Γιάννης Ελαφρός
Με συμμετοχή εκατοντάδων αγωνιστών/στριών, στην πλειονότητά τους νέων, πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ένα σημαντικό βήμα μπροστά στην πορεία προς ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και την οργάνωση που θα το υπηρετεί. Αναδείχθηκαν οι δυνατότητες, αλλά βεβαίως υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα, τόσο όσον αφορά την προγραμματική εμβάθυνση, όσο και την κοινωνική-εργατική γείωση του εγχειρήματος.
Μήνυμα αισιοδοξίας από την πανελλαδική συνάντηση
Ένα χαμόγελο αισιοδοξίας και ανάτασης εμφανίστηκε στα πρόσωπα των εκατοντάδων αγωνιστών, όταν το απόγευμα της Κυριακής 11 Ιούλη ολοκληρωνόταν στον υπαίθριο χώρο του δημαρχείου Καισαριανής η διήμερη Πανελλαδική Συνάντηση, που κάλεσε η Πρωτοβουλία Διαλόγου για σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα. Αισιοδοξία της θέλησης με επίγνωση των μεγάλων δυσκολιών και της «απεραντοσύνης των σκοπών μας».
Κι όμως η πρωτότυπη αυτή διαδικασία είχε ορισμένα εμβρυακά σημάδια των νέων δυνατοτήτων και της νέας ποιότητας που απαιτείται. Δεν ήταν μόνο η αξιοσημείωτη συμμετοχή περίπου 300 αγωνιστών/στριών, κυρίως από την Αθήνα αλλά και 13 περιοχές πανελλαδικά (αρκετοί περισσότεροι συνδέθηκαν διαδικτυακά). Ξεχώριζε η εντυπωσιακή συμμετοχή της νεολαίας, καθώς η πλειονότητα των συμμετεχόντων (53%) ήταν κάτω των 30 ετών! Ακόμα πιο σημαντικό ήταν πως οι νέοι και οι νέες πήραν το λόγο και προχώρησαν σε πολύ ουσιαστικές και επεξεργασμένες ομιλίες. Από τους 38 ομιλητές οι 17 προέρχονταν από τη νεολαία.
Η ποιότητα και το εύρος των ομιλιών ήταν ένα άλλο σημείο που υπογραμμίστηκε θετικά από τους συμμετέχοντες. Από το εργατικό κίνημα μέχρι το περιβάλλον και από την αναγκαία τομή στην Αριστερά, τη φυσιογνωμία και τον τρόπο λειτουργίας της κομμουνιστικής οργάνωσης μέχρι τα ζητήματα της έμφυλης καταπίεσης, οι τοποθετήσεις επιχείρησαν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη και εμβάθυνση της κομμουνιστικής προγραμματικής επεξεργασίας στην εποχή μας.
Την πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία παρακολούθησαν και συνδικαλιστές και αγωνιστές του εργατικού κινήματος, πανεπιστημιακοί και αγωνιστές της ευρύτερης κομμουνιστικής Αριστεράς.
Σύγχρονη κομμουνιστική απάντηση – τι αποφάσισε η Πανελλαδική Συνάντηση
“Η διαδικασία της Πανελλαδικής Συνάντησης αποτέλεσε έναν σημαντικό σταθμό στην πορεία συγκέντρωσης και συγκρότησης δυνάμεων για την διαμόρφωση ενός σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος και του φορέα που θα το προωθεί, για την παρέμβαση της σύγχρονης κομμουνιστικής αριστεράς στις πολιτικές εξελίξεις και τους ταξικούς αγώνες”.
Σε αυτή την πρώτη εκτίμηση κατέληξε η νέα 19μελής πανελλαδική πλέον Γραμματεία, που αναδείχθηκε στο τέλος των διήμερων εργασιών. Η συμμετοχή αγωνιστών/στριών με διαφορετικές πολιτικές διαδρομές τόσο στη διαδικασία όσο και στη Γραμματεία αποτελεί μια πρώτη ένδειξη για τις δυνατότητες του εγχειρήματος. Η σχεδόν ομόφωνη ψήφιση του Κειμένου Αρχών και Γενικών Κατευθύνσεων (που αποτελεί πλέον τη βάση συγκρότησης και ανάπτυξης της Πρωτοβουλίας) και της πολιτικής εισήγησης που παρουσιάστηκε δεν παραπέμπει βεβαίως σε ομοφωνία «πολιτικών νεκροταφείων», αλλά υπογραμμίζει τη θέληση των συμμετεχόντων να βαθύνουν τη συζήτηση, με κοινές όμως αφετηρίες και στοχεύσεις.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα, που καταλήχθηκαν; Καταρχάς, οι συμμετέχοντες στη διαδικασία αποτελούν πλέον οργανικό και ενεργό τμήμα – μέλη της Πρωτοβουλίας, η οποία από εδώ και πέρα θα ονομάζεται «Πρωτοβουλία για σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα», αποτυπώνοντας τη νέα, ανώτερη φάση αποφασιστικής συγκέντρωσης δυνάμεων και ανάπτυξης του περιεχομένου μέσα από το διάλογο.
Αποφασίστηκε η συγκρότηση ομάδων εργασίας (ανοιχτές-εργαζόμενες επιτροπές) πάνω σε βασικές θεματικές, αναγκαίοι πυλώνες για τη διατύπωση προγραμματικών θέσεων στην πορεία για το κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα. Αυτές είναι:
α) Σύγχρονος καπιταλισμός και πιο ειδικά οι νέες αντιδραστικές τάσεις διαμόρφωσης του καθεστώτος βαθύτερης εκμετάλλευσης καθώς και των εξελίξεων του Ελληνικού καπιταλισμού. Ταξική διάρθρωση και διαμόρφωση της εργατικής τάξης. β) Η επανάσταση στην εποχή μας και το κοινωνικό και πολιτικό υποκείμενο της. Επαναστατική τακτική και στρατηγική. γ) Η πορεία προς την κομμουνιστική απελευθέρωση, μετεπαναστατική περίοδος και εργατική δημοκρατία. δ) Αρχές και τρόποι λειτουργίας μιας σύγχρονης κομμουνιστικής οργάνωσης. Η φυσιογνωμία και ζωή της.
Το αμέσως επόμενο διάστημα τίθεται ο στόχος για τη συγκρότηση τοπικών και κλαδικών «Πρωτοβουλιών» σε όλες τις βασικές πόλεις και περιοχές πανελλαδικά, αλλά και σε κρίσιμους κλάδους. Οι τοπικές και κλαδικές «πρωτοβουλίες» θα βρίσκονται σε άμεση σύνδεση και οργανωτική σχέση με την κεντρική «Πρωτοβουλία», τη γραμματεία και τα μέσα της (Ιστοσελίδα, μέσα κοιν. δικτύωσης, εφημερίδες, ταμείο, κ.ο.κ.), θα λειτουργούν με εργατικο-δημοκρατικό τρόπο και θα παρεμβαίνουν πολιτικά στο χώρο τους και γενικότερα.
Όλες οι παραπάνω δράσεις και βήματα στοχεύουν στη συγκέντρωση πρωτοπόρων αγωνιστών/τριων, στην πολιτική και προγραμματική συζήτηση, εμβάθυνση και ενοποίηση του δυναμικού και στην ανάπτυξη της μαζικής και εξωστρεφούς παρέμβασης της προσπάθειάς μας με στόχο και ορίζοντα τη συγκρότηση μιας νέας Οργάνωσης Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης, με Ιδρυτικό συνέδριο της νέας οργάνωσης ένα χρόνο μετά τη Συνάντηση, το καλοκαίρι-φθινόπωρο 2022.
Αλλάζοντας κριτήρια και στόχους
Επανατοποθέτηση της συζήτησης με όρους συνολικής απάντησης στον καπιταλισμό της εποχής μας και κομμουνιστικής στρατηγικής
Η διαδικασία διαμόρφωσης ενός σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος και της αντίστοιχης οργάνωσης δεν είναι μια «απολιτική» διαδικασία, που κινείται στη σφαίρα των ιδεών και της αφηρημένης κομμουνιστικής υπόθεσης. Αντιθέτως φιλοδοξεί να συγκροτήσει και εξοπλίσει σήμερα ένα πρωτοπόρο δυναμικό, που θα επιδιώξει «να κάνει τη διαφορά» και να λειτουργήσει ως καταλύτης για προωθητικές ανατροπές στο κίνημα και στο χώρο της αντικαπιταλιστικής και κομμουνιστικής Αριστεράς. Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα της εισήγησης:
Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει νέα «αριστερή κυβέρνηση» που θα δώσει τη μάχη με το «νεοφιλελευθερισμό». Ωστόσο, στην πράξη, στο «πολιτικό δια ταύτα», υποτάσσεται σαφώς εντός των ορίων της διαχείρισης του αστικού κράτους και συνολικά της αστικής και ειδικότερα της ευρωενωσιακής μνημονιακής πολιτικής. Παρά τις υπαρκτές διαφορές με τη ΝΔ, ειδικά σε ότι αφορά τις μεθόδους άσκησης εξουσίας, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δύναμη σταθεροποιητική για την καπιταλιστική πραγματικότητα και ειδικότερα του πλαισίου ένταξης σε ΕΕ, ΝΑΤΟ/ΗΠΑ.
Το ΜΕΡΑ25 είναι μια συστημική φιλο-ΕΕ, τεχνοκρατική και διαχειριστική δύναμη. Ως κόμμα τονίζει ιδιαίτερα τον «φιλοευρωπαϊκό» του προσανατολισμό και παρά το κάποιο «εναλλακτικό» κινηματικό προφίλ που χτίζει, η κύρια αντίληψή του περιστρέφεται γύρω από τη γνωστή λογική του Βαρουφάκη «ούτε ρήξη – ούτε υποταγή», σε αναζήτηση ενός κάποιου ευρωπαϊκού κοινωνικού συμβολαίου.
Το ΚΚΕ, συγκεντρώνει ένα ευρύτερο δυναμικό σε κομμουνιστική ρεφορμιστική πολιτική λογική και πρακτική. Παρά τη διακριτή διαφοροποίησή του από άλλα ΚΚ (και αυξανόμενα και από το ΚΚ Κίνας), αδυνατεί να υπερβεί τα στρατηγικά του ελλείμματα. Αυτό αφορά τόσο την αντίληψή του για τον ίδιο τον κομμουνισμό, όσο και τις επιλογές του που δεν συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας επαναστατικής τακτικής και στρατηγικής στην Ελλάδα που να τοποθετείται στον αντίποδα της αστικής στρατηγικής και να συνδέει, στην πράξη, τον μαζικό αγώνα με την επαναστατική κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο ειδικά σήμερα που η αστική τάξη επιχειρεί να συνδυάσει την εμβάθυνση της αστικής μνημονιακής πραγματικότητας με τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της θέσης της στην περιοχή.
Δυνατότητες για συσπείρωση σε ανώτερη στρατηγική βάση και για έναν ανεξάρτητο αντικαπιταλιστικό πόλο δημιουργεί η ύπαρξη πλήθους ανένταχτων κομμουνιστών/στριών
Στο πεδίο των ριζοσπαστικών κινημάτων, αυξανόμενη απήχηση έχουν ελευθεριακά ή/και αναρχικά ρεύματα, με όλο και πιο συχνή όσο και αντιφατική αναφορά στον κομμουνισμό. Η ενίσχυσή τους αναπτύσσεται στο φόντο τόσο της χρεωκοπίας του παραδοσιακού κομμουνιστικού κινήματος όσο και του άδοξου τέλους των πειραμάτων «αριστερής διακυβέρνησης» και την ανάδειξης των ιστορικών ορίων του κλασικού αναρχισμού.
Παρά την αντι-κρατική φρασεολογία και την πλειοδοσία σε επίπεδο κινηματικής πρακτικής ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα σύγχρονα αναρχικά ρεύματα επικεντρώνονται σε μια μαχητική, αλλά επιμέρους δράση σε πλήθος σημαντικών ζητημάτων, αποφεύγοντας ή υποτιμώντας επικίνδυνα το ζήτημα της συνολικής εναλλακτικής. Όσο και αν φαίνεται αντιφατικό, συχνά η «μίνι πρόταση συνολικής (κυβερνητικής) εξουσίας» που συσπειρώνει τα ρεύματα της διαχειριστικής αριστεράς χωρίς ρήξη με το αστικό κράτος και την καπιταλιστική ιδιοκτησία, συναντιέται με τις αναρχικές «σκληρές ρήξεις» και τα «πειράματα χειραφέτησης ανά χώρο», αλλά χωρίς συνολική ρήξη και επανάσταση με την επίκληση της αποτροπής νέων καταπιέσεων.
Στο χώρο της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς υπάρχουν δεκάδες οργανώσεις με μαχόμενη συμβολή, αλλά με χαρακτηριστική ανεπάρκεια μαρξιστικής ανάλυσης του καπιταλισμού της εποχής μας, προσέγγισης μιας νέας κομμουνιστικής στρατηγικής και διαμόρφωσης αντίστοιχου προγράμματος. Γι’ αυτό το λόγο κυριαρχεί η αδυναμία πολιτικής ενοποίησης με συνεκτικά στρατηγικά χαρακτηριστικά. Το σχήμα «δημοκρατικές δυνάμεις έναντι της ακροδεξιάς», ηγεμονεύει στις πολιτικές αντιλήψεις πολλών οργανώσεων, γεγονός που οδηγεί στην πράξη στην πολιτική ή κινηματική δορυφοροποίηση γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ ή από άλλες εκφράσεις του «δημοκρατικού πόλου». Άλλες οργανώσεις που μιλούν για την ανάγκη ενός συντονισμού κομμουνιστικών δυνάμεων στην πράξη περιορίζονται και προτάσσουν περισσότερο το ζήτημα εκλογικών πολιτικών μετώπων και συνεργασιών.
Η παρουσία και δράση από ένα, συνεχώς ανανεούμενο, πλήθος ανένταχτων κομμουνιστών/ιών, χαρακτηριστικό φαινόμενο της κρίσης της αριστεράς, σημαντικό τμήμα των οποίων αναζητεί μια ριζοσπαστική κομμουνιστική προοπτική, δημιουργεί σημαντικές δυνατότητες συσπείρωσης σε ανώτερη στρατηγική βάση και προώθησης πρωτοβουλιών για ένα ανεξάρτητο πόλο των δυνάμεων της αντικαπιταλιστικής και σύγχρονης κομμουνιστικής αριστεράς.
