Αντώνης Δραγανίγος
Στη σημερινή εποχή των διεθνών αναστατώσεων και της μεγάλης κοινωνικής ρωγμής στο εσωτερικό τα ερωτήματα βαθαίνουν. Θα κατορθώσει το αστικό πολιτικό σύστημα να ανασυγκροτηθεί με όπλο τη «σταθερότητα» και νέες πολιτικές εφεδρείες (σοσιαλδημοκρατικές ή ακροδεξιές) ή θα διαμορφωθούν κοινωνικοί και πολιτικοί όροι ανατροπής, με ταξικό εργατικό κίνημα και πολιτικό νεύρο μια αριστερά της ανατροπής;
«Περίεργη» εποχή, κοινότοπες απαντήσεις
Από μια πρώτη άποψη διανύουμε μια «περίεργη» περίοδο. Πολλά από τα πιο διαδεδομένα δόγματα που για μισό περίπου αιώνα αποτέλεσαν ιερές αγελάδες του συστήματος, όπως για παράδειγμα ότι οι «μηδενικοί δασμοί» και η «παγκοσμιοποίηση» δεν «έχουν γυρισμό» ή ότι η «ενότητα της Δύσης» είναι ισχυρή και «ακλόνητη» έχουν υπονομευτεί.
Η πρωτοφανής όξυνση ενδοκαπιταλιστικών- ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ακόμη και εντός των ίδιων στρατοπέδων και συμμαχιών, η κήρυξη ανοιχτού οικονομικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, οι αντιθέσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, η στροφή προς την «πολεμική οικονομία» και ρητορική, γενικά και ειδικά στην ΕΕ που μέσω του Rearm Europe επιδιώκει να ξεπεράσει την οικονομική στασιμότητά της -ακόμα και ύφεση σε Γερμανία- σφραγίζουν την κατάσταση…
Αλλά και στο εσωτερικό έχουμε μια πρωτοφανή κατάσταση. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε τροχιά απονομιμοποίησης, με την κοινωνία να στενάζει από την ακρίβεια και να «φορτώνει» στους κυβερνώντες την συγκάλυψη ενός εγκλήματος· η ΝΔ στέκεται κυρίως λόγω ανυπαρξίας αντιπολίτευσης ικανής να την «ρίξει». Η αδυναμία της αστικής «δημοκρατικής» και «προοδευτικής» αντιπολίτευσης έχει στη βάση της τη βαθιά κρίση του «δημοκρατικού», σοσιαλδημοκρατικού χαρακτήρα, ρεύματος, η πολιτική του οποίου μοιάζει στρατηγικά τόσο πολύ με αυτή της ΝΔ. Ο «λαός της αριστεράς» μένει σε μεγάλο βαθμό ενεργός, αλλά μετέωρος, με μια νέα αναζήτηση αλλά χωρίς ένα στόχο που να ενώνει και να κινητοποιεί. Εξ ου και η κατάσταση πολυδιάσπασης και ρευστότητας. Που όμως δεν θα διαρκέσει για πάντα.
Πολιτική απάντηση προς όφελος του λαού
Το κεντρικό ζήτημα κάθε περιόδου, κάθε φάσης του πολιτικού αγώνα, είναι ποιος συσχετισμός δυνάμεων θα διαμορφωθεί ανάμεσα στην αστική (με τα διάφορα ρεύματά της) και την εργατική πολιτική, ποια πολιτική επίδραση και συγκρότηση θα έχει το κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα που είναι ανεξάρτητο από το σύστημα και τους μηχανισμούς του, που κατανοεί και παλεύει για ευρύτερες αλλαγές σε σύγκρουση με την κυρίαρχη πολιτική. Φυσικά σε κάθε πολιτική περίοδο-φάση, οι καπιταλιστικές αντιθέσεις παίρνουν ειδικές μορφές. Στην ημερήσια διάταξη αναδεικνύονται συγκεκριμένα ζητήματα, που χωρίζουν τα κοινωνικά στρατόπεδα, που κρίνουν και χωρίζουν την αστική απ’ την εργατική πολιτική.
