των Αρχοντούλα Βαρβάκη, Χρήστου Αβραμίδη, Κυριάκου Νασόπουλου
Η λάμψη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι παντοτινή και ετοιμάζεται να δώσει τη σκυτάλη στους αναγκαίους λαϊκούς και εργατικούς αγώνες του σήμερα για την ανατροπή του μαύρου μετώπου κυβέρνησης-ΕΕ-ΔΝΤ-κεφαλαίου. Αυτό ήταν το βασικό στίγμα που εξέπεμψε ο φετινός εορτασμός του Πολυτεχνείου, 41 ολόκληρα χρόνια μετά.
Χιλιάδες ήταν οι εργαζόμενοι, οι νεολαίοι αλλά και οι αγωνιστές κάθε ηλικίας που επισκέφτηκαν το χώρο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην οδό Πατησίων, ο οποίος ζωντάνεψε «αγωνιστικά» από πλήθος εκδηλώσεων, εκθέσεων, αφιερωμάτων και γέμισε από τραπεζάκια οργανώσεων, συλλογικοτήτων, συλλόγων και σχημάτων. Μαζική ήταν η παρουσία-πολιτική εξόρμηση του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση και της νεολαίας Κομμουνιστική Απελευθέρωση με την προκήρυξη, την πρόταση προγραμματικής διακήρυξης, αλλά και το νέο τεύχος του περιοδικού Αναιρέσεις καθώς και ειδική έκδοση της Λέσχης «Αναιρέσεις» για την τέχνη και τον πολιτισμό του αντιδικτατορικού αγώνα. Ξεχωριστή και η παρέμβαση της Αντιφασιστικής Καμπάνιας για την Ουκρανία, με έκθεση υλικού από την αποστολή του Διεθνούς Καραβανιού Αλληλεγγύης στο Ντονμπάς.
Μεγάλες, με τη συμμετοχή του κόσμου να αυξάνεται σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ήταν και οι διαδηλώσεις για την εξέγερση του Πολυτεχνείου τόσο στην Αθήνα όσο και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Δεκάδες χιλιάδες λαού βγήκαν στους δρόμους σπάζοντας στην πράξη την αστυνομοκρατία και την προσπάθεια τρομοκράτησης του κινήματος από την κυβέρνηση διαδηλώνοντας ενάντια στη βάρβαρη αντιλαϊκή πολιτική ΕΕ-ΔΝΤ-κεφαλαίου που συνθλίβει τη ζωή και το μέλλον μας. Τον τόνο και τον παλμό του αγώνα έδωσε για ακόμη μια φορά η εξεγερμένη νεολαία, με τα πολύ πυκνά και μαζικά μπλοκ των φοιτητικών συλλόγων της Αθήνας στην κεφαλή της πορείας.
«Η μνήμη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου μας καλεί να ξαναγράψουμε το σημερινό “Κάτω η Χούντα”: Κάτω η σύγχρονη χούντα του κεφαλαίου, των κυβερνήσεών του, των ΜΜΕ και των Σωμάτων Ασφαλείας (ΜΑΤ, ΔΙΑΣ, ΟΠΚΕ κ.λπ.). Κάτω οι νοσταλγοί της Χούντας, οι φασίστες της Χρυσής Αυγής και κάθε ακροδεξιό κατακάθι. Μας καλεί να γράψουμε το σημερινό “Έξω οι Αμερικάνοι”: Έξω από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Να ξαναπιάσουμε το νήμα του Νοέμβρη λοιπόν! Βγαίνοντας στην πρώτη γραμμή της πάλης για να χάσει το κεφάλαιο δύναμη, πλούτο και εξουσία» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η προκήρυξη του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση και της νΚΑ.
Μαζική συμμετοχή
Μαζικότατη, η πιο μεγάλη ίσως σε συμμετοχή τα τελευταία χρόνια, ήταν η φετινή αντικυβερνητική, αντιιμπεριαλιστική πορεία της 17ης Νοέμβρη προς την αμερικανική πρεσβεία, με την οποία κορυφώθηκαν οι εκδηλώσεις για τα 41 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Περίπου 50.000 διαδηλωτές, παρά τον αποκλεισμό του κέντρου της Αθήνας από την αστυνομία, κατέβηκαν στο δρόμο φωνάζοντας συνθήματα που συνέδεαν τους ιστορικούς αγώνες του λαϊκού κινήματος με την ανάγκη απάντησης στη σύγχρονη αντεργατική επίθεση. Συνθήματα ενάντια στη συγκυβέρνηση, στους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς ΕΕ, ΔΝΤ, ΝΑΤΟ και στην αστυνομοκρατία.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρουσία των φοιτητικών συλλόγων που βρίσκονταν στην κεφαλή της πορείας με πολύ μαζικά και δυναμικά μπλοκ. Ξεκινώντας από το Πολυτεχνείο στις 3 μ.μ. αρχικά κατευθύνθηκαν προς το κτήριο της Νομικής Σχολής διαμαρτυρόμενοι για το αυταρχικό πολυήμερο κλείσιμο όσων σχολών του Πανεπιστημίου Αθηνών βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας (έπειτα από σχετική απόφαση της πρυτανείας ενόψει της επετείου) και για την «περιφρούρηση» των σχολών από την αστυνομία. Στη συνέχεια φτάνοντας στην οδό Σταδίου ενώθηκαν με τα υπόλοιπα μπλοκ που συγκεντρώνονταν την ίδια ώρα στην πλατεία Κλαυθμώνος.
Τους φοιτητικούς συλλόγους ακολουθούσαν το μπλοκ του Ανυπόταχτου Μαθητή κι έπειτα εκείνα σωματείων, κομμάτων και οργανώσεων της Αριστεράς. Ανάμεσά τους και το μαζικό μπλοκ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, πίσω από το οποίο βρίσκονταν και τα μπλοκ οργανώσεών που συμμετέχουν σε αυτήν. Ακολουθούσε ο αναρχικός και αντιεξουσιαστικός χώρος, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι οργανώσεις του. Στο πίσω μέρος της πορείας βρίσκονταν το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ, τα οποία είχαν ξεκινήσει από δική τους ξεχωριστή προσυγκέντρωση στην Ομόνοια.
Η παρουσία της αστυνομίας ήταν για ακόμη μια φορά έντονη και προκλητική τόσο στα σημεία προσυγκέντρωσης των διαδηλωτών όσο και στη διάρκεια της πορείας. Παρ’ όλα αυτά η μαζικότητα της διαδήλωσης απέτρεψε τις εκτεταμένες επιθέσεις των αστυνομικών. Υπήρξαν προσπάθειες των ΜΑΤ να κόψουν την πορεία στη Βασιλίσσης Σοφίας, οι οποίες όμως αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς.
Κατά τον τριήμερο εορτασμό πάρα πολύς ήταν ο κόσμος που επισκέφθηκε το χώρο του Πολυτεχνείου, για να αφήσει λουλούδια στο μνημείο, να παρακολουθήσει σχετικά ντοκιμαντέρ, να επισκεφτεί επετειακές εκθέσεις και να διαβάσει κείμενα των φοιτητικών συλλόγων και σχημάτων, του Ανυπόταχτου Μαθητή, συλλογικοτήτων όπως η Ατάκ ενάντια στην ανεργία και την επισφάλεια καθώς και πολιτικών οργανώσεων και κομμάτων στο χώρο.
Δεν επρόκειτο όμως για τον εορτασμό μιας επετείου. Εργαζόμενοι, άνεργοι, φοιτητές, μαθητές, συνταξιούχοι βρέθηκαν ξανά σε αυτό το χώρο κρατώντας ζωντανή την ιστορική μνήμη και αναζητώντας την ουσία της εξέγερσης του 1973, για να οργανώσουν τη δική τους αντίσταση στη σύγχρονη «χούντα». Το στίγμα του φετινού εορτασμού έδωσε το σύνθημα που έγραψαν 14 φοιτητικοί σύλλογοι στο μεγάλο κρεμασμένο πανό στο κτήριο Αβέρωφ: «Ψηλά το κεφάλι! Παλεύουμε ενάντια στην καταστολή, την κυβέρνηση και την ΕΕ, στην αντιλαϊκή πολιτική τους. Ψωμί, παιδεία, ελευθερία».
Το κλίμα αυτό φάνηκε και από τη συμμετοχή στις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε γεμάτα αμφιθέατρα. Το απόγευμα του Σαββάτου η εκδήλωση του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση με θέμα Από τον Νοέμβρη στον Οκτώβρη: Ο επαναστατικός αγώνας στη σύγχρονη εποχή ήταν πολύ μαζική. Οι εισηγητές Κώστας Τριχιάς, Αλέκος Αναγνωστάκης και Άγγελος Χάγιος μίλησαν για τα ζητήματα του κράτους, της εξουσίας, της κυβέρνησης και τη σχέση της Αριστεράς με αυτά. Την ίδια απήχηση είχε και η εκδήλωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ την επόμενη μέρα. Το θέμα των εισηγήσεων από τους Παναγιώτη Σωτήρη, Μαρία Καραμπέλη και Πάνο Γκαργκάνα ήταν Με λαϊκή εξέγερση ανατρέπουμε την κυβέρνηση, σπάμε τα δεσμά του χρέους, της ΕΕ, του καπιταλισμού.
Ιδιαίτερη ήταν και η παρουσία της Αντιφασιστικής Καμπάνιας για την Ουκρανία στον τριήμερο εορτασμό. Ήδη από το Σάββατο ο χώρος της Καμπάνιας ήταν από τους πιο ζωντανούς του Πολυτεχνείου, φιλοξενώντας επιπλέον μια έκθεση φωτογραφίας με τα εγκλήματα του φασιστικού καθεστώτος του Κιέβου και πλήθος υλικού. Τη δεύτερη μέρα πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Καμπάνιας με τίτλο Έτσι νικιέται ο φασισμός, που αποτέλεσε συγκινητικό σημείο αναφοράς, καθώς κεντρική ομιλήτρια ήταν η βετεράνος του Κόκκινου Στρατού Άννα Μπορίσοβνα Μπουμπουρίδη. Πριν από την εκδήλωση, η ομιλήτρια κατέθεσε στεφάνι συνοδευόμενη από πλήθος κόσμου, το οποίο την οδήγησε με πορεία και υπό τους ήχους συνθημάτων και τραγουδιών στο αμφιθέατρο.
Στην ίδια την εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε σε κατάμεστο αμφιθέατρο και σε έντονα φορτισμένο κλίμα, εκτός από την αφήγηση της βετεράνου του Κόκκινου Στρατού για το ουκρανικό μέτωπο του 1941-45, διαβάστηκε χαιρετισμός κομμουνιστών απ’ το Λουγκάνσκ και μήνυμα αγωνιστή του ΕΛΑΣ-ΔΣΕ και ακολούθησαν τοποθετήσεις των μελών της Καμπάνιας. Στο τέλος, οι συμμετέχοντες τραγούδησαν τη Διεθνή στα ελληνικά και τα ρώσικα. Έτσι, κορυφώθηκε η παρουσία της Καμπάνιας στον εορτασμό, παρά την ωμή παρέμβαση της ουκρανικής πρεσβείας, η οποία απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στην πρυτανεία του Πολυτεχνείου. Στην πορεία πολλοί διαδηλωτές φορούσαν το πορτοκαλί-μαύρο διακριτικό του αντιφασιστικού αγώνα στο Ντονμπάς, ενώ έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία και τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακούστηκαν συνθήματα αλληλεγγύης.
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις για την εξέγερση του Πολυτεχνείου και στη Θεσσαλονίκη. Τη διοργάνωση του τριημέρου ανέλαβε το Συντονιστικό Γενικών Συνελεύσεων και Καταλήψεων των φοιτητικών συλλόγων όπου φέτος αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν σαφώς μαζικότερο από τις προηγούμενες χρονιές, σαν αποτέλεσμα και του φοιτητικού αναβρασμού που επικρατεί στην υπόλοιπη χώρα.
Η αρχή έγινε το Σάββατο 15/11 στο κατειλημμένο Πολυτεχνείο με συζήτηση για την εξέγερση και προβολή ντοκιμαντέρ. Προσκεκλημένος των φοιτητών ήταν ο αγωνιστής Μόρφης Στεφούδης. Μέσα σε κλίμα συγκίνησης το κατάμεστο αμφιθέατρο άκουσε τον Μόρφη να ταξιδεύει τους νέους αγωνιστές από τα βουνά του ΔΣΕ μέχρι τα φλεγόμενα οδοφράγματα των Ιουλιανών στιγματίζοντας ταυτόχρονα τη λογική της καθεστωτικής Αριστεράς που οδήγησε τους αγωνιστές σε μια «ατιμωτική αδράνεια»: Να πιαστούν δηλαδή με τις πιτζάμες, ένα ξημέρωμα της 21ης Απριλίου, και να σταλούν στα ξερονήσια και τις φυλακές.
Μια νέα συνάντηση των γενεών της αντίστασης συντελέστηκε και την επόμενη μέρα στην εκδήλωση που διοργάνωσε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Πρώτος ομιλητής ήταν ο Θόδωρος Βουρεκάς, που συμμετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης και μέσα από τα βιώματά του παρουσίασε ποια θα μπορούσε να είναι μια επαναστατική στάση της Αριστεράς στην εξέγερση. Τη σκυτάλη πήρε ο δικηγόρος Γιώργος Τζαμαδάνης, που υπογράμμισε τον συγκρουσιακό χαρακτήρα του Νοέμβρη και τον τρόπο με τον οποίο αυτός επηρέασε το μεταπολιτευτικό κλίμα. Τέλος, έκλεισε τον κύκλο των εισηγήσεων ο Μπάμπης Κουρουνδής, ο οποίος ανέδειξε το εργατικό στίγμα της εξέγερσης.