Η συσπείρωση πολιτικών οργανώσεων και ανένταχτων στο πολιτικό μέτωπο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αποτέλεσε θετικό γεγονός με σημαντική επίδραση στη δράση του εργατικού κινήματος και τις διεργασίες στην αριστερά. Από την άλλη, είναι φανερό πως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι αντιμέτωπη και με τα δικά της πολιτικά όρια και στρατηγικές αδυναμίες. Δυσκολεύεται να υπερβεί με ενωτικό, δημοκρατικό τρόπο και ταυτόχρονα με στρατηγικό βάθος τη φυσιογνωμία μιας δύναμης ενίσχυσης της αντικαπιταλιστικής τάσης του κινήματος (συχνά μάλιστα χωρίς καν ενιαία δράση των δυνάμεών της). Αδυνατεί να επικαιροποιήσει, να αναβαθμίσει και να ενοποιηθεί στο αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα πάλης που απαιτείται. Η υπέρβαση της κρίσης στην οποία βρίσκεται, στην κατεύθυνση της οικοδόμησης του αντικαπιταλιστικού μετώπου μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια προγραμματική ανασυγκρότηση και ενωτική – δημοκρατική παρέμβαση που θα αντιστοιχεί στις ανάγκες της περιόδου. Η «Πρωτοβουλία» και το δυναμικό της στρατεύεται στην αναγκαία διαμόρφωση ενός αντικαπιταλιστικού πολιτικού μετώπου-πόλου της ανατρεπτικής αριστεράς.
Θεωρούμε ότι η προσπάθεια για ένα νέο κομμουνιστικό πρόγραμμα και το βήμα συνάντησης κομμουνιστών/ιών σε μια νέα κομμουνιστική οργάνωση, θα παίξει θετικό ρόλο στην επανατοποθέτηση της συζήτησης στο ευρύτερο δυναμικό αγωνιστών/ιών με όρους συνολικής απάντησης στον καπιταλισμό της εποχής μας και κομμουνιστικής στρατηγικής. Ταυτόχρονα θα συμβάλει τόσο στην ανασυγκρότηση του πολιτικού μετώπου της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, όσο και στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού αντικαπιταλιστικού πολιτικού προγράμματος.
Συγκέντρωση δυνάμεων σε επαναστατική κατεύθυνση
Το πολιτικό ζητούμενο για μας είναι σαφές: συγκέντρωση δυνάμεων που θα συγκρουστούν με την στρατηγική του κεφαλαίου και θα συμβάλλουν στην προσέγγιση της επαναστατικής κατάστασης και της τελικά της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας. Από αυτή την σκοπιά απαντάμε το ερώτημα τι «πρέπει να κάνει η κομμουνιστική αριστερά», ποια πολιτική μπορεί να δώσει διέξοδο στην κατεύθυνση της ανατροπής της κυρίαρχης πολιτικής.
Κριτήριο αποτελεί η ριζική αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε όφελος της εργατικής τάξης και της αντικαπιταλιστικής προοπτικής και όχι από την σκοπιά της «προοδευτικής διακυβέρνησης στα πλαίσια του καπιταλισμού», των «έξυπνων, εφικτών λύσεων στο πλαίσιο της ΕΕ».
Οριοθετούμαστε ταυτόχρονα από λογικές άρνησης κάθε πολιτικής προοπτικής (μέσω ενός αντιπολιτικού κινηματισμού) ή πλήρους διάσπασης τακτικής-στρατηγικής, όπου η «στρατηγική» στέκεται στον αέρα, η επαναστατική κατάσταση δήθεν ωριμάζει από μόνη της και η τακτική περιορίζεται σε αμυντικούς οικονομικούς στόχους.
Σήμερα παλεύουμε για την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής και κυβέρνησης της ΝΔ και συνολικά της καπιταλιστικής επίθεσης. Απορρίπτουμε και συγκρουόμαστε με τις πολιτικές της συναίνεσης, των αστικών εναλλακτικών λύσεων τύπου ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ και της λογικής «όλοι μαζί για να ξεπεράσουμε την κρίση». Ο αγώνας αυτός διεξάγεται στην βάση ενός συνολικού πολιτικού προγράμματος υπεράσπισης των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων και αναγκών σε ρήξη με την στρατηγική του κεφαλαίου και της ΕΕ και στοχεύει στην συγκέντρωση δυνάμεων σε ένα αντικαπιταλιστικό πολιτικό μέτωπο που θα συμβάλλει και θα ηγείται στο αναγκαίο μαζικό πολιτικό εργατικό και λαϊκό κίνημα.