Έτσι στη σημερινή περίοδο η πολιτική του κεφαλαίου και της ΕΕ «χτίζεται» πάνω στην βάση της έντασης της εκμετάλλευσης για την εκτίναξη της κερδοφορίας και την κατάκτηση θέσεων στον παγκόσμιο οικονομικό ανταγωνισμό, τη στροφή στην «πολεμική οικονομία» με τα 800 δισ. επιπλέον εξοπλισμούς μέχρι το 2030 για την επικράτηση στον παγκόσμιο γεωπολιτικό ανταγωνισμό, τη «δημοσιονομική πειθαρχία» για την εξυπηρέτηση του παγκόσμιου δημόσιου χρέους -που ειδικά στην Ευρώπη παίρνει την μορφή του αντιδραστικού δημοσιονομικού «Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης»– και τέλος την πολιτική αντίδραση σε «όλη τη γραμμή του μετώπου» (χτύπημα των εργατικών κατακτήσεων και ελευθεριών, ρατσισμός, σεξισμός, αντικομμουνισμός κ.α.) συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ακροδεξιάς από πολυποίκιλα εθνικά και διεθνή ιμπεριαλιστικά κέντρα (πχ ΗΠΑ, Ρωσία).
Στο σύνολό τους οι πολιτικές αυτές επιλογές συνδέονται με το βάθος των αντιθέσεων του καπιταλισμού και αποτελούν την αντιδραστική «απάντηση» του στην ανάγκη του κεφαλαίου για το ξεπέρασμα της κρίσης του, στην οικονομική καχεξία της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, στην πτωτική τάση των ποσοστών κέρδους, στην αδυναμία τοποθέτησης υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.
Στη σημερινή περίοδο κάθε κοινωνικό ζήτημα, κάθε πρόβλημα, κάθε πτυχή της καθημερινότητας συνδέεται άμεσα με αυτή την πολιτική, με αυτές τις θεμελιακές επιλογές του συστήματος. Το εργατικό και λαϊκό κίνημα παλεύοντας για αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις «βρίσκει μπροστά του» την «ανταγωνιστικότητα της οικονομίας», διεκδικώντας λεφτά για παιδεία-υγεία-δημόσια αγαθά τους τραγικούς «κόφτες» δαπανών του Προγράμματος Σταθερότητας και τα 20 δισ. των πολεμικών δαπανών, παλεύοντας κατά της ακρίβειας, τα χρηματιστήρια ενέργειας, τροφίμων και την «απελευθέρωση των αγορών» της ΕΕ, που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά απελευθέρωση των καπιταλιστών να κερδοσκοπούν ασύστολα πάνω στις πλάτες της εργαζόμενης πλειονότητας.
Ο λαός διεκδικώντας «δικαιοσύνη» για το έγκλημα των Τεμπών βρίσκει μπροστά του ένα αντιδραστικό πολιτικό σύστημα και το αστικό κράτος
Και ακόμα περισσότερο, διεκδικώντας «δικαιοσύνη» για το έγκλημα των Τεμπών βρίσκει μπροστά του ένα αντιδραστικό πολιτικό σύστημα και ένα αστικό κράτος, που έχει οικοδομήσει στον βαθύ του πυρήνα (δικαστική εξουσία, δυνάμεις καταστολής, μυστικές υπηρεσίες, κρατικά στελέχη, καθηγητικό κατεστημένο κλπ) εκείνους τους αδιαπέραστους, στεγανούς μηχανισμούς ιδεολογικής και φυσικής βίας και τρομοκρατίας, που μόνο ένα άλλο κίνημα μπορεί να τους αντιμετωπίσει, στην προοπτική του τσακίσματος και της συντριβής τους.
Γι αυτούς τους λόγους ο αγώνας για «ψωμί, δουλειά, ελευθερία, ειρήνη, για την απόκρουση και την ανατροπή της αντεργατικής, πολεμικής, αντιδημοκρατικής εκστρατείας του κεφαλαίου, της πολεμικής οικονομίας και των Προγραμμάτων Σταθερότητας, για την ανατροπή της πολιτικής και της κυβέρνησης της ΝΔ, ενάντια στη συναινετική πολιτική ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ» αποτελεί πολιτική συμπύκνωση και στόχο της επαναστατικής τακτικής και του αντικαπιταλιστικού προγράμματος πάλης σήμερα.
Η επαναστατική κομμουνιστική αριστερά έχει καθήκον να «δέσει» στη συνείδηση του κόσμου της δουλειάς τα τεράστια ζητήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζει ακριβώς με τους πυλώνες της αστικής πολιτικής, να εξηγεί διαρκώς τη σύνδεσή τους, να συμβάλλει η πάλη του εργατικού και λαϊκού κινήματος να «ανεβάζει» τους στόχους του, να παίρνει πολιτικά χαρακτηριστικά, να γίνεται πολιτικός αγώνας ενάντια στις κεντρικές επιλογές της πολιτικής των κυρίαρχων τάξεων.
Στην προηγούμενη φάση, που έγινε και πάλι μια σοβαρή αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων (περίοδος 2010-15, αντιμνημονιακοί αγώνες, κατάρρευση του παραδοσιακού αστικού δικομματισμού) έγινε σκληρή διαπάλη πάνω στα σοβαρά ζητήματα και τις διαχωριστικές γραμμές, που αναδείχθηκαν εκείνη την περίοδο:
Η κατάργηση των μνημονίων μπορεί να γίνει χωρίς σύγκρουση με το ευρώ και την ΕΕ; Η «αριστερή κυβέρνηση» μέσα στο πλαίσιο του αστικού κράτους, της ΕΕ, του ΝΑΤΟ εξυπηρετεί τον λαό στην πάλη του ή την ολιγαρχία στην επιδίωξη αφομοίωσης και ήττας του λαϊκού κινήματος; Ποια πρέπει να είναι η στάση των αντικαπιταλιστικών δυνάμεων στο πολιτικό ζήτημα που άνοιξε με το μεγαλειώδες λαϊκό «όχι» στο δημοψήφισμα; Άμεση υποταγή στους κυρίαρχους στο όνομα του συσχετισμού (ΣΥΡΙΖΑ), υποταγή δια της «φυγής στο μέλλον» («σήμερα η ρήξη με το ευρώ είναι καταστροφή» του ΚΚΕ) ή «τριπλό όχι» σύνδεση του αντιμνημονιακού αγώνα με την ανάγκη μιας ευρύτερης ανατροπής που υποστήριξε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αν και δεν μπόρεσε να το υπηρετήσει ολοκληρωμένα στρατηγικά, πολιτικά, κινηματικά;
Έτσι και σήμερα, αν και με πολύ διαφορετικούς όρους, έχουν αναδειχθεί σκληρά ζητήματα στην πολιτικά διαπάλη που θα κρίνουν το που θα κατευθυνθεί η πλατιά λαϊκή δυσαρέσκεια και η απονομιμοποίηση της κυβέρνησης της ΝΔ.
