Γιώργος Κρεασίδης
Από τη δεκαετία του ΄90
Η πορεία προς ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα, που έφτασε στο ιδρυτικό συνέδριο μιας νέας κομμουνιστικής οργάνωσης, ήταν μακριά, γεμάτη με αγώνα, τόλμη, επαναστατική δράση και αναζήτηση, όχι χωρίς αντιφάσεις και πισωγυρίσματα. Αφετηρία είχε την «ανταρσία της ΚΝΕ» και μεγάλου μέρους της βάσης του ΚΚΕ το 1989 στην παρακμή του ηττημένου ρεφορμιστικού κομμουνιστικού κινήματος, που στην Ελλάδα έφτασε στην ταπεινωτική συναίνεση των συγκυβερνήσεων Τζανεττάκη-Ζολώτα. Εκείνα τα «πέτρινα χρόνια» της δεκαετίας του ‘90, με τη συγκρότηση του ΝΑΡ, το δυναμικό της κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης κράτησε ψηλά την κόκκινη σημαία και άνοιξε τη συζήτηση για ένα νέο εργατικό και επαναστατικό κίνημα.
Μεγάλος σταθμός αυτής της πορείας το 1ο συνέδριο του ΝΑΡ τον Ιούλη του 1998, όπου τεκμηριώθηκε βαθύτερα ο κομμουνιστικός χαρακτήρας της οργάνωσης και τέθηκε ο στόχος της αντικαπιταλιστικής επανάστασης-κομμουνιστικής απελευθέρωσης απέναντι στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό. Στην απόφαση του συνεδρίου σημειώνεται πως «ο πυρήνας, η κινητήρια κατεύθυνση, το ουσιαστικό κριτήριο και μέτρο των επαναστατικών λύσεων στα σημερινά προβλήματα έχει αντικειμενικά κομμουνιστικό περιεχόμενο».
Ήδη από τον Μάρτη του 1995 έχει ιδρυθεί η νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση, ως υπέρβαση της ΚΝΕ-ΝΑΡ.
Στο 2ο συνέδριο του ΝΑΡ (7-9 Ιούλη 2006) τονίζεται στην απόφαση πως «η κομμουνιστική επαναθεμελίωση, η ανάγκη ενός νέου κομμουνιστικού προγράμματος της εποχής μας και μιας αντίστοιχης ‘’φυσιογνωμίας’’ και πρακτικής είναι καθοριστικό ‘’σημείο ταυτότητας’’ για το ΝΑΡ και διαφοροποιείται από την κομμουνιστική εξαγγελία, που κουκουλώνει μια ρεφορμιστική γραμμή στο σήμερα». Και σημειώνεται πως «η επαναστατική κομμουνιστική οργάνωση αποτελεί κρίσιμη αφετηρία για τη συγκρότηση του πολιτικού επαναστατικού υποκειμένου γενικά», θέτοντας τον στόχο για το ΝΑΡ «να αναβαθμίσει την οργάνωσή του με βάση την αντίληψη της κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης». Το συνέδριο έθεσε επίσης τον στόχο της διαμόρφωσης Προγραμματικής Διακήρυξης της οργάνωσης.
Η διαδικασία διαμόρφωσης ενός σύγχρονου προγράμματος και κόμματος κομμουνιστικής απελευθέρωσης πήρε πιο συγκεκριμένο και σαφή χαρακτήρα στο 3ο συνέδριο του ΝΑΡ στις 29 Νοέμβρη-1 Δεκέμβρη 2013. Η καπιταλιστική κρίση και η στρατηγικού χαρακτήρα επίθεση κεφαλαίου-ΕΕ-ΔΝΤ, η εξεγερτική έκρηξη του 2008 και οι μεγάλοι αγώνες του 2010-12 έθεσαν ανώτερα ερωτήματα και καθήκοντα. Ήδη από το προσυνεδριακό πανελλαδικό σώμα με θέμα το «υποκείμενο της αντικαπιταλιστικής πάλης και της κομμουνιστικής απελευθέρωσης», που πραγματοποιήθηκε 30 Μάρτη-1 Απρίλη του 2012, το ΝΑΡ διαπίστωνε πώς «Το κόμμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης είναι ο πρωταρχικός κρίκος, η αφετηρία για τη διαμόρφωση του επαναστατικού υποκειμένου… Η απάντηση σ’ αυτή την πρόκληση θα είναι, ωστόσο, προωθητική μόνο αν γίνει με όρους ανασυγκρότησης, επαναθεμελίωσης…», όπως τονίζονταν στην Εισήγηση της ΠΕ, ενώ σαν καθοριστική πλευρά έμπαινε η εργατική δημοκρατία. Ακόμα η εισήγηση ξεχώριζε δυο θεμελιώδεις παραδοχές: «Πρώτον ότι ο ηγετικός ρόλος του κόμματος δεν διακηρύσσεται, δεν κατοχυρώνεται στο διηνεκές. Καταχτιέται, επαληθεύεται κι επιβεβαιώνεται εντός των μαζών και της ταξικής πάλης, σε κάθε στροφή της ιστορίας… Δεύτερον, ότι οι απελευθερωτικοί προλεταριακοί σκοποί κι η πάλη γι’ αυτούς έχουν αποτελέσματα, όταν ταυτόχρονα προβάλλουν ως στόχοι που απελευθερώνουν συνολικά την κοινωνία από τα δεσμά του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΔΝΤ». Το σώμα αυτό υπερψήφισε το εισηγητικό Κείμενο Εργασίας, ανοίγοντας ουσιαστικά την συζήτηση για την ανάγκη μιας ανώτερης συγκρότησης.
