πρωτομαγιά του 2013 και οι συνθήκες στα χωράφια και στις μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις της Ηλείας έρχονται να αναβιώσουν εικόνες από το 19ο αιώνα. Εργοδοτική τρομοκρατία, κυβερνητική συνενοχή. Φόβος και άθλιες συνθήκες διαβίωσης. «Δεν υπάρχει σωματείο. Δεν υπάρχει συνδικάτο ή άλλος φορέας που να μπορεί να μας στηρίξει σε μια διεκδίκηση», λέει στο Πριν ο Λέντου, εργάτης από το Μπαγκλαντές με τα λίγα Eλληνικά του. Ωστόσο, τα δολοφονικά πυρά των επιστατών της Νέας Μανωλάδας άνοιξαν μια ρωγμή σε όλη αυτήν τη ζοφερή εικόνα.
Την Παρασκευή 19 Απριλίου χωρίς καμία ιδιαίτερη προεργασία και βαδίζοντας σε «αχαρτογράφητη» περιοχή, κλιμάκια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, της ΚΕΕΡΦΑ, της Ένωσης Μεταναστών Εργατών και της Πακιστανικής Κοινότητας έφτασαν στη Μανωλάδα και μετά από δική τους πρόσκληση, μέσα σε ελάχιστες ώρες συγκεντρώθηκαν σε μια πρωτόγνωρη για τον τόπο συνέλευση, πάνω από 1.000 μετανάστες. Σκληρά εκμεταλλευόμενοι εργάτες γης από το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη αλλά και τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Οι πρώτοι σπόροι της αλληλεγγύης, της οργάνωσης και της εργατικής αφύπνισης ρίχτηκαν σε γόνιμο έδαφος. Ο δημοτικός σύμβουλος Πύργου και αγωνιστής της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Γιάννης Σεφερλής, δήλωσε εντυπωσιασμένος από το πλήθος των εργατών που συγκεντρώθηκαν και τη διάθεσή τους να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της οργάνωσης και της δημιουργίας σωματείου. «Δεν έφταναν οι αιτήσεις για να εγγραφούν στην Ένωση Μεταναστών Εργατών. Αναγκαστήκαμε και βγάλαμε φωτοτυπίες ώστε να συμπληρώσουν όλοι τα στοιχεία τους», μας λέει.
Η συγκέντρωση – συνέλευση στην πλατεία της Νέας Μανωλάδας ήταν εντυπωσιακή και οι εργάτες σήκωσαν για πρώτη φορά τη σφιγμένη γροθιά της πάλης και του αγώνα, ομολογούν και οι Πέτρος Κωνσταντίνου και Τζαβέντ Ασλάμ, οι οποίοι επίσης ήταν παρόντες. Η προσπάθεια για συνδικαλιστική συγκρότηση πάει μαζί με την ταυτόχρονη διεκδίκηση για παροχή αδειών παραμονής και εργασίας σε όλους τους μετανάστες, ώστε να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα και να μην τρέμουν από το φόβο της απέλασης ή της φυλακής. Να μην υποδουλώνονται για δεύτερη φορά από το καθεστώς «παρανομίας», το οποίο επιμελώς καλλιεργεί η πολιτεία. Η δημιουργία σωματείου έχει δρομολογηθεί, παρά τα σοβαρότατα προβλήματα από τους συσχετισμούς αλλά και τη δράση της γραφειοκρατίας των Εργατικών Κέντρων Πύργου και Αμαλιάδας. Οι προσπάθειες των ταξικών δυνάμεων και ειδικά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι εντατικές και τη Δευτέρα 22 Απριλίου στο Εργατικό Κέντρο του Πύργου πραγματοποιήθηκε η πρώτη σύσκεψη με τη συμμετοχή και μεταναστών εργατών οι οποίοι είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν στη δημιουργία σωματείου εργατών γης. Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν ληφθεί και στην Πάτρα.
Σε αυτή την κατεύθυνση, σήμερα στις 3 μ.μ. στην κεντρική πλατεία της Νέας Μανωλάδας πραγματοποιείται νέα συγκέντρωση, η οποία αναμένεται ότι δεν θα έχει ιστορικό προηγούμενο στην περιοχή. Στο μεγάλο αυτό συλλαλητήριο καλούν και συμμετέχουν η ΚΕΕΡΦΑ, η Ένωση Μεταναστών Εργατών, συνδικάτα φορείς και συλλογικότητες της περιοχής καθώς και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Διαρκές το έγκλημα
Τέσσερις μέρες πριν το δολοφονικό τουφεκισμό των μπαγκλαντεσιανών εργατών γης από τους επιστάτες στη Νέα Μανωλάδα, είχε συμβεί ανάλογο περιστατικό με 15 τραυματίες, αλλά δεν το έμαθε κανείς. Διαρκές είναι το έγκλημα της υπερεκμετάλλευσης και της τρομοκρατίας στα φραουλοχώραφα της οργής. Η διαφορά τώρα ήταν ότι οι αγρεργάτες προετοίμαζαν απεργία και ήταν έτοιμοι να αναμετρηθούν με τα αφεντικά και τους απεργοσπάστες. Γι’ αυτό δέχθηκαν τα σκάγια. Αλλά δεν δέχθηκαν να σωπάσουν!
Η δολοφονική επίθεση εναντίον των μεταναστών εργατών γης στη Νέα Μανωλάδα της Ηλείας φέρνει στην επιφάνεια κεφαλαιώδη ζητήματα για ολόκληρο το εργατικό κίνημα. Ο τραυματισμός 34 μεταναστών εργατών από τους πυροβολισμούς των επιστατών – μπράβων στις φυτείες της φράουλας, είναι η ακραία εκδήλωση της αρπακτικής εκμεταλλευτικής αντίληψης και της απροκάλυπτης ρατσιστικής πρακτικής η οποία έχει επικρατήσει στους μεγάλους καπιταλιστές αγρότες, αλλά δυστυχώς και σε εκτεταμένα τμήματα μεσαίων και μικρότερων αγροτών. Σε μεγάλα τμήματα δηλαδή όλων όσοι χρησιμοποιούν τη μισθωτή εργασία, εκμεταλλεύονται ντόπιους και ξένους εργάτες και αποκομίζουν τεράστια κέρδη. Η περίπτωση των επιστατών της Βαγγελάτος ΑΕ, μπορεί να είναι η ακραία έκφραση της αμείλικτης εκμετάλλευσης, έρχεται ωστόσο να συμπληρώσει ένα καθεστώς τρομοκρατίας το οποίο έχει απλωθεί σε ολόκληρο τον εύφορο και παραγωγικό κάμπο της Ηλείας. Κι επεκτείνεται με ταχείς ρυθμούς και στα αντίστοιχα εδάφη της Αχαΐας, όπως επεκτείνονται και οι φυτείες της φράουλας και άλλων νέων εξαιρετικά παραγωγικών καλλιεργειών. Το ζήτημα δεν προκύπτει απλώς από το γεγονός ότι οι εργάτες από το Μπαγκλαντές ήταν απλήρωτοι για έξι μήνες. Αλλά επειδή ετοίμαζαν απεργία και για το λόγο αυτό οργανώθηκαν και κινητοποιήθηκαν δυναμικά το απόγευμα της 17ης Απριλίου όταν και δέχτηκαν τα δολοφονικά πυρά.
Η κινητοποίηση των αγρεργατών είχε έναν επιπλέον στόχο. Να μη δουλέψουν οι «απεργοσπάστες», άλλοι δηλαδή ξένοι εργάτες τους οποίους τα αφεντικά είχαν προσλάβει για να κάνουν τη δουλειά, πετώντας τους υπόλοιπους απλήρωτους στο δρόμο. Όλα αυτά για ένα μεροκάματο εξαθλίωσης κατά κυριολεξία, το οποίο δεν ξεπερνάει τα 22 ευρώ ακόμη και για 10ωρη εργασία κάτω από άθλιες ως και απάνθρωπες συνθήκες στο εξοντωτικό περιβάλλον των θερμοκηπίων. «Όταν φτάσαμε στη Μανωλάδα το μεσημέρι της Παρασκευής, διαπιστώσαμε ότι υπήρχε κλίμα τρομοκρατίας. Φόβος στους μετανάστες», μας λέει ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας της Ελλάδας, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή μαζί με εκπροσώπους της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της ΚΕΕΡΦΑ. Ωστόσο, όπως μας αποκαλύπτει αιτία δεν ήταν μόνο το περιστατικό βίας. «Τέσσερις μέρες πριν από αυτό το συμβάν υπήρξε και πάλι ανάλογο περιστατικό στην ίδια περιοχή αλλά σε άλλη μονάδα με περίπου δεκαπέντε τραυματίες. Κανείς όμως δεν τολμούσε να μιλήσει. Δεν υπάρχει κανένα αίσθημα ασφάλειας στους μετανάστες και εκτός από την τρομοκρατία, υπάρχει ο φόβος της φυλακής ή της απέλασης αν κάποιος κάνει μήνυση. Έτσι το θέμα το γνωρίζει απλώς η Αστυνομία από μαρτυρίες ή καταγγελίες, αλλά έχει αποσιωπηθεί από την κοινωνία».
Περιστατικά τραμπουκισμών, ξυλοδαρμών και άλλων βιαιοπραγιών έχουν σημειωθεί και στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα με Αλβανούς εργάτες σε ντοματοφυτείες, οι οποίοι εκδιώχτηκαν μετά τη συγκομιδή απειλούμενοι και με τη βία. Οι περίπου 330 εργάτες από το Μπαγκλαντές οι οποίοι πριν το περιστατικό είχαν προχωρήσει σε έντονο διάβημα προς την εργοδοσία, διεκδικώντας οφειλόμενα 300.000 ευρώ τα οποία αντιστοιχούν στο τελευταίο εξάμηνο, δεν είναι παρά ένα μικρό μόνο μέρος των περίπου 5.000 σκληρά εκμεταλλευόμενων αλλοδαπών εργατών γης. Οι απειλές που εκτόξευσε σε εκείνη τη συνάντηση η εργοδοσία έγιναν πράξη λίγες μέρες μετά και τα σκάγια τραυμάτισαν 34 εργάτες. Μόνο που οι επιστάτες δεν είναι απλοί επιστάτες, αλλά ιδιοκτήτες των χωραφιών, τα οποία ενοικιάζει ο μεγαλέμπορος – εισαγωγέας και επιχειρηματίας στο χώρο των καλλιεργειών Ν. Βαγγελάτος. Είχαν δηλαδή και οι ίδιοι προσωπικό συμφέρον όταν πυροβολούσαν. Ωστόσο, η εκμετάλλευση δεν περιορίζεται στα θερμοκήπια ή τα χωράφια. Επεκτείνεται στις μονάδες συσκευασίας, τυποποίησης και επεξεργασίας τα οποία αφθονούν στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ Βόρειας Ηλείας και Αχαΐας.
Οι απάνθρωπες συνθήκες και οι καταστάσεις αθλιότητας επεκτείνονται και στον τρόπο διαβίωσης των μεταναστών εργατών, οι οποίοι έχουν μετατραπεί σε «ανθρώπους φράουλες» αναγκασμένοι να επιβιώνουν σε κατασκευές παραπλήσιες των θερμοκηπίων ή στοιβαγμένοι σε άθλια παραπήγματα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και τρεχούμενο νερό. Τα φαινόμενα προλεταριοποίησης του ελληνικού πληθυσμού της υπαίθρου ωστόσο εντείνει και την παρουσία Ελλήνων εργατών γης στα φραουλοχώραφα, γεγονός άγνωστο ως τώρα, με προοπτικές ραγδαίας αύξησης. Ήδη αυτοί που εργάζονται στα χωράφια δουλεύουν σε ξεχωριστά μέρη των θερμοκηπίων (τολ) και άρχισαν να παρατηρούνται τα πρώτα σημάδια ξενοφοβικού και ρατσιστικού ανταγωνισμού με τίμημα ένα κομμάτι ψωμί.
Οι μετανάστες εργάτες δυσκολεύονται να μιλήσουν ανοιχτά. «Η κατάσταση είναι δύσκολη. Φοβόμαστε, είναι αλήθεια. Τις τελευταίες ημέρες (σ.σ. από τότε που ξεκίνησαν οι αστυνομικές έφοδοι και οι έλεγχοι από κλιμάκια του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας) εγώ και οι υπόλοιποι πέντε που μένουμε μαζί δεν έχουμε πάει στα χωράφια. Κρυβόμαστε γιατί κάτι γίνεται», λέει στο Πριν ο Σίσου, εργάτης γης από το Μπαγκλαντές με τα σπαστά Ελληνικά του. Ο φόβος συνυπάρχει με την εργοδοτική τρομοκρατία και το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Οι πυροβολισμοί των επιστατών της Βαγγελάτος ΑΕ διατάραξαν την ισορροπία που είχαν δημιουργήσει οι μεγάλοι καπιταλιστές του αγροτικού τομέα, οι οποίοι έχουν στενή διαπλοκή με την κυβέρνηση. Για χρόνια λειτουργώντας ως καρτέλ, καθορίζουν τα μεροκάματα της εξαθλίωσης πολύ κάτω από οποιαδήποτε σύμβαση υπήρχε εν ισχύ. Επιβάλλουν τους δικούς τους όρους εργασίας σε χωράφια και συσκευαστήρια, για όσες ώρες ανά ημέρα και για όσο διάστημα χρειάζονται μετανάστες. Οι οποίοι είναι και όμηροι της «παρανομίας» τους, του γεγονότος δηλαδή ότι δεν έχουν χαρτιά. Επιπλέον είναι ανασφάλιστοι. Για να διασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων τους, οι ίδιοι ουσιαστικά επέβαλαν «απαγόρευση εισόδου» για την επικράτειά τους στην Αστυνομία, πιέζοντας τόσο τον Νίκο Δένδια όσο και τον ίδιο τον Αντώνη Σαμαρά, έτσι ώστε η επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» να μην ακουμπήσει την περιοχή. Η κυβερνητική συνενοχή και οι θωπείες στην εργοδοτική αυθαιρεσία είναι μόνιμο φαινόμενο των τελευταίων ετών και αυτή η γνώση αποκαλύπτει το μέγεθος της συνενοχής.