Τι σημαίνει το αίτημα για «Δικαιοσύνη»; Σημαίνει «κάθαρση», «εκδημοκρατισμός του κράτους» (όπως λέει η Ζωή Κωνσταντοπούλου) ή μάχη κατά της δικαστικής εξουσίας, στο πλαίσιο της πάλης για αναμέτρηση με το αστικό κράτος και τις δομές εξουσίας του στον δρόμο για τη συντριβή του; Η ανάγκη για ασφάλεια στις «μεταφορές» και η διεκδίκηση δημόσιων αγαθών θα γίνει με «νοικοκύρεμα της ιδιωτικοποίησης-απελευθέρωσης των αγορών» (όπως λέει η κυβέρνηση και το αστικό πολιτικό σύστημα), αποφυγή της ρήξης δια της «φυγής στο μέλλον» (για μια ακόμα φορά από το ΚΚΕ) ή στην πάλη που απαιτεί να καταγγελθεί η σύμβαση, να περάσει ο σιδηρόδρομος στο δημόσιο χωρίς αποζημίωση, με εργατικό έλεγχο στο πλαίσιο της γενικότερης σύγκρουσης για την υπεράσπιση των δημόσιων κοινωνικών αγαθών, με ακύρωση όλων των ιδιωτικοποιήσεων ενάντια στην απελευθέρωση των αγορών στην ΕΕ;
Σε τελική ανάλυση η αντιπαράθεση θα συμπυκνωθεί στο πολιτικό ζήτημα: Θα κατορθώσει το αστικό πολιτικό σύστημα να ανασυγκροτηθεί νικώντας τις αντιφατικές, ριζοσπαστικές, δυνάμει αντικαπιταλιστικές τάσεις, που ξεπηδούν από την κοινωνία, δημιουργώντας νέες πολιτικές και κυβερνητικές εφεδρείες (σοσιαλδημοκρατικές ή ακροδεξιές) ή θα ανασυγκροτηθεί το εργατικό κίνημα και η αριστερά της ανατροπής; Θα υπάρξει αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων, που θα δημιουργεί το έδαφος για την ανώτερη σύγκρουση την επόμενη περίοδο;
Η ίδρυση της οργάνωσης Κομμουνιστική Απελευθέρωση λογοδοτεί ακριβώς σε αυτή την ανάγκη. Σε αυτή τη νέα περίοδο των πολέμων, της επίθεσης στους λαούς, της κρίσης του αστικού πολιτικού συστήματος, χρειάζεται μια ανώτερη εργατική, επαναστατική κομμουνιστική οργάνωση, που με πυξίδα τη στρατηγική της εργατικής εξουσίας και μια τακτική που την υπηρετεί θα «βάλει πλάτη» να μην ηττηθεί ο κόσμος που παλεύει είτε μια νέα αντιδραστική στροφή του πολιτικού συστήματος, είτε από την αναγέννηση αυταπατών περί «μικρότερου κακού». Όμως αυτή η πορεία δεν αφορά μόνο την Κομμουνιστική Απελευθέρωση. Μια σύγχρονη κομμουνιστική οργάνωση πρέπει να συμβάλλει στην ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και στην αντεπίθεση ενός πολιτικά ανατρεπτικού εργατικού-λαϊκού κινήματος.
Για την ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς
Το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα και η πρόταση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Οι μαζικές, ιστορικής σημασίας, κινητοποιήσεις του τελευταίου διαστήματος, το γεγονός ότι το κοινωνικό μέτωπο δεν ησυχάζει «γεννώντας» διαρκώς μικρούς και μεγάλους αγώνες, το βαθμιαίο ξεπέρασμα της πολιτικής απογοήτευσης από τον αριστερό κόσμο, η πιο εμφανής απόσταση ανάμεσα στις ανάγκες της ταξικής πάλης και τη σοσιαλδημοκρατική πολιτική γραμμή του ΜΕΡΑ 25, ή η άρνηση στόχων ανατροπής του ΚΚΕ, τα εμφανή για κάθε αγωνιστή όρια άλλων δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, που επιδιώκουν αδύναμες «επιμέρους συσπειρώσεις» (και μάλιστα με οριοθέτηση απέναντι στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ και την Κομμουνιστική Απελευθέρωση), στην περίοδο που η θύελλα πλησιάζει, αναδεικνύουν εμφατικά τόσο την ανάγκη όσο και τις δυνατότητες για την ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Στην ελληνική κοινωνία υπάρχει ένα ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα με διαφορετικές καταβολές που στον ένα ή τον άλλο βαθμό μπορεί να συνεισφέρει στην ανασυγκρότηση του αντικαπιταλιστικού μετώπου.
Σε αυτή την κατεύθυνση απαιτείται το άνοιγμα μιας πλατιάς πολιτικής-προγραμματικής συζήτησης ανάμεσα στους αγωνιστές και τις δυνάμεις που θέλουν να βαδίσουν σε αυτό τον δρόμο. Στη περίοδο των ανταγωνισμών, της πολεμικής οικονομίας, της αποτυχίας των αριστερών διαχειριστικών λύσεων, χρειάζονται σαφείς απαντήσεις για το σήμερα του κινήματος και το αύριο της άλλης κοινωνίας.
Η πολιτική πρόταση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ έρχεται να συμβάλλει στο άνοιγμα μιας πλατιάς συζήτησης στον ευρύ αριστερό κόσμο. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ θα πραγματοποιήσει την 6η της συνδιάσκεψη τον Οκτώβριο του 2025. Η πορεία αυτή επιδιώκουμε να αποτελέσει ένα μαζικό πολιτικό γεγονός εξόρμησης για την ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς και του μετώπου της.
Ανατρεπτικό εργατικό κίνημα και ταξική κίνηση
Η αριστερή αντικαπιταλιστική πολιτική στηρίζεται στην ανάπτυξη, γενίκευση και πολιτικοποίηση των εργατικών και λαϊκών αγώνων, με στόχο τη δημιουργία ρήγματος στην κυρίαρχη πολιτική με μαζικούς όρους, την απόσπαση κατακτήσεων, την «αποσταθεροποίηση» της επίθεσης και του ίδιου του πολιτικού συστήματος. Γι αυτό τον λόγο μαζί με την πρωτοπόρα δράση σε κάθε μικρό και μεγάλο αγώνα των εργαζόμενων και της νεολαίας, απαιτείται η συμβολή ώστε οι στόχοι (είτε μιλάμε για τις αυξήσεις τους μισθούς, τις δημόσιες δαπάνες, την αναστροφή των ιδιωτικοποιήσεων) να συγκρούονται με τα όρια του Συμφώνου Σταθερότητας, των πολεμικών δαπανών και της εκμετάλλευσης, της πολιτική ΕΕ-κεφαλαίου συνολικά.
Γι’ αυτό είναι αναγκαία η διαμόρφωση μορφών οργάνωσης, που να μπορούν να παίρνουν πρωτοβουλίες κόντρα στον υποταγμένο συνδικαλισμό, υπερβαίνοντας γραφειοκρατικές λογικές. Ο Συντονισμός σωματείων και συλλογικοτήτων σε επίπεδο Αττικής και άλλες προσπάθειες πανελλαδικά εκφράζουν αυτή τη λογική. Αντίστοιχα είναι αναγκαίες ευρύτερες πρωτοβουλίες, όπως η καμπάνια για τον δημόσιο σιδηρόδρομο και τα κοινωνικά αγαθά.
Επιδιώκουμε και προτείνουμε σε μαχόμενες δυνάμεις την επανίδρυση της ταξικής κίνησης. Σήμερα υπάρχουν όχι μόνο αυξημένες ανάγκες αλλά και πιο μεγάλες δυνατότητες για την οικοδόμηση μιας σχετικά μαζικής και γειωμένης ταξικής κίνησης, λαμβάνοντας υπόψη την ένταση της επίθεσης και τη δυνατότητα εργατικής αντεπίθεσης, την κρίση του υποταγμένου συνδικαλισμού και την αποκάλυψη των ορίων του συνδικαλισμού διαμαρτυρίας και αναπαραγωγής του μηχανισμού. Η δράση και οι εκλογικές επιτυχίες πολλών παρεμβάσεων (πχ του Ενωτικού Κινήματος για την Ανατροπή στην υγεία) δείχνουν ότι η ανατρεπτική πολιτική γραμμή και ενώνει κι έχει μαζική απήχηση.