Στην Πολιτική Απόφαση του 3ου Συνεδρίου τονίστηκε πως «Ένα νέο κομμουνιστικό πρόταγμα, ως μια συνολική ιστορική απάντηση για την ελληνική κοινωνία, αλλά και για το σύγχρονο κόσμο, είναι πιο αναγκαίο από ποτέ. Από τη μια, ο στόχος για μια κοινωνία της κομμουνιστικής απελευθέρωσης, ενισχύει το θετικό χαρακτήρα της πάλης ενάντια στο σύγχρονο ολοκληρωτικό καπιταλισμό. Από την άλλη, η κομμουνιστική πρόταση, ως ‘’κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων’’ αποτελεί τον οδηγό, τη ‘’ρυθμιστική στρατηγική’’ και την κατευθυντήρια ιδέα για ένα εργατικό κίνημα που θα συγκρούεται όχι μόνο για την μείωση του βαθμού εκμετάλλευσης στον καπιταλισμό, αλλά και για την προώθηση ειδικά εκείνων των μεταρρυθμίσεων, που θα τείνουν να αποκτούν όλο και πιο καθολικό, ενοποιητικό και απελευθερωτικό χαρακτήρα για τον κόσμο της εργασίας, ωριμάζοντας την προσέγγιση της επανάστασης».
Τα επόμενα συγκεκριμένα βήματα αποτυπώθηκαν στην Πολιτική Απόφαση, όπου δηλώνεται πως «το ΝΑΡ θέτει στους εργαζόμενους σε δημόσιο πολιτικό διάλογο το ζήτημα της συγκρότησης σύγχρονου κομμουνιστικού φορέα, ενός κόμματος για την κομμουνιστική απελευθέρωση». Παράλληλα αποσαφηνίζεται πως με αυτή την πρόταση «το ΝΑΡ θα επιδιώξει να συμβάλει στο στόχο της υπέρβασής του, κάνοντας μια τομή σε σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό, στο πολιτικό, προγραμματικό επίπεδο, στη γείωση στην εργατική τάξη, στην οργανωτική συγκρότηση».
Το 3ο συνέδριο αποφάσισε επίσης τη μετονομασία της οργάνωσης σε «ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση», ενώ υπερψήφισε και την Πρόταση Προγραμματικής Διακήρυξης.
Σαν αποτέλεσμα αυτών των κατευθύνσεων το ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση κατέθεσε τον Νοέμβρη του 2015 «Πρόταση διαλόγου και συστράτευσης για κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα», η οποία παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στις 12 Δεκέμβρη. «Μπορεί να υπάρξει Κομμουνισμός χωρίς επανάσταση; Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πάρουμε την εξουσία; Γίνεται με σταδιακές μεταβατικές κινήσεις – όπως π.χ. η αντίληψη ‘’πρώτα το ευρώ’’ και μετά ‘’βλέπουμε” για τα υπόλοιπα; Με “δυαδική οικονομία” στο έδαφος του καπιταλισμού και της εξουσίας του; Με αντικρατικό αγώνα αλλά χωρίς την αλλαγή ιδιοκτησίας; Όχι!… Εμείς λέμε καθαρά: ενότητα κομμουνιστικής πάλης και επαναστατικής τακτικής. Μιλάμε για τομή επανάστασης και διαδικασίας μετάβασης μετεπαναστατικά…», σημειώθηκε στην εισήγηση.
