Κώστας Παπαγεωργίου
▸Συνολικά 203 εκατ. ευρώ πρέπει να πληρώσουν μόνο για το 2025 οι 66 δήμοι της Αττικής
Σε εξέλιξη βρίσκεται το άθλιο παιχνίδι κυβέρνησης, Περιφέρειας Αττικής και δημοτικών αρχών σε βάρος του λαού με φόντο το πράσινο χαράτσωμα του τέλους ταφής απορριμμάτων και τις υπέρογκες αυξήσεις που επιβάλλονται από την αρχή του νέου χρόνου. Ένα χαράτσι, το οποίο εντάσσεται στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής εμπορευματοποίησης της διαχείρισης των αποβλήτων και της μετακύλισης του κόστους στους πολίτες, μέσω της αντιδραστικής λογικής του «πληρώνω όσο πετάω».
Αφορμή στάθηκε η νέα τιμολογιακή πολιτική του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) ο οποίος, λειτουργώντας ως «λαγός» της κυβερνητικής πολιτικής, σε συνεδρίαση της εκτελεστικής του επιτροπής στις 27 Δεκεμβρίου, αποφάσισε αιφνιδιαστικά την αύξηση της περιβαλλοντικής εισφοράς. Πιο συγκεκριμένα, οι 66 δήμοι της Αττικής καλούνται να πληρώσουν το 2025 οφειλές για το τέλος ταφής που αντιστοιχούν σε 18 μήνες (δηλαδή το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και όλο το 2025) συνολικά 203 εκατ. ευρώ, ενώ το 2024 κλήθηκαν να καταβάλουν 93 εκατ. ευρώ.
Ο Δήμος Αθηναίων θα πρέπει να πληρώσει συνολικά 35,2 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο μόνο για το 2025 αντιστοιχεί σε 50% αύξηση. Ο Δήμος Πειραιά καλείται να πληρώσει συνολικά περίπου 9 εκατ. ευρώ από 4 εκατ. την προηγούμενη χρονιά. Ενώ, μεγάλα ποσά θα πληρώσουν και οι Δήμοι Περιστερίου (7,2 εκατ. ευρώ), Αχαρνών (6,4 εκατ. ευρώ), Κηφισιάς (6 εκατ. ευρώ), Νίκαιας – Ρέντη (5,5 εκατ. ευρώ), Καλλιθέας (4,5 εκατ. ευρώ), Γλυφάδας (4,4 εκατ. ευρώ) και Κερατσινίου – Δραπετσώνας (4,2 εκατ. ευρώ), οδηγώντας σε οικονομική κατάρρευση τους προϋπολογισμούς των δήμων, με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ να προσφεύγει) στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και να ζητά να κριθεί παράνομο και καταχρηστικό.
Το τέλος ταφής, ο πράσινος φόρος της ΕΕ, είχε προβλεφθεί με τον νόμο 4042/2012, εντάχθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων του 2015 επί ΣΥΡΙΖΑ, μετονομάστηκε με νόμο σε «περιβαλλοντική εισφορά» (άρθρο 55 του Νόμου 4609/3.5.2019) και από 1/1/2020 θεσμοθετήθηκε η καταβολή του. Η φοροεισπρακτική μηχανή που έχει στηθεί στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος υπολογίζεται κλιμακωτά, αυξανόμενη ανά έτος, αρχής γενομένης από το 2022. Συγκεκριμένα ορίζεται σε 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο, μέχρι την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο. Από 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται στα 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και από 1η Ιανουαρίου 2027 αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Το 2023, το υπουργείο Εσωτερικών πλήρωσε το τέλος ταφής του 2022 και του πρώτου εξαμήνου του 2023 και στη συνέχεια παρακράτησε τα ποσά από τους κρατικούς πόρους υπέρ δήμων μέσα στο 2024. Σήμερα, έρχεται ο ΕΔΣΝΑ να κάνει εκκαθάριση οφειλών και διαχειριστικού κόστους για την περίοδο 2021-2024, και το αυξημένο ποσό, το οποίο προκύπτει σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις των προϋπολογισμών των δήμων για το 2024, το κάνει άμεσα απαιτητό από τους δήμους, με βάση την νέα νομοθεσία (Νόμος 5151/24), η οποία προβλέπει ότι: «η ετήσια εισφορά των δήμων, καταβάλλεται σε 12 ισόποσες δόσεις» και «το ποσό της ετήσιας εισφοράς {…} θα παρακρατείται από τη “ΔΕΗ ΑΕ” ή τον εναλλακτικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, από τα έσοδα του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του οικείου δήμου…». Ενώ, βεβαίως, συνεχίζουν να παρακρατούνται και οι τρέχουσες οφειλόμενες εισφορές!
Ο πόλεμος ανακοινώσεων και οι γενικευμένες αντιδράσεις, οδήγησαν τις τελευταίες ημέρες την κυβέρνηση να υπόσχεται «λύση» και «βελτιστοποίηση της διαδικασίας». Όμως, η ουσία της πολιτικής παραμένει σταθερή: