Γιάννης Ελαφρός
«Είδες η ΕΕ;»
▸Το τελευταίο διάστημα όλος ο κόσμος και τα ΜΜΕ συζητούν για τα πολύχρωμα τιμολόγια του ρεύματος.
Καλό όμως είναι να μην ξεχνάμε ορισμένα βασικά σημεία πάνω στα οποία στηρίζεται η νέα περίοδος τιμολόγησης του ηλεκτρικού. Το πρώτο είναι πως οι τιμές καθορίζονται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, τόσο το ευρωπαϊκό όσο και το ελληνικό. Ένα βασικό κοινωνικό αγαθό έχει μετατραπεί σε χρηματιστηριακό προϊόν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είναι έρμαιο, δηλαδή, και της κερδοφορίας του κεφαλαίου και της κερδοσκοπίας των χρηματιστηριακών τζογαδόρων.
Δεύτερο, η κερδοφορία των παραγωγών, εμπόρων και παρόχων ενέργειας έχει απογειωθεί ειδικά της παραγωγής και όσων συνδυάζουν παραγωγή και διανομή– τα τελευταία χρόνια και αποτελεί βασικό οδηγό για τη διαμόρφωση των τιμολογίων. Εν ολίγοις, κυβέρνηση και ΕΕ προστατεύουν τα κέρδη τους, που ονομάστηκαν χαριτωμένα «ουρανοκατέβατα».
Τρίτο, η ΕΕ αποφάσισε και έστειλε ντιρεκτίβα και η κυβέρνηση της ΝΔ υλοποιεί τη διακοπή κάθε «οριζόντιας επιδότησης» από 1 η Γενάρη 2024. Δηλαδή, οι κρατικές ενισχύσεις που βλέπαμε στους ήδη υπέρογκους λογαριασμούς το 2021-22 τώρα εξαφανίζονται κι όποιος αντέξει! Η ΕΕ θέλει μόνο ενίσχυση των… «ευάλωτων», για να μειωθούν οι κρατικές δαπάνες στο πλαίσιο του νέου δημοσιονομικού σφιξίματος. Κυβέρνηση και ΕΕ δεν θέλουν οριζόντιες ενισχύσεις, θέλουν όμως οριζόντιους φόρους, όπως ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης. «Είδες η ΕΕ;»
Τέταρτο, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ έχουν ψηφίσει και υλοποιήσει τις οδηγίες της ΕΕ για την «απελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας, που έχουν μετατρέψει και το ζωτικό ηλεκτρικό ρεύμα σε πανάκριβο προϊόν στη ζούγκλα της αγοράς.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το εργατικό-λαϊκό κίνημα πρέπει να παλέψει για ρεύμα φθηνό, με κατάργηση-αποδέσμευση από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, κατάργηση Ρήτρας Αναπροσαρμογής, εθνικοποίηση όλου του τομέα ενέργειας χωρίς αποζημίωση και λειτουργία υπό εργατικό έλεγχο, με όρους προστασίας του περιβάλλοντος, σε ρήξη με τις οδηγίες της ΕΕ και την ίδια συνολικά.
Τιμολόγια ρεύματος: Πολύχρωμη κλοπή με δική σου… επιλογή!
Δεν μπορείτε να πείτε, πάντως. Στον καπιταλισμό και στην ελεύθερη αγορά έχουν στυλ. Κι ελευθερία επιλογής, πάνω απ’ όλα. Μπορεί να σε κλέψουν με πολλούς τρόπους, με πολλά χρώματα, «εσύ επιλέγεις»! Αντιμέτωποι με έναν ακόμα γρίφο κι έναν ακόμα πονοκέφαλο, σαν να μην έφτανε αυτός του πώς θα βγει ο μήνας με έναν μισθό που εξανεμίζει η ακρίβεια, βρίσκονται οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά νοικοκυριά. Από 1 η Γενάρη του 2024 πρέπει να «επιλέξουν» ένα από τα τέσσερα χρωματιστά τιμολόγια για το ηλεκτρικό ρεύμα.
Ας δούμε ποια είναι αυτά:
Το μπλε τιμολόγιο θα είναι σταθερής χρέωσης για όσο καιρό προβλέπει το συμβόλαιο του καταναλωτή με τον πάροχο. Οι εταιρείες-πάροχοι όμως θα δώσουν πολύ υψηλή τιμή κιλοβατώρας για το συγκεκριμένο τιμολόγιο, με αποτέλεσμα όποιος θέλει «να έχει το κεφάλι του ήσυχο» να πληρώνει τα μαλλιοκέφαλά του.
Το κίτρινο τιμολόγιο είναι κυμαινόμενο, αλλά με τρόπο που δεν γνωρίζει εξαρχής ο καταναλωτής, καθώς το ύψος του θα καθορίζεται από τους παρόχους με βάση τον συνδυασμό των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο πριν όσο και μετά την έναρξη της χρέωσης. Με το κίτρινο τιμολόγιο η τιμή θα αλλάζει μετά τη σύναψη συμφωνίας, ανάλογα με τα παιχνίδια των χρηματιστηρίων.
Στο πράσινο τιμολόγιο οι πάροχοι θα δίνουν στο τέλος κάθε μήνα την τιμή της κιλοβατώρας για τον επόμενο μήνα. Η κυβέρνηση λέει πως θα γίνεται με τρόπο που ο καταναλωτής θα μπορεί εύκολα να συγκρίνει τις τιμές. Οι εταιρείες θα δίνουν τιμές με βάση τις εκτιμήσεις για τη διακύμανση της χονδρεμπορικής και διαμαρτύρονται έντονα ακόμα και γι’ αυτό. Βεβαίως, κάθε μήνα θα δημοσιεύεται διαφορετική τιμή, ανάλογα με τη διακύμανση της χρηματιστηριακής αγοράς! Στο πράσινο τιμολόγιο θα ενταχθούν αυτομάτως όσοι δεν επιλέξουν κάποιο άλλο και δεν έχουν κλειστό συμβόλαιο πέραν του 2024.
Τέλος, το πορτοκαλί τιμολόγιο είναι κατάλληλο μόνο για όσους διαθέτουν «έξυπνο» μετρητή, ένα πολύ μικρό ποσοστό των νοικοκυριών. Σε αυτό το τιμολόγιο η διακύμανση των τιμών θα είναι σε ημερήσια βάση(!), πάλι σύμφωνα με την πορεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Τελικά, δηλαδή, με τα νέα τιμολόγια συνδέονται άμεσα οι τιμές ρεύματος με το Χρηματιστήριο Ενέργειας, με το τζογάρισμα των κερδοσκόπων εκεί. Το ρεύμα, αναγκαίο για τα πάντα σε ένα σύγχρονο σπίτι, ανακηρύσσεται μετά βαΐων και κλάδων σε χρηματιστηριακό προϊόν, μετατρέποντας τα λαϊκά νοικοκυριά σε κυνηγούς προσφορών! Δεν φτάνει η ακρίβεια, δηλαδή, πρέπει να γίνεις και «αναλυτής» των τιμών ρεύματος. Κατανοητό πως ο κόσμος της εργασίας δεν μπορεί, δεν προλαβαίνει, να κάνει κάτι τέτοιο. Εξάλλου, το παιχνίδι είναι από πάνω καθορισμένο. Εάν πάει στην «ασφάλεια» του μπλε-σταθερού, θα πληρώσει πολύ παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, και τα τέσσερα χρώματα καθορίζονται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής, που πανηγυρικά επιστρέφει διασφαλίζοντας τα περιθώρια κέρδους των παρόχων ενέργειας, και βέβαια τα κέρδη των μονοπωλίων ενέργειας.
Οι τιμές θα είναι σε όλα τα τιμολόγια πολύ πάνω απ’ όσο κόστιζε η κιλοβατώρα πριν τρία χρόνια, που και πάλι ήταν πολύ αυξημένη σε σχέση με 10-20 χρόνια πριν. Κι αυτό, παρότι αρχικά και για να χρυσωθεί το χάπι της νέας πολύχρωμης λεηλασίας δεν αποκλείεται οι πάροχοι να δώσουν σχετικά συγκρατημένες τιμές, στα επίπεδα των ήδη αισθητά ανεβασμένων τιμολογίων των τελευταίων μηνών. Έχουν τον χρόνο να επιτεθούν αργότερα. Ήδη απολαμβάνουν το πολύ αυξημένο πάγιο, που από 1 η Μάη φέτος, είναι 38 ευρώ τον χρόνο (από 4,5) για μονοφασικό ρολόι και 118 ευρώ (από 14) για τριφασικό! Επίσης, το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση θα χρεώσει και αυξημένες Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), για να πληρώσει ο κόσμος τις γλίσχρες επιδοτήσεις στο ρεύμα των πολύ φτωχών.
Μην ξεχνάτε τι μας έλεγαν: «Ο ανταγωνισμός θα ρίξει τις τιμές». Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 20 διαφορετικοί πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας και εφτά μεγάλες εταιρείες παραγωγής και οι τιμές έχουν απογειωθεί σε σχέση με όταν υπήρχε η κρατική ΔΕΗ. Πάλι για την ανάπτυξη του καπιταλισμού δούλευε, αλλά με άλλους όρους, που εμπεριείχαν και την παροχή σχετικά φθηνού ρεύματος στον λαό. Η νέα εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, με την εμπορευματοποίηση των πάντων, τη δικτατορία της αγοράς, με τις οδηγίες της ΕΕ και τα μέτρα των κυβερνήσεων, οδήγησαν στο να κάνουν το ρεύμα πανάκριβο.