Η επίσκεψη Δένδια μια μέρα μετά τις δολοφονικές επιθέσεις και οι έφοδοι των κλιμακίων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), όταν η ίδια η κυβέρνηση έχει καταργήσει το ΣΕΠΕ του Πύργου, δεν μπορεί να εκληφθεί παρά μόνο ως υποκρισία και επικοινωνιακό τέχνασμα. Το οποίο συν τοις άλλοις, με τη μονόπλευρη παρουσίαση του θέματος από τα ΜΜΕ που εστιάζουν στο ζήτημα της «παράνομης εργασίας», υποδαυλίζει το ρατσισμό. Με αυτές τις συνθήκες, είναι αποκαλυπτικές οι μαρτυρίες τόσο κατοίκων όσο και μεταναστών, οι οποίοι επισημαίνουν πως αν εμφανιστεί αυτοκίνητο που μοιάζει με περιπολικό, οι τσιλιαδόροι στα χωράφια –σε αναλογία 1/20 εργάτες– αρχίζουν να ειδοποιούν και ολόκληρες ομάδες μεταναστών τρέχουν μέσα από τις φυτείες ολοταχώς προς τα γύρω δάση για να κρυφτούν. Μέχρι τα πράγματα να ηρεμήσουν και πάλι και να επανέλθει η ισορροπία που είχαν οικοδομήσει οι καπιταλιστές μεγαλοαγρότες.
Εδώ πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι από το πλαίσιο αυτό που καθορίζουν οι μεγάλες επιχειρήσεις του αγροτικού τομέα, επωφελούνται και οι μικρότεροι και μεσαίοι. Άπαντες χρησιμοποιούν εργάτες γης και δυστυχώς τα φαινόμενα μη καταβολής δεδουλευμένων και αντικατάστασης εργατών με άλλους προκειμένου να μην πληρωθούν οι παλιότεροι, αφορούν περισσότερο μικρές και μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Επίσης, από το γεγονός ότι οι φράουλες σαπίζουν στα χωράφια και από το μποϊκοτάζ και την ακύρωση παραγγελιών τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, πλήττονται βάναυσα και οι μικροί παραγωγοί. Ως υποσημείωση, μπορούμε δε να αναφέρουμε ότι όλα τα αγροτικά, όπως και βιομηχανικά προϊόντα, παράγονται κάτω από συνθήκες στυγνής εκμετάλλευσης και απόσπασης υπεραξίας. Αλλού λιγότερο, αλλού περισσότερο, αλλά δεν καθορίζει το ίδιο το προϊόν τα ποσοστά εκμετάλλευσης αλλά οι καπιταλιστές.
Το συνολικό ζήτημα βάζει δύσκολα για το εργατικό κίνημα και την Αριστερά. Είναι βαθιά πολιτικό αλλά και συνδικαλιστικό. Είναι θέμα ανθρωπιστικό αλλά και οικονομικό. Η απαιτούμενη οργάνωση και η διεκδίκηση ανθρωπίνων συνθηκών διαβίωσης, αξιοπρεπών ημερομισθίων και ασφάλισης είναι άμεσα αιτήματα όπως και η εξασφάλιση εγγράφων νομιμοποίησης και εργασίας σε όλους τους μετανάστες εργάτες γης ώστε να έχουν ίδια δικαιώματα με τους Έλληνες εργαζομένους και από κοινού να οργανώνουν τον αγώνα τους, Όλα αυτά ωστόσο στο σημερινό έδαφος σημαίνουν και πάλη για την άμεση ανατροπή των μνημονίων, της κυβέρνησης, τη ΕΕ και του κεφαλαίου.
Διαβάστε ακόμα: Έμπρακτη αλληλεγγύη στους μετανάστες εργάτες γης του Δ. Δεσύλλα
