Γιώργος Μιχαηλίδης
Σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς, είμαστε πλέον πάνω από 8 δισεκ. άνθρωποι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Οι ίδιοι υπολογισμοί προβλέπουν ότι σε μια δεκαετία θα έχει προστεθεί άλλο ένα δισ. Πρόκειται για έναν ραγδαίο ρυθμό αύξησης του πληθυσμού, αν αναλογιστεί κανείς ότι έναν αιώνα πριν, το 1927, ο πληθυσμός της Γης υπολογιζόταν σε μόλις δύο δισ., ενώ το 1804 η ανθρωπότητα είχε για πρώτη φορά φτάσει το ένα δισ. Αν, λοιπόν, μεταξύ 19ου και 20ου αιώνα χρειάζονταν εκατό και πλέον χρόνια για να αυξηθεί ο πληθυσμός του πλανήτη κατά ένα δισεκατομμύριο, πλέον αυτό απαιτεί μόλις μια δεκαετία. Ο ρυθμός είναι ιλιγγιώδης και μάλλον δεν τον έχουμε αντιληφθεί.
Παράλληλα, άλλες σημαντικές τάσεις βρίσκονται εν εξελίξει. Η αστικοποίηση, δηλαδή η συγκέντρωση του πληθυσμού σε μεγάλα αστικά κέντρα, συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς τον τελευταίο μισό αιώνα. Έτσι, ενώ το 1960 το 66% των κατοίκων του πλανήτη κατοικούσε στην ύπαιθρο, από το 2007 ο πληθυσμός των πόλεων έχει για πρώτη φορά ξεπεράσει το ήμισυ του συνόλου. Μια τρίτη τάση που πρέπει να προστεθεί είναι αυτή της συγκέντρωσης του παραγόμενου πλούτου σε ολοένα και λιγότερα χέρια. Το χάσμα μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων διπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 1982 και 2016 ενώ σήμερα το πλουσιότερο 1% του πλανήτη κατέχει το 45,6% του παγκόσμιου πλούτου.
Η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού της Γης, λοιπόν, φέρνει μεν εκτίναξη των ΑΕΠ, αλλά υπό την καπιταλιστική παραγωγή και διαχείριση εντείνει τις ταξικές ανισότητες. Φυσικά, όταν υπάρχει μια τέτοια συγκέντρωση πλούτου το επιχείρημα ότι οι πόροι του πλανήτη δεν αρκούν για να μας θρέψουν είναι αναίσχυντο. Άλλα είναι τα επιτακτικά ερωτήματα που τίθενται. Είναι δυνατόν τέτοιες ποσοτικές μεταβολές να μη θέτουν επί τάπητος ζητήματα ποιοτικών μεταβολών;
Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις κι η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, ο ρόλος της βιοτεχνολογίας και της τεχνολογίας τροφίμων, ο χώρος, το μοντέλο στέγασης, οι ενεργειακές απαιτήσεις σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική κρίση, τα σύνορα είναι λίγα μόνο από τα ζητήματα που θα επανεξεταστούν σε νέο φως. Όπως πάντα θα υπάρξουν δύο τουλάχιστον βασικές κατευθύνσεις στις νέες απαντήσεις που θα δοθούν. Το βέβαιο είναι ότι πολλαπλασιάζονται αυτοί και αυτές που έχουν ανάγκη να ζήσουν αλλιώς. Την επόμενη δεκαετία δεν θα προστεθούν απλά ένα δισ. άνθρωποι στον πλανήτη, αλλά τουλάχιστον εννιακόσια εκατομμύρια φτωχοί. Από μόνο του αυτό ενέχει μία δυναμική.