Σε μια περίοδο πυκνών εξελίξεων και έντονων συζητήσεων, η προσπάθεια δεν προχώρησε ουσιαστικά, οπότε νέα ώθηση κλήθηκε να δώσει το 4ο Συνέδριο του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση, που πραγματοποιήθηκε 1-3 Δεκέμβρη του 2017. Η Πολιτική Απόφαση, η οποία είχε 70,5% υπέρ, 18,1% κατά και 11,2% λευκά, επιβεβαίωσε «ως κρίσιμο στόχο τη συγκρότηση σε ανώτερο επίπεδο της πρωτοπορίας, σε όλα τα επίπεδα (κόμμα, μέτωπο, αριστερή πτέρυγα του κινήματος) και πρώτα και κύρια στο στρατηγικό πεδίο, ενός σύγχρονου προγράμματος και κόμματος κομμουνιστικής απελευθέρωσης, μιας νέας κομμουνιστικής Αριστεράς». Παράλληλα διαπίστωνε αυτοκριτικά, πως «όχι μόνο αποτελεί βασική αδυναμία –όλο το προηγούμενο διάστημα– το έλλειμμα συνολικής κομμουνιστικής στρατηγικής απάντησης στον καπιταλισμό, αλλά ειδικά στις σημερινές συνθήκες είναι ο κρίκος για το τράβηγμα όλης της αλυσίδας των πρωτοβουλιών μας, όχι μόνο στο επίπεδο της κομματικής συγκρότησης, αλλά και σε εκείνο της μετωπικής συσπείρωσης δυνάμεων και της αντεπίθεσης του κινήματος». Η Πολιτική Απόφαση του 4ου συνεδρίου έθετε το καθήκον μιας τριπλής υπέρβασης: Του διαχειριστικού μεταρρυθμισμού, του κομμουνιστικού ρεφορμισμού, του κινηματικού κατακερματισμού. Στο πλαίσιο της προσυνεδριακής διαδικασίας κατατέθηκε και διαφορετική εισηγητική πρόταση από μέλη του ΝΑΡ και της νΚΑ.
Σαν άμεσα βήματα το 4ο συνέδριο του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση απεύθυνε ανοικτή πρόσκληση διαλόγου και συσπείρωσης, ενώ ο διάλογος για την Πρόταση Προγραμματικής Διακήρυξης, ολοκληρώθηκε με Πανελλαδικό Σώμα ένα χρόνο μετά. Παράλληλα κάλεσε στη δημιουργία σε πανελλαδικό επίπεδο επιτροπών πρωτοβουλίας για ένα νέο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα και τη συνένωση της προσπάθειας σε μια κεντρική Πρωτοβουλία, η οποία μορφοποιήθηκε στην Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Σύγχρονο Κομμουνιστικό Πρόγραμμα και Κόμμα.
Το Πανελλαδικό Σώμα, που οργάνωσε το ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση στις 14-16 Δεκέμβρη του 2018, κατέληξε σε Προγραμματική Διακήρυξη, σαν μια κεντρική συμβολή στην συνολική προσπάθεια για τον στόχο της νέας κομμουνιστικής οργάνωσης με το 92,3% των αντιπροσώπων να ψηφίζει υπέρ του τελικού κειμένου, κατά το 1,1% και λευκό το 6,5% των αντιπροσώπων.
«Με την Προγραμματική Διακήρυξή του το Νέο Αριστερό Ρεύμα για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση επιδιώκει να συμβάλει δημιουργικά στον διάλογο για ένα νέο Πρόγραμμα και Κόμμα Κομμουνιστικής Απελευθέρωσης και, ταυτόχρονα, στην πραγματοποίηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών αποφασιστικής συγκέντρωσης των συνειδητών δυνάμεων που εμπνέονται από την κομμουνιστική αναγκαιότητα, δυνατότητα και τάση της εποχής· που ανταποκρίνονται στην ανάγκη, απέναντι στο καπιταλιστικό ΤΙΝΑ, να αντιτάξουμε το εργατικό και νεανικό, επαναστατικό ‘’Τι να κάνουμε;’’, μια νέα κομμουνιστική ελπίδα στον 21ο αιώνα, για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια, αποξένωση και καταπίεση, χωρίς πόλεμο και περιβαλλοντική καταστροφή», τονίστηκε στην απόφαση του Σώματος.
