Γιώργος Μιχαηλίδης
Το Κάντιθ, μία σχετικά μικρή και ταυτόχρονα η φτωχότερη ισπανική πόλη, έχει καταφέρει το τελευταίο δεκαήμερο να γίνει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλης της χώρας. Πώς; Μέσω του σκληρού και επίμονου απεργιακού αγώνα των μεταλλεργατών της πόλης αλλά και της συγκινητικής, ενεργητικής συμπαράστασης των υπολοίπων κατοίκων.
Η απεργία διαρκείας του Κάντιθ είχε ως αιτία την άνοδο του κόστους ζωής λόγω των ανατιμήσεων βασικών προϊόντων και της ενέργειας αλλά και την περαιτέρω υποβάθμιση του εργατικού εισοδήματος λόγω των πληθωριστικών πιέσεων. Με τον πληθωρισμό να ξεπερνάει το 5% τον τελευταίο μήνα, οι μεταλλεργάτες του Κάντιθ απαίτησαν τουλάχιστον ανάλογες αυξήσεις, μαζί με αιτήματα για μείωση του χρόνου εργασίας και των υπερωριών. Οι εργοδότες από τη μεριά τους θεώρησαν κάτι τέτοιο αδιανόητο αφού τα ναυπηγεία του Κάντιθ περνούν κρίση λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού και η συζήτηση για κλείσιμό τους και μεταφορά των ναυπηγικών δραστηριοτήτων στο βορρά με την παράλληλη μετατροπή του Κάντιθ σε αποκλειστικά τουριστικό θέρετρο είναι ενεργή. Εντός αυτού του πλαισίου, η απόφασή των μεταλλεργατών για απεργία διαρκείας, σε μια πόλη όπου η ανεργία ξεπερνά το 25% φανερώνει το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη στην τρέχουσα συγκυρία. Και η απεργία αυτή, αρχικά, υποστηρίχτηκε από όλα τα εργατικά συνδικάτα και σωματεία. Ίσως γιατί κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε.
Κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι για άλλη μια φορά, το τελευταίο διάστημα, εμφανίστηκαν στοιχεία που αν μη τι άλλο είναι ελπιδοφόρα.
Πρώτον, οι διαδηλώσεις των απεργών διακρίθηκαν για τη μαχητικότητά τους καθώς συγκρούστηκαν με την αστυνομία και τάραξαν την ομαλή λειτουργία της πόλης. Δεύτερον, εμφανίστηκε ένα κύμα ταξικής και λαϊκής αλληλεγγύης, με εργαζόμενους άλλων κλάδων ακόμα και από άλλες πόλεις να προστρέχουν σε πολιτική και οικονομική συμπαράσταση και άλλες κοινωνικές ομάδες του Κάντιθ να παίρνουν μέρος στις διαδηλώσεις δίνοντάς τους παλλαϊκό χαρακτήρα. Το επαναλαμβανόμενο φαινόμενο της πάνδημης εκδήλωσης αλληλεγγύης σε μια απεργία μάλλον αποτελεί δείκτη ενεργοποίησης του ταξικού ενστίκτου σημαντικού μέρους του πληθυσμού. Τρίτον, η δραστηριότητα των απεργών και των αλληλέγγυων δεν εξαντλήθηκε στις πορείες διαμαρτυρίας αλλά υπήρξε πολύπλευρη και έφτανε μέχρι τη συγχρονισμένη έξοδο πολιτών στα μπαλκόνια και το χτύπημα άδειων κατσαρολικών. Δεν είναι τυχαίο ότι μπροστά στο συνδυασμό αυτών των στοιχείων, η ισπανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να προχωρήσει σε στρατιωτικού τύπου καταστολή με τη χρήση πλαστικών σφαιρών και τεθωρακισμένων οχημάτων της αστυνομίας που επιχειρούσαν εναντίον των οδοφραγμάτων και καταδρομικές επιχειρήσεις πάνοπλων ΜΑΤ μέσα στις γειτονιές με δακρυγόνα μέσα στις αυλές των σπιτιών. Και όμως αυτή η καταστολή φάνηκε αναποτελεσματική.
