«Την προηγούμενη χρονιά δώσαμε ένα μεγαλειώδη αγώνα όλοι μαζί ενάντια στην αντισυνταγματική ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ γιατί πιστεύουμε ότι η ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα. Θα μετασχηματίσουμε εμείς το ίδρυμά μας σε “ιδιωτικό” πουλώντας υπηρεσίες εκπαίδευσης;» Με αυτή την τοποθέτηση και με μια αναλυτική δικαιολόγηση ο Σύλλογος Μελών ΔΕΠ Παντείου πανεπιστημίου εκφράζει την αντίθεσή του στη δημιουργία Μεταπτυχιακού με δίδακτρα 2.500 ευρώ και με προϋπολογισμό πενταετίας 197.500 ευρώ, το οποίο έχει εγκρίνει η επιτροπή μεταπτυχιακών σπουδών. Το Πάντειο δεν έχει μέχρι τώρα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών με δίδακτρα και τα μέλη ΔΕΠ κινητοποιούνται για να μην σπάσει αυτή η κατάκτηση του δημόσιου δωρεάν πανεπιστημίου.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του Συλλόγου Μελών ΔΕΠ:
Μεταπτυχιακά με δίδακτρα;
Να διαφυλάξουμε τον δημόσιο χαρακτήρα, το κύρος και την αναπτυξιακή προοπτική του Παντείου Πανεπιστημίου
Ο Σύλλογος Μελών ΔΕΠ πληροφορήθηκε ότι το Τμήμα Μέσων Επικοινωνίας και Πολιτισμού έφερε την Πέμπτη 3 Απριλίου 2025, στη Σύγκλητο, ένα ΠΜΣ με δίδακτρα 2.500 ευρώ και με προϋπολογισμό 5ετίας 197.500 ευρώ, το οποίο έχει εγκρίνει η επιτροπή μεταπτυχιακών σπουδών. Ύστερα από τις αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν και την αναστάτωση που δημιουργήθηκε, η Πρύτανης καλεί σε ανοιχτή συζήτηση την Παντειακή κοινότητα στις 29 Απριλίου. Να είμαστε όλοι και όλες εκεί για να υπερασπιστούμε το δημόσιο χαρακτήρα του Παντείου, το κύρος και την αναπτυξιακή προοπτική του.
Το Πάντειο Πανεπιστήμιο είναι μεταξύ εκείνων των ΑΕΙ που αρνήθηκαν έως τώρα να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε στάδιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ως εμπορεύσιμο προϊόν, υπερασπιζόμενο τον δωρεάν και δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης σε όλες της τις μορφές. Για να αλλάξει αυτός ο χαρακτήρας θα πρέπει η Σύγκλητος να ανακαλέσει προηγούμενες αποφάσεις της με βάση τις οποίες οι μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο είναι δωρεάν.
Βεβαίως η επιχειρηματολογία για την επιβολή διδάκτρων είναι εκτενής, όμως δεν είναι καθόλου πειστική, για αυτό και ο Σύλλογός μας νιώθει την βαθιά ανάγκη να αντικρούσει ένα προς ένα τα ακόλουθα σημεία που προβάλλονται ως λόγοι για την αναίρεση αποφάσεων των οργάνων του πανεπιστημίου μας και διαχρονικά εκπεφρασμένων δεσμεύσεων της διοίκησής του:
Έλλειψη χρημάτων: Η υποχρηματοδότηση των Δημοσίων Πανεπιστημίων είναι γεγονός τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και έγινε ακόμα δυσκολότερη με την εφαρμογή του νόμου Πιερακάκη που εμποδίζει την απρόσκοπτη απορρόφηση του συνολικού προϋπολογισμού, παρέχοντας μόνο το 70% του προϋπολογισμένου ποσού στο Πανεπιστήμιο ενώ το υπόλοιπο 30% μένει αδιάθετο και το Πανεπιστήμιο καλείται να το «κερδίσει». Αυτή η ρύθμιση αποτελεί μοχλό για την μετακύληση της ευθύνης μη επαρκούς εκπλήρωσης από το κράτος της συνταγματικής του υποχρέωσης για παροχή δωρεάν τριτοβάθμιας παιδείας στα ίδια τα πανεπιστήμια και τους λειτουργούς τους που με υπερπροσπάθεια τα κρατούν όρθια. Ο αήθης χαρακτήρας αυτού του νόμου δεν είναι δυνατόν να οδηγήσει ακαδημαϊκούς, αφοσιωμένους τόσα χρόνια στην πρόοδο και την εξέλιξη των νέων ανθρώπων, να μετακυλήσουν την όποια απώλεια χρηματοδότησης στις οικογένειες και τους πολίτες που διεκδικούν το δικαίωμά τους στην μόρφωση, μέσω ενός μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.
Να θυμηθούμε όλοι και όλες μαζί ότι η έλλειψη χρημάτων ήταν ακόμα πιο έντονη στο πρόσφατο παρελθόν (για παράδειγμα το 2014) και ωστόσο δεν τέθηκε ποτέ, εκείνη τη δύσκολη περίοδο, θέμα επιβολής διδάκτρων. Αντίθετα τα χρόνια της κρίσης η Σύγκλητος πήρε την απόφαση για δωρεάν μεταπτυχιακά. Μοιάζει λοιπόν εντελώς ανάρμοστο το να σκεφτόμαστε, στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, που ο πληθωρισμός καλπάζει αδιάκοπα στην μετά COVID εποχή, την επιβολή διδάκτρων. Το αποτέλεσμά τους, στην παρούσα συγκυρία, όπου φοιτητές και φοιτήτριες εργάζονται για την ολοκλήρωση των προπτυχιακών σπουδών τους, και καθυστερούν τις σπουδές τους, καθιστά την Παιδεία ταξικό προνόμιο και φραγμό, με τρόπο αμετάκλητο.
Μειωμένες αποδοχές ΔΕΠ: Αναντίρρητα, οι αποδοχές των μελών ΔΕΠ έχουν μειωθεί μέσα στα χρόνια της ύφεσης και οι απολαβές δεν αντιστοιχούν στο εκπαιδευτικό, ερευνητικό, καθώς και διοικητικό έργο που καλούμαστε όλοι και όλες να διεκπεραιώσουμε. Ο συλλογισμός ότι η διδασκαλία σε ΠΜΣ με δίδακτρα θα αυξήσει τις απολαβές των μελών ΔΕΠ είναι πέρα για πέρα λανθασμένος, διότι οι απαιτήσεις της εργασίας που παράγουμε είναι ήδη εξαντλητικές και η λύση στο παραπάνω πρόβλημα είναι η διεκδίκηση της αύξησης των αποδοχών μας και όχι ο πολλαπλασιασμός της εργασίας μας. Η προσθήκη επιπλέον διδακτικού έργου στον ήδη απαιτητικό εργασιακό βίο μας, θα οδηγήσει μοιραία στην υποβάθμιση της ποιότητας της δουλειάς μας. Φοβούμαστε επίσης ότι –σε περίπτωση μαζικής συμμετοχής μελών ΔΕΠ σε αμειβόμενα ΠΜΣ- ελλοχεύει ο κίνδυνος για μια ακόμα διεύρυνση ενός ήδη ξεχειλωμένου ωραρίου εργασίας. Υποστηρίχθηκε ότι τα μέλη ΔΕΠ του Παντείου δεν θα αμείβονται επιπλέον για την εργασία τους στο ΠΜΣ. Αυτό το επιχείρημα είναι μια ηθική επιβεβαίωση ότι δεν πρέπει να πληρώνονται από τους φοιτητές τους. Αν όμως πραγματικά τα τμήματα προτείνουν μεταπτυχιακά με δίδακτρα να αναλάβουν και το ηθικό κόστος και να πληρώνονται όπως θα πληρώνονταν αν έκαναν μάθημα σε άλλο ΠΜΣ.
Έλλειψη Μελών ΔΕΠ σε συγκεκριμένα αντικείμενα/ πρόσκληση εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό: Τα τμήματα οφείλουν να στηρίζουν τα ΠΜΣ με την προκήρυξη μελών ΔΕΠ στα γνωστικά αντικείμενα που χρειάζονται και όχι να βασίζονται στην προσέλκυση μελών ΔΕΠ από άλλα πανεπιστήμια επί πληρωμή. Αυτό είναι μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού των τμημάτων. Επίσης την εποχή της τηλεκπαίδευσης μια παρέμβαση από το εξωτερικό δεν επιβάλλει τη μετακίνηση του συμμετέχοντα.
Διοικητικές υπηρεσίες & ΕΛΚΕ: Σε αντίστοιχο πνεύμα ακούμε ότι ποσοστό των διδάκτρων θα χρησιμοποιηθεί για την χρηματοδότηση του ΕΛΚΕ και για γραμματειακή υποστήριξη. Η υποστελέχωση του διοικητικού προσωπικού είναι δεδομένη και πραγματική λύση θα αποτελούσε μόνο η πρόσληψη μόνιμου προσωπικού. Εάν κάποια δίδακτρα κατευθυνθούν στον ΕΛΚΕ ή σε προσωπικό γραμματείας, θα βρεθούμε απέναντι σε δυο ενδεχόμενα εξίσου δυσοίωνα. Είτε οι ήδη επιβαρυμμένοι υπάλληλοι θα λάβουν οριακές αποζημιώσεις για να ανταπεξέλθουν σε ακόμα μεγαλύτερο όγκο εργασίας, είτε θα προσληφθούν αυτοαπασχολούμενοι/ες, διαιωνίζοντας το πραγματικό πρόβλημα του καθεστώτος συμβάσεων έργου, από το οποίο γνωρίζουμε ήδη πολύ καλά ότι υποφέρουν οι επισφαλώς εργαζόμενοι στον τομέα της έρευνας. Το Πανεπιστήμιο είναι πάνω από όλα θεσμός και ως τέτοιος, έχει ανάγκη, για την εύρυθμη λειτουργία του, ένα μόνιμο σταθερό προσωπικό που θα είναι σε θέση να αποκτήσει βαθιά γνώση της ιστορικής συνέχειας των διαδικασιών, της λειτουργίας και του θεσμικού του πλαισίου. Η μονιμότητα του προσωπικού του είναι πραγματική ανάγκη και όχι επιλογή ή διαπραγμάτευση.
Παλαιό vs Νέο: Σε δημοσιεύματα και συζητήσεις τον τελευταίο καιρό φαίνεται να διαμορφώνεται σταδιακά ένα επικίνδυνο αφήγημα περί νέας εποχής και δυναμικών προκλήσεων, στο οποίο, όσοι και όσες ανθίστανται, κατατάσσονται αυτόματα στην γραφικότητα και σε ένα «απαρχαιωμένο» παρελθόν. Η επιχειρούμενη εισαγωγή διδάκτρων εμφανίζεται στο ίδιο αφήγημα ως μια αναγκαιότητα για να καλυφθούν οι γραμματειακές ανάγκες νέων μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, οι οποίες δεν μπορούν να αναληφθούν από το μειωμένο και βαίνων μειούμενο διοικητικό προσωπικό του πανεπιστημίου. Είναι σαφές ότι τα μέλη ΔΕΠ των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών γνωρίζουμε πως το πεδίο δράσης για την απόδειξη της ικανότητας προσαρμογής μας στις νέες απαιτήσεις, κρίνεται (και σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη κριθεί) στον επιστημονικό στίβο, μέσω των επιστημονικών δημοσιεύσεων, της διεκδίκησης ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, προγραμμάτων και των διακρίσεων που έχουν πραγματοποιηθεί. Στο βαθμό που απαιτούνται νέες συνέργειες και εξειδικεύσεις, τα υπάρχοντα ΠΜΣ του Παντείου, μπορούν να φιλοξενήσουν τις νέες ερευνητικές πρωτοβουλίες και να αναπτύξουν τις διεθνείς συνεργασίες, όπως δείχνει και η μέχρι τώρα αξιοποίηση της διεθνούς κινητικότητας των προγραμμάτων ERASMUS. Το ίδιο το ευρωπαϊκό πλαίσιο έρευνας και ακαδημαϊκής συνεργασίας παρέχει σημαντικές δυνατότητες (κοινά μεταπτυχιακά κ.α) οι οποίες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητες. Στον αντίποδα, η ευκολία ίδρυσης νέων ΠΜΣ η οποία εσχάτως παρατηρείται, μοιάζει να υπακούει περισσότερο σε μια λογική εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων μιας αναπτυσσόμενης ακαδημαϊκής «αγοράς», και όχι στις πραγματικές ανάγκες ανάπτυξης της επιστήμης.
Αντί να δελεαζόμαστε λοιπόν από ψεύτικα διλήμματα, οφείλουμε ως ακαδημαϊκοί λειτουργοί να αντιπαρατεθούμε σε αυτές τις τάσεις, αντιπαράθεση η οποία είναι τόσο αξιακή όσο και στρατηγική.
- αξιακή: γιατί το Πάντειο Πανεπιστήμιο εμφορείται από τον χαρακτήρα και τα ιδεώδη των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Δεν θέλουμε και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει το Πανεπιστήμιο να γίνει ένας κερδοφόρος φορέας. Ο ρόλος του είναι η μόρφωση και η χειραφέτηση των φοιτητών και φοιτητριών του και η παραγωγή έλλογης σκέψης και κριτικού λόγου.
- στρατηγική: γιατί σε ένα τοπίο «πανεπιστημιοποίησης» των διαφόρων κολλεγίων και οργίου αγοραπωλησίας αμφίβολης ποιότητας εκπαιδευτικών υπηρεσιών, η ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες του Παντείου πανεπιστημίου του ικανού ανθρώπινου δυναμικού, με κριτήριο αποκλειστικά την ακαδημαϊκή επίδοση, αποτελεί τη μοναδική βιώσιμη μακροπρόθεσμα στρατηγική για την ανάπτυξη της επιστημονικής αριστείας και τη διασφάλιση του επιστημονικού και ακαδημαϊκού κύρους του κεντρικού πανεπιστημίου πολιτικών και κοινωνικών επιστημών στη χώρα.
Την προηγούμενη χρονιά δώσαμε ένα μεγαλειώδη αγώνα όλοι μαζί ενάντια στην αντισυνταγματική ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ γιατί πιστεύουμε ότι η ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα. Θα μετασχηματίσουμε εμείς το ίδρυμά μας σε «ιδιωτικό» πουλώντας υπηρεσίες εκπαίδευσης;
Θεσμικές δεσμεύσεις: Η απόφαση Συγκλήτου του 2018 δεσμεύει τα Τμήματα του Παντείου Πανεπιστημίου ως προς τον δωρεάν χαρακτήρα των παρεχόμενων ΠΜΣ. Ομοίως, η Πρύτανης του Ιδρύματος, διατύπωσε αμέσως μετά την τελευταία εκλογή της την δέσμευσή της για την μη επιβολή διδάκτρων στα ΠΜΣ του Παντείου. Με δεδομένες αυτές τις δυο δεσμεύσεις, δεν καταλαβαίνουμε την πρωτοβουλία ορισμένων Τμημάτων και καλούμε σε επιφυλακή το σύνολο της Παντειακής κοινότητας.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