Η συγκρότηση της κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας και η τελική ευθεία
Παράλληλα τον Οκτώβρη του 2018 συγκροτήθηκε Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα, με συμμετοχή πολλών ανένταχτων αγωνιστών/στριών, η οποία ξεκίνησε μια ανοιχτή διαδικασία και διαμόρφωσε ένα Κείμενο Αρχών που αφού συζητήθηκε για ένα 12μηνο, ήταν το εισηγητικό κείμενο στην Πανελλαδική Συνάντηση στις 10-11 Ιούλη 2021 στην Καισαριανή, με τη συμμετοχή εκατοντάδων αγωνιστών/στριών. Στη διαδικασία αυτή, μετά από διεργασίες, υπερβάσεις και παρά την καθυστέρηση που επέβαλλε η πανδημία του Covid-19, έγινε ένα σημαντικό πολιτικό και οργανωτικό βήμα μπροστά. Συγκροτήθηκε η Πρωτοβουλία για Σύγχρονο Κομμουνιστικό Πρόγραμμα και Κόμμα, εκλέχτηκε Πανελλαδική Γραμματεία της Πρωτοβουλίας, ορίστηκαν ομάδες εργασίας πάνω στις βασικές θεματικές για την επεξεργασία προγραμματικών θέσεων. Οι ομάδες αφορούσαν τον Σύγχρονο καπιταλισμό και τη διαμόρφωση της εργατικής τάξης, το υποκείμενο και την επαναστατική τακτική και στρατηγική, την πορεία προς την κομμουνιστική απελευθέρωση, τις αρχές και τους τρόπους λειτουργίας μιας σύγχρονης κομμουνιστικής οργάνωσης. Η Συνάντηση κάλεσε στη πανελλαδική συγκρότηση, με στόχο και ορίζοντα τη συγκρότηση μιας νέας οργάνωσης κομμουνιστικής απελευθέρωσης μέσα από ένα ιδρυτικό συνέδριο.
Όπως τονίστηκε στην εισήγηση της Πανελλαδικής Συνάντησης «έχουμε επίγνωση ότι προχωράμε για ένα πρωτόγνωρο ιστορικό εγχείρημα σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο. Αξιοποιούμε την ιστορική εμπειρία προηγούμενων προσπαθειών και του δικού μας ρεύματος. Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι η οργάνωση της συλλογικής θεωρητικής, πολιτικής και οργανωτικής δουλειάς όλου του δυναμικού που θα συγκροτεί τις επιτροπές πρωτοβουλίας».
Η Πρωτοβουλία, μαζί με τη διαδικασία της συγκρότησής της, έκανε δημόσιες παρεμβάσεις με ανακοινώσεις και πολιτικά κείμενα, αλλά και μια σειρά εκδηλώσεις και ημερίδες πάνω σε κρίσιμα θέματα: «100 χρόνια – Η ιστορική πορεία του κομμουνιστικού κινήματος και η προοπτική του» (10-11.11.2018), «Καπιταλιστικές ολοκληρώσεις και Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια σύγχρονη κομμουνιστική απάντηση» (30.3.2019), «Ο σύγχρονος καπιταλισμός» (1.4.2022), «Η επανάσταση στην εποχή μας. Επαναστατική τακτική και στρατηγική. Το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα πάλης» (18.7.2022), «Για μια νέα κομμουνιστική οργάνωση» (10.12.2022), «100 χρόνια από το θάνατο του Β.Ι. Λένιν- Η πολιτική και θεωρητική συμβολή του για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας» (11.2.2024), «50 χρόνια μεταπολίτευση / αστικό κράτος και πολιτικό σύστημα/Η στάση της Αριστεράς» (9.7.2024), διήμερο με τίτλο «Δεκέμβρης 1944, Επαναστατική στρατηγική, διεθνισμός και η πάλη για την εξουσία» (14-15.12.2024).
Το 5ο συνέδριο του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση (1-3 Μαρτίου 2024) ήρθε να καταδείξει την αποφασιστικότητα για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια για μια ανώτερη φάση οργανωτικής και προγραμματικής συγκρότησης για το εγχείρημα της κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης. Με τη συμμετοχή περίπου 300 αντιπροσώπων, αλλά και δεκάδων παρατηρητών και προσκεκλημένων, με ιδιαίτερη τη συμβολή μιας νέας γενιάς αγωνιστριών και αγωνιστών, έδωσε την έγκρισή του για το επόμενο βήμα. Η Πολιτική Απόφαση υπερψηφίστηκε από το 71,9% των αντιπροσώπων, ενώ 16,4% ψήφισε λευκό και 11,7% κατά. Στο κείμενο σαν στόχος μπαίνει «να γίνει το αμέσως επόμενο διάστημα το αποφασιστικό ποιοτικό βήμα συγκρότησης μιας ανώτερης κομμουνιστικής οργάνωσης… Το 5ο συνέδριό αποφασίζει ένα συγκεκριμένο σχέδιο πρακτικών και πολιτικών βημάτων που οδηγούν στην ίδρυση της νέας οργάνωσης…».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν στο φύλλο 15-16 Φεβρουαρίου
Άνοιγμα του ιδρυτικού συνεδρίου της νέας κομμουνιστικής οργάνωσης από τον Δημήτρη Γκόβα
Χαιρετισμός του Ευτύχη Μπιτσάκη στο ιδρυτικό συνέδριο της Νέας Κομμουνιστικής Οργάνωσης
Ξεκίνησε το ιδρυτικό συνέδριο της νέας κομμουνιστικής οργάνωσης