Ωστόσο, η περίπτωση του Κάντιθ είναι διδακτική και από άλλη μια πλευρά. Πρώτον, είναι ένας μεγάλος εργατικός αγώνας που ξεσπά την ώρα που κυβερνά η φερόμενη ως προοδευτικότερη κυβέρνηση της Ισπανίας όλων των εποχών. Έχει σημασία να θυμίσουμε ότι εκτός από το Σοσιαλιστικό Κόμμα στον κυβερνητικό συνασπισμό συμμετέχουν με υπουργικές θέσεις τόσο το οι Ποδέμος, όσο και το ΚΚ Ισπανίας. Το τελευταίο μάλιστα διοικεί και το Υπουργείο Εργασίας. Όταν η κατάσταση στο Κάντιθ οξύνθηκε και οι εργάτες μαζί με τους αλληλέγγυους κατοίκους της πόλης ξεπέρασαν τα όρια των εθιμοτυπικών απεργιών διαρκείας, ο γενικός γραμματέας του ΚΚ Ισπανίας, Ενρίκε Σαντιάγκο από το πόστο του γραμματέα του υπουργείου «Ατζέντα 2030» προσπάθησε να παρέμβει πυροσβεστικά. Έτσι, με δήλωσή του κάλεσε τους εργάτες του Κάντιθ να δείξουν εμπιστοσύνη στο κυβερνητικό έργο. Σημειώνοντας πως είναι προφανές ότι η οικονομία της χώρας δε βασίζεται στις κρατικές παρεμβάσεις αλλά στις αποφάσεις του ιδιωτικού τομέα υπογράμμισε πως γίνεται ο,τι είναι δυνατόν για την ενίσχυση της βιομηχανίας. Σε ελεύθερη απόδοση αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Σοσιαλιστών-Αριστερών-Κομμουνιστών καλεί σε εργασιακή ειρήνη ώσπου να ικανοποιήσει τα αιτήματα της εργοδοσίας προκειμένου η τελευταία να μην κλείσει ή μεταφέρει τις βιομηχανικές της επιχειρήσεις. Η παρέμβαση αυτή προκάλεσε αλγεινή εντύπωση τους απεργούς και τα μαχητικά, ταξικά σωματεία και ο Σαντιάγκο προσπάθησε να δείξει ταυτόχρονα την ευαισθησία του καταδικάζοντας την υπερβολική χρήση βίας από την αστυνομία. Έδρασε άραγε χωρίς εντολή η αστυνομία στο Κάντιθ;
Παράλληλα, μετά από δέκα μέρες αγώνα ο αστικοποιημένος συνδικαλισμός των μεγάλων συνδικάτων που αρχικά στήριξε την απεργία διαρκείας παρενέβη κλείνοντας κρυφά μια συμφωνία με την εργοδοσία κάτω από τις προσδοκίες των εργαζομένων και δημιουργώντας κλίμα λήξης. Πιο συγκεκριμένα η συμφωνία που ξαφνικά παρουσιάστηκε προβλέπει αυξήσεις 2% για τα επόμενα τρία χρόνια και επιπλέον αυξήσεις σε περίπτωση ανόδου του πληθωρισμού. Πέραν του ότι αυτή η συμφωνία σημαίνει υπογραφή της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των μεταλλεργατών για την επόμενη περίοδο, καυτά θέματα όπως οι υπερωρίες και οι ατελείωτες βάρδιες έμειναν απ’ έξω. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 75% των μεταλλεργατών είναι ελαστικά εργαζόμενοι κατά παράβαση του νόμου που επιτρέπει μόλις το 20% του συνόλου των εργαζόμενων να υπόκειται στις ελαστικές εργασιακές σχέσεις.
Τα ταξικά συνδικάτα κατήγγειλαν τη συμφωνία ως προδοτική ενώ κυκλοφορούν καταγγελίες για νόθευση των αποφάσεων των συνελεύσεων στους χώρους δουλειάς ακόμα και για απειλές απολύσεων αν δεν ψήφιζαν οι εργαζόμενοι υπέρ της συμφωνίας. Ιδού, τα κατάλοιπα του ηττημένου συνδικαλισμού που πρέπει να σαρωθούν για να περάσουμε σε μια νέα φάση ταξικών αγώνων. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως τη συμφωνία την πανηγύρισαν εξίσου η κυβέρνηση, η εργοδοσία και τα αστικά ΜΜΕ παρουσιάζοντάς την ως έξοδο από το τούνελ. Ωστόσο, μετά το τέλος της απεργίας, σε κεντρικό της άρθρο η El Pais, η ναυαρχίδα της ισπανικής αστικής τάξης, προέβη στην εκτίμηση ότι το Κάντιθ αποτέλεσε την αρχή μεγάλων αγώνων του βιομηχανικού προλεταριάτου στην Ισπανία, καθώς η κρίση των ισπανικών ναυπηγείων και της βιομηχανίας είναι τέτοια που θα γεννά διαρκώς ρήξεις μεταξύ εργατών και εργοδοσίας. Και αν η «προοδευτικότερη κυβέρνηση όλων των εποχών», στο όνομα της Αριστεράς, επιλέγει την άγρια καταστολή και το κουκούλωμα των αγώνων δε θέλουμε να σκεφτούμε σε ποια κανάλια θα στραφεί η οργή κι η απογοήτευση των εργατικών μαζών. Το Κάντιθ δεν είναι μια ιστορία με μια νίκη για “happy end”, είναι ένα σκληρό δίδαγμα που φωνάζει για την ανάγκη ρήξης και υπέρβασης του παλιού συνδικαλισμού και της παλιάς, συστημικής Αριστεράς.