Κώστας Κανέλος, μέλος της οργάνωσης Συγκοινωνιών της Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης και της Ε.Α.Σ. ΕΘΕΛ
Σταύρος Μανίκας, μέλος της οργάνωσης Συγκοινωνιών της Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης και του Δ.Σ του Εργατικού Κέντρου Αθήνας
Νομοσχέδιο για τον ΟΣΕ ετοιμάζει η κυβέρνηση της ΝΔ προκειμένου «να αλλάξουν όσα δεν άλλαξαν επί δεκαετίες» για «να γυρίσουμε τη σελίδα από ένα χθες που πλήγωσε την ελληνική κοινωνία», όπως είπε o πρωθυπουργός.
Το στίγμα της νέας «μεταρρύθμισης» του σιδηρόδρομου το έδωσε η απόλυση Γενηδούνια από την συμπαιγνία Hellenic Train – κυβέρνησης, επιλογή, που, ανεξάρτητα από τη διαδρομή του συγκεκριμένου ανθρώπου, έχει στόχο να δοθεί μήνυμα σε όλους, πως όποιος μιλάει, αποκαλύπτει, καταγγέλλει, τον περιμένει η απόλυση. Το κλίμα τρομοκράτησης επιβάλλεται στη χρονική στιγμή που οι εργαζόμενοι και τα σωματεία της ΗΤ βρίσκονται σε διαδικασία διαπραγμάτευσης για τη Σ.Σ.Ε., αντιδρώντας στη μηδαμινή αύξηση των 30 ευρώ που έχει εξαγγείλει η ιταλική διοίκηση της Hellenic Train.
Η ΝΔ εμφανίζεται να θέλει να «αλλάξει ριζικά» έναν ΟΣΕ, που ακριβώς η πολιτική η δική της και όλων των έως τώρα κυβερνήσεων τον οδήγησαν στην κατρακύλα, στα διαρκή προβλήματα ασφάλειας, την απαξίωση, τη διάλυση και τελικά το έγκλημα των Τεμπών.
Πρόκειται για την πολιτική της απελευθέρωσης των σιδηροδρομικών υπηρεσιών που ακολουθεί η ΕΕ από το 1990 και των μνημονιακών περικοπών που επιβλήθηκαν από το 2010 και μετά. Έτσι οι σιδηροδρομικές μεταφορές «απελευθερώθηκαν», οι εταιρείες διαχείρισης της υποδομής, διαχωρίστηκαν από αυτές της λειτουργίας, ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών και το καπιταλιστικό κέρδος μπήκε για την καλά στο πρώτο βαγόνι, με την βοήθεια των μνημονίων το προσωπικό συρρικνώθηκε εγκληματικά, οι εργασιακές σχέσεις έγιναν προσωρινές και ελαστικές, οι μισθοί γκρεμίστηκαν και κάπως έτσι η ασφάλεια πέρασε στο τελευταίο βαγόνι, ενώ τα προβλήματα στο πιο λαϊκό μέσο μεταφοράς γιγαντώθηκαν σε όλη την Ευρώπη με τις γνωστές τραγικές συνέπειες για την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση της ΝΔ θέλει να «αλλάξει» την κατάσταση επιταχύνοντας την ίδια ακριβώς πολιτική που μας οδήγησε ως εδώ, κάνοντάς την ακόμα πιο αντιδραστική και αυταρχική για τους εργαζόμενους στον σιδηρόδρομο. Διακηρυγμένος στόχος της είναι η προώθηση της κερδοφορίας και της επιχειρηματικής λειτουργίας, σύμφωνα με το «μοντέλο ΔΕΗ» ακολουθώντας τις σχετικές κατευθύνσεις της ΕΕ για την «απελευθέρωση» και την εμπορευματοποίηση.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει έως τώρα το φως της δημοσιότητας το κυβερνητικό νομοσχέδιο προβλέπει:
- την «επανένωση» συγχώνευση των εταιρειών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ ΚΑΙ ΓΑΙΑ ΟΣΕ, τις οποίες η ίδια διέσπασε διαλύοντας τον ενιαίο ΟΣΕ, με στόχο να υπάρξει μια πολυετής παραχώρηση της συντήρησης του δικτύου του σιδηροδρόμου σε ιδιώτες. Το Δημόσιο θα περιοριστεί στον ρόλο «εποπτείας της ορθής εκτέλεσης των συμβάσεων» στο πλαίσιο της λογικής του «επιτελικού κράτους». Έτσι οι δολοφόνοι της κυβέρνησης της ΝΔ ετοιμάζονται για ένα ακόμα έγκλημα. Θέλουν πλέον και με τη βούλα, να ξεπουλήσουν την υποδομή (δια της «παραχώρησης»), σε ιδιώτες, θυσιάζοντας περισσότερο την ασφάλεια στον Προκρούστη του κέρδους.
- Πλήρη «ευελιξία» στις προσλήψεις προσωπικού, στις προμήθειες, στην πρόσληψη «στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα» με καλύτερες αμοιβές σε σχέση με το ενιαίο μισθολόγιο. Όμως ποιον εμπόδιζε την Hellenic Train που είναι μια ιδιωτική εταιρεία να πάρει «το κατάλληλο προσωπικό» και να προσλάβει τα τρομερά στελέχη; Ποιος έδιωξε το 2010 το μισό έμπειρο προσωπικό του ΟΣΕ, οδηγώντας σε εγκληματική μείωση του προσωπικού και της ασφάλειας, με τα ίδια άθλια επιχειρήματα ότι «χτυπάτε το βαθύ κράτος»; Κι ακόμα, ποιος εμπόδισε τον κρατικό ΟΣΕ να προσλάβει το κατάλληλο προσωπικό; Ποιος επικαλούνταν τους καταστροφικούς μνημονιακούς περιορισμούς του 1:10 αρχικά και 1:5 στη συνέχεια και την ανάγκη της μέγιστης κερδοφορίας; Μήπως δεν προσλάμβαναν όποιος ήθελαν μέσα από τους χιλιάδες «παράλληλους δρόμους» (νοικιασμένοι, ορισμένου χρόνου κλπ). Και μήπως τώρα θα προσλάβουν προσωπικό; Όχι βέβαια! Σε εργολάβους θέλουν να δώσουν τη συντήρηση. Ποιον δουλεύει λοιπόν η κυβέρνηση της ΝΔ και ο Μητσοτάκης;
- «Αξιολόγηση παντού, ψυχομετρικά τεστ σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις»(!), κέντρο εκπαίδευσης με σύγχρονους προσομοιωτές και ψηφιακή καταγραφή εντολών και παραβάσεων». Και να πάλι μπροστά μας το μόνιμο άθλιο μότο της «ατομικής ευθύνης» που η κυβέρνηση το «χτίζει» και πάνω στο έγκλημα των Τεμπών που η ίδια έκανε, επιδιώκοντας να «στρατιωτικοποιήσει» το προσωπικό, όπως ανοιχτά αναγνωρίζουν. Αυτή η κατεύθυνση, μαζί με τις απανωτές απολύσεις προδιαγράφουν το καθεστώς «χούντας» που θέλει η κυβέρνηση να εγκαθιδρύσει στον σιδηρόδρομο και όχι μόνο.
Τα περί της «αξιολόγησης σαν μέσο βελτίωσης» είναι για ηλίθιους. Πως ένας μηχανοδηγός ή ένας σταθμάρχης που είναι «επαρκής» στα πέντε χρόνια δουλειά, θα γίνει «ανεπαρκής» στα 15 ή τα 20; Δεν είναι για να «ελέγχει την ικανότητα» η αξιολόγηση. Είναι για να επιβάλλει μια διαρκή Δαμόκλεια σπάθη πάνω απ’ το κεφάλι κάθε ευσυνείδητου εργαζόμενου, που αρνείται να το βουλώσει, που όταν βλέπει προβλήματα τα καταγγέλλει, προειδοποιεί, παλεύει. Η κυβέρνηση θέλει απλά να τσακίσει τις αντιστάσεις των εργαζομένων στην περαιτέρω διάλυση του δημόσιου σιδηρόδρομου. Όπως επιχειρεί να κάνει σήμερα με τη χουντικής έμπνευσης επίθεση στην εκπαίδευση και αλλού.
- Όσο για την λειτουργία της τηλεδιοίκησης αρκείται να την …ξαναϋποσχεθεί για 1,5 χρόνο μετά. Και βλέπουμε!
Το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να απορριφθεί ως έχει. Να γίνει μια νέα αφετηρία για αγώνες για ένα πραγματικά ενιαίο, δημόσιο, σιδηρόδρομο, ασφαλή, προσιτό για τον λαό.
Αυτό σημαίνει «καταγγελία της Σύμβασης με τη Hellenic Train, εθνικοποίηση-κρατικοποίηση χωρίς καμιά αποζημίωση, με εργατικό και λαϊκό έλεγχο, σε σύγκρουση με την απελευθέρωση των αγορών της ΕΕ, την ανταποδοτική λειτουργία και το κριτήριο του κέρδους». Αυτός είναι ο στόχος που προβάλλουν οι ταξικές δυνάμεις στο εργατικό κίνημα.
Δεν συμφωνούν όλες οι δυνάμεις της αριστεράς σε αυτό τον απόλυτα αναγκαίο στόχο. Ιδιαίτερη σημασία έχει η άρνηση και η πολεμική του ΚΚΕ στον στόχο αυτό, που είναι η δύναμη εκείνη που περισσότερο από κάθε άλλη θα μπορούσε να συμβάλλει σε μια τέτοια μάχη.
Από πρόσφατο άρθρο του Γ. Λιονή, μέλους της ΚΕ, που προπαγανδίζει τις θέσεις του κόμματος, γίνεται αντιληπτό ότι το ΚΚΕ ξεπερνάει την ανυπαρξία πολιτικών στόχων πάλης που στρέφονται σήμερα ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική και επιδιώκουν ρήγματα σε αυτήν, με μια φυγή στο μέλλον του σοσιαλισμού, με μια «προσαρμογή», θα λέγαμε με ένα τρικ. Ό,τι το μέλλον αυτό της «κοινωνικής ιδιοκτησίας», όπου «το σύνολο των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής θα λειτουργούν με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες», δηλαδή την ανάγκη του «σοσιαλιστικού κράτους»… την προβάλλουμε από σήμερα.
Όμως η «προσαρμογή» αυτή, περισσότερο αποτέλεσμα της πίεσης που δέχεται από μαχόμενα τμήματα του κινήματος παρά από διάθεση πραγματικής «αναπροσαρμογής» επιτείνει αντί να απαντάει τα ερωτήματα.
Προφανώς σαν κομμουνιστές προβάλλουμε τον στόχο της εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της από σήμερα και σε αυτά τα πλαίσια «ζυμώνουμε», εξηγούμε, προπαγανδίζουμε την ανάγκη τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής να περάσουν στα χέρια του κράτους της εργατικής τάξης, στην πορεία της κοινωνικοποίησή τους.
Όμως τι παλεύομε σήμερα;; Ποιοι είναι οι πολιτικοί στόχοι που μπαίνουν για άμεσο αγώνα, για επιβολή νικών και κατακτήσεων στο εργατικό κίνημα, στα συνδικάτα, στους εργαζόμενους;
Παλεύουμε να καταγγελθεί η σύμβαση με την ΗΤ χωρίς καμιά αποζημίωση. Την στιγμή που όλοι μα όλοι αναγνωρίζουν ότι η σύμβαση αυτή είναι μια άθλια, αποικιοκρατική σύμβαση, γέννημα θρέμμα της εποχής των μνημονίων είναι αυτονόητη για το ταξικό εργατικό κίνημα η πάλη για την καταγγελία της. Μια σύμβαση που αφορά την εξαγορά δημόσιας επιχείρησης από δημόσια επιχείρηση άλλου κράτους, ενώ η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις δύο ευρωπαϊκές χώρες, μαζί με τη Νορβηγία, που δεν έχουν κρατικό φορέα εκτέλεσης σιδηροδρομικής μεταφοράς.
Μια σύμβαση που προβλέπει συνολική αποζημίωση που αγγίζει τα 930 εκατ. ευρώ, 62 εκατ. το χρόνο, με ορισμό ως minimum κέρδος για τον πάροχο το ποσό των 2 εκατ. ευρώ ετησίως(!), που πρακτικά αποζημιώνει το σύνολο του δικτύου ως «άγονο» εντάσσοντας σε αυτά τα δρομολόγια ακόμα και το Αθήνα – Θεσσαλονίκη, είναι εξευτελισμός όχι μόνο η ύπαρξή της αλλά και η άρνηση να καταγγελθεί!
Μάλιστα μόλις δύο 24ωρα μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, το ελληνικό δημόσιο κατέβαλε αποζημίωση προς τη Hellenic Train για το 2023, η οποία ήταν και η χρονιά του εγκλήματος των Τεμπών ύψους 60.962.458,19 ευρώ! Μετά την πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη – Μελόνι έσπευσε η κυβέρνηση να διαφημίσει, με τη συνδρομή των φίλων της καναλαρχών, τη νέα συμφωνία για το σιδηρόδρομο που περιλαμβάνει «μεγάλες επενδύσεις 360 εκ. ευρώ» από τους Ιταλούς, αλλά ουσιαστικά επαναλαμβάνει τις προηγούμενες εξαγγελίες του 2019 και του 2022, από τις οποίες δεν υλοποιήθηκε τίποτα.
Πρόσφατα μάλιστα η Hellenic Train ζήτησε από το κράτος να επιδοτούνται και τα δρομολόγια εμπορευματικών μεταφορών, επιδεικνύοντας με αλαζονεία τον κρατικοδίαιτο χαρακτήρα της. Επιπλέον η Hellenic Train δεν έχει αναβαθμίσει τα μηχανεργοστάσια-εργοστάσιά της, με αποτέλεσμα οι εργασίες συντήρησης των συρμών να εκτελούνται σε απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα των εργασιών συντήρησης, όσο και στην ασφάλεια των εργαζομένων, αφού τον τελευταίο χρόνο έχουν καταγραφεί αρκετά εργατικά ατυχήματα. Σε κάποιες σιδηροδρομικές γραμμές δεν εκτελούνται σιδηροδρομικά δρομολόγια, αλλά οι επιβάτες μεταφέρονται από λεωφορεία, διότι η HT δεν έχει διαθέσιμο τροχαίο υλικό ή μηχανοδηγούς. Η μοναδική επένδυση της Hellenic Train είναι τα τέσσερα ETR (τρένα), που αγόρασε από τη μητρική ιταλική εταιρεία έναντι περίπου 40 εκατ. ευρώ, σχεδόν δηλ. όσο το κόστος που πλήρωσε για την ιδιωτικοποίηση. Τα τρένα αυτά παρουσιάζουν συνεχώς βλάβες και λειτουργούν περιστασιακά κάποια εξ αυτών, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι και τα τέσσερα παροπλισμένα.
Να γιατί η σύμβαση πρέπει να καταγγελθεί χωρίς καμιά αποζημίωση για την ΗΤ. Να γυρίσουν πίσω πρέπει, όχι να αποζημιωθούν!
Αντίθετα το ΠΑΜΕ, όπου οι δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς θέτουν αυτόν τον στόχο, τον καταψηφίζει.
- Η καταγγελία της σύμβασης αποτελεί την αφετηρία για να περάσει το σύνολό του σιδηροδρόμου στο δημόσιο, σήμερα, εδώ και τώρα, για να έχουμε ενιαίο, δημόσιο σιδηρόδρομο. Δεν μπορεί αυτό που κατανοεί και παλεύει ο Σύλλογος Επιστημόνων του ΟΣΕ αναδεικνύοντας με ατράνταχτα επιχειρήματα το χάος και την πλήρη αποτυχία της ιδιωτικοποίησης του σιδηροδρόμου, να μην το «κατανοεί» και να μην το παλεύει το ΚΚΕ με το αντιδραστικό επιχείρημα τι «ιδιωτικό-τι δημόσιο».
Το εργατικό κίνημα όταν παλεύει ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις στην παιδεία, την υγεία κλπ ή για την επανακρατικοποίηση / πέρασμα στο δημόσιο ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων δεν το κάνει στηρίζοντας το σημερινό κράτος, το σημερινό «δημόσιο». Αντίθετα στρέφεται ενάντια στην ανταποδοτική και επιχειρηματική λειτουργία του σημερινού κράτους, παλεύει απ την σκοπιά των εργατικών και λαϊκών αναγκών.
Άραγε κακώς σωματεία της ΕΥΔΑΠ, όπως ο Σύλλογος Επιστημονικού Προσωπικού ΕΥΔΑΠ πάλεψαν για να φύγει η ΕΥΔΑΠ απ το «υπερταμείο» και να «επανακρατικοποιηθεί»; Αυτό εμποδίζει ή διευκολύνει την πάλη τους για να μην περάσει η αντιδραστική οδηγία της ΕΕ για την τιμολόγηση του νερού; Ή μήπως αυτό σημαίνει ότι αυτή η πάλη δεν εντάσσεται στον αγώνα για «να σταματήσει η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση (άμεση και έμμεση), η εμπορευματοποίηση και η εργολαβοποίηση στα κοινωνικά αγαθά και στα κοινωνικά δικαιώματα;» συνολικά. Αστεία πράγματα.
- Διεκδικούμε το πέρασμα στο δημόσιο να γίνει με εργατικό έλεγχο. Και αυτό γιατί έχουμε εμπιστοσύνη στον ρόλο και τις γνώσεις της εργατικής τάξης, γιατί πιστεύουμε πως «ο λαός σώζει τον λαό». Γιατί ένας οδηγός αστικού λεωφορείου ξέρει καλύτερα απ τον κάθε διορισμένο και τον σχεδιασμό και τα ανταλλακτικά. Ένας μηχανικός λεωφορείων στην ΟΣΥ ξέρει πολύ καλύτερα για την ποιότητα και την τιμή των ανταλλακτικών. Κι ένας μηχανοδηγός ξέρει καλύτερα απ τον καθένα τα προβλήματα ασφάλειας του σιδηρόδρομου! Είναι καθήκον του εργατικού κινήματος να επιβάλλει τον εργατικό και ευρύτερα κοινωνικό έλεγχο (πχ συνελεύσεις δημοτών, γειτονιών, τοπικοί συντονισμοί σωματείων με διεκδικήσεις για παιδεία, υγεία κλπ)..
- Παλεύουμε συνολικότερα για να να αποσυρθεί ο ΟΣΕ και το σύνολο των μεταφορών από το «Υπερταμείο» και να καταργηθεί αυτός ο άθλιος θεσμός ιδιωτικοποιήσεων και μνημονιακής επιτροπείας, που έβαλε όλη τη δημόσια περιουσία στις ράγες ιδιωτικοποίησης/εμπορευματοποίησης με την άμεση εποπτεία των «Θεσμών» (που ορίζουν και τον πρόεδρο του «εποπτικού συμβουλίου»).
Οι στόχοι αυτοί είναι στόχοι ρήξης με την κυρίαρχη πολιτική γιατί στρέφονται ενάντια στην κύρια κατεύθυνση της αστικής πολιτικής, της πολιτικής κεφαλαίου – ΕΕ – κυβερνήσεων, που είναι η απελευθέρωση των αγορών, η εμπορευματοποίηση, οι άμεσες και έμμεσες ιδιωτικοποιήσεις.
Αντίθετα όταν λες, όπως το ΚΚΕ, θέλω «δημόσιο σιδηρόδρομο στο …σοσιαλισμό, ενώ «οι σημερινοί αγώνες των εργαζομένων» είναι για την «αποτροπή της νέας επίθεσης», ενάντια την «επιδείνωση των όρων λειτουργίας», για «φτηνές, ασφαλείς μεταφορές», για «βελτίωση των όρων εργασίας σε αυτές», δηλαδή στις ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις, αφήνεις άθικτο όλο το ασφυκτικό πλαίσιο της αστικής πολιτικής, περιορίζεις τους στόχους του εργατικού κινήματος στο πλαίσιο της σημερινής κατάστασης, τελικά δεν ενοχλείς κανένα!
Η κομμουνιστική αριστερά δεν περιορίζεται σε αυτούς τους άμεσους στόχους, αντίθετα τους συνδέει με την τελική και οριστική λύση, δηλαδή την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, την εργατική εξουσία, την κοινωνία που θα καταργεί το κριτήριο της εκμετάλλευσης και του κέρδους. Όμως αυτή η προοπτική «χτίζεται» πάνω στο έδαφος του αγώνα για την ανατροπή των βασικών μέτρων, της κύριας κατεύθυνσης της αστικής πολιτικής. Αλλιώς καταντάει άλλοθι συμβιβασμού με το κυρίαρχο πλαίσιο.
Από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να επιμένουμε στην κοινή δράση όλων των μαχόμενων δυνάμεων του εργατικού κινήματος πάνω σε μια γραμμή ανατροπής. Για να δημιουργηθούν ρήγματα στην βάρβαρη επίθεση, για να συγκεντρωθούν δυνάμεις, και να ωριμάσουν πραγματικά οι συνθήκες για μια ευρύτερη αναμέτρηση, στην πορεία για την επαναστατική αλλαγή, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό της εποχής μας.