Τη Δευτέρα, μετά την καθιερωμένη κατάθεση στεφάνων, οι σύλλογοι έφτιαξαν τα πανό τους και ξεκίνησε η μεγάλη συγκέντρωση που διοχετεύτηκε σε μια τεράστια διαδήλωση. Η στάση της αστυνομίας ήταν και στη Θεσσαλονίκη ιδιαίτερα προκλητική περικυκλώνοντας την πορεία καθ’ όλη τη διάρκεια. Εκπρόσωποι των φορέων και μέλη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έκλεισαν το δρόμο στα ΜΑΤ τα οποία επιτέθηκαν και προχώρησαν σε μία σύλληψη. Η διαδήλωση, παρ’ όλα αυτά δεν διαλύθηκε αλλά φτάνοντας στο αμερικάνικο προξενείο, όπου οι φοιτητικοί σύλλογοι έκαψαν σημαίες της ΕΕ και των ΗΠΑ. Στους δρόμους της πόλης αντηχούσε το σύνθημα «Αυτοί σκότωσαν Λαμπράκη – Μπελογιάννη, φονιάδες των λαών Αμερικάνοι» Εντέλει, η διαδήλωση επέστρεψε στο Πολυτεχνείο για να υπερασπιστεί το άσυλο ενάντια στις δυνάμεις καταστολής.
ΜΑΤ και ΔΕΛΤΑ τρομοκρατούν, ήρθε η ώρα να διαλυθούν
Η εξουσία φοβάται το Πολυτεχνείο. Γι’ αυτό η αστυνομία είχε από νωρίς την 17η Νοέμβρη ασφυκτική παρουσία στο κέντρο της Αθήνας επιτηρώντας μεγάλη έκταση γύρω από τα σημεία προσυγκέντρωσης των διαδηλωτών και από τη διαδρομή που θα ακολουθούσαν. Αν και αυτό το κλίμα τρομοκρατίας είχε αρχίσει να καλλιεργείται από την προηγούμενη Πέμπτη (13/11) με την άγρια επίθεση της αστυνομίας στους φοιτητικούς συλλόγους έξω από τη Νομική σχολή και το Πολυτεχνείο.
Πάνω από 7.000 αστυνομικοί επιστρατεύτηκαν για να «αντιμετωπίσουν» την πορεία, ενώ η πρόσβαση στη γύρω περιοχή επιτρεπόταν μόνο σε πεζούς και οι σταθμοί του μετρό στο Πανεπιστήμιο και από το Σύνταγμα μέχρι τους Αμπελόκηπους ήταν κλειστοί. Απόλυτα περικυκλωμένη ήταν, φυσικά, η αμερικανική πρεσβεία με μια σειρά από κλούβες των ΜΑΤ και παραταγμένες διμοιρίες. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδήλωσης είχαν γίνει περίπου 60 προσαγωγές και τρεις συλλήψεις.
Παρά όμως τον αυστηρό αποκλεισμό του κέντρου και την καθολική αστυνομοκρατία, οι διαδηλωτές απάντησαν πραγματοποιώντας μία από τις μαζικότερες πορείες των τελευταίων ετών. Όταν ξεκίνησε η πορεία είχαν ήδη γίνει οι πρώτες «προληπτικές» προσαγωγές στο σωρό. Βγαίνοντας από τη οδό Σταδίου στην πλατεία Συντάγματος οι διαδηλωτές βρέθηκαν απέναντι σε κλούβες που απέκλειαν την πλατεία. Ο ελεύθερος δρόμος ήταν η λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου Α΄, στα πεζοδρόμια της οποίας υπήρχαν παραταγμένες πολλαπλές σειρές αστυνομικών. Κατά τη διάρκεια της πορείας κάποια μπλοκκαι κυρίως το μπλοκ της Αναρχοσυδικαλιστικής Πρωτοβουλίας Ροσινάντε και της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης, ακολουθούνταν στενά από την αστυνομία, χωρίς κανένα λόγο, ενώ υπήρχαν και άτομα με πολιτικά που παρακολουθούσαν και παρεμπόδιζαν την περιφρούρηση των μπλοκ.
Τελικά δέχτηκαν βίαιη και εντελώς απρόκλητη επίθεση με χημικά, βομβίδες κρότου- λάμψης και χτυπήματα από τα κλομπ των ΜΑΤ. Υπήρξαν τραυματίες και μια 17χρονη αντιμετώπισε σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο μετά την κατά πρόσωπο επίθεση με χημικά. Σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε την Τρίτη το μεσημέρι εκπρόσωποι της Ροσινάντε κατήγγειλαν πως η επίθεση αυτή θα μπορούσε να έχει νεκρούς. «Η αστυνομία δεν φοβόταν καθόλου αυτό το ενδεχόμενο» ειπώθηκε χαρακτηριστικά. Ωστόσο η προσπάθεια διάλυσης του μπλοκ απέτυχε. Τα μπλοκ που δέχθηκαν την επίθεση, όπως και άλλα που βρίσκονταν δίπλα τους, κατάφεραν να ανασυγκροτηθούν και να φτάσουν στο τέλος της πορείας.
Μετά τη διαδήλωση ακολούθησε εκτεταμένη επίδειξη αυταρχισμού στην περιοχή των Εξαρχείων. Διμοιρίες των ΜΑΤ και μοτοσικλετιστές της ομάδας ΔΕΛΤΑ κυκλοφορούσαν στους δρόμους της περιοχής τρομοκρατώντας τους περαστικούς, βρίζοντας, δέρνοντας και ρίχνοντας χημικά. Ανάμεσα στα θύματά τους υπήρξαν και δημοσιογράφοι. Η ΑΠ Ροσινάντε δέχτηκε νέα επίθεση έξω από τα γραφεία της, τα οποία νωρίτερα ήταν περικυκλωμένα από αστυνομικούς.
Σημειώθηκε, επίσης, επίθεση αστυνομικών σε είσοδο πολυκατοικίας και καταστροφή της τζαμαρίας της, καθώς τρεις νεαροί άνοιγαν την πόρτα με κλειδί (!), αλλά και σε περίπτερο. Μια διμοιρία των ΜΑΤ επιτέθηκε στους δυο νεαρούς που βρίσκονταν στο περίπτερο και προξένησε μικρές ζημιές και κλοπές στο εμπόρευμα. Τελικά η αστυνομία προχώρησε και σε συλλήψεις με κάποιους από τους συλληφθέντες να κατηγορούνται για κακούργημα. Επιβεβαιώθηκε έτσι για άλλη μια φορά η κρισιμότητα του αιτήματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για «διάλυση των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων (ΜΑΤ, ΕΚΑΜ, ΔΕΛΤΑ, ΔΙΑΣ), που είναι κέντρα τρομοκρατίας εναντίον του εργατικού και λαϊκού κινήματος».
Το βίντεο που κατέγραψε την επίθεση των αστυνομικών στο περίπτερο και προβλήθηκε από τα ΜΜΕ έχει «υποπέσει στην αντίληψη» του υπουργού Δημοσίας Τάξεως και Προστασίας του Πολίτη Βασίλη Κικίλια. Δήλωσε, όπως συμβαίνει κάθε φορά που υπάρχει κρούσμα αστυνομικής αυθαιρεσίας και αναίτιας επίθεσης σε βάρος πολιτών, πως κανείς δεν θα μείνει ατιμώρητος και πως δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να «αμαυρώσει την εικόνα της αστυνομίας».
Ακόμα όμως κι αν αναγκάστηκε να καταδικάσει τη συγκεκριμένη επίθεση στο περίπτερο, για την οποία έχει διαταχθεί η γνωστή ένορκη διοικητική εξέταση, δεν μπορούσε αλλά ούτε και ήθελε βεβαίως να αποποιηθεί τις πολιτικές του ευθύνες για την αστυνομοκρατούμενη Αθήνα και τη συνολική στάση της αστυνομίας. Αντιθέτως, ο ίδιος κατά την επίσκεψη του στη ΓΑΔΑ μετά τη λήξη της πορείας, δηλαδή λίγο μετά την απρόκλητη επίθεση της αστυνομίας στους διαδηλωτές, δήλωσε πως «σε ό,τι έχει να κάνει με το τριήμερο των εορταστικών εκδηλώσεων (…) από την πλευρά μας πράξαμε τα δέοντα. Θέλω να ελπίζω ότι οι παρασπονδίες ήταν πάρα πολύ μικρές και λίγες σε σχέση με τη γενική εικόνα που είναι πολύ καλή». Ας βάλει όμως καλά στο μυαλό του αυτός και οι προϊστάμενοί του ότι το κίνημα και ο λαός δεν τρομοκρατείται, όσα σιδερόφρακτα τείχη κι αν ορθώσουν, όση καταστολή και κρατική βία κι αν επιστρατεύσουν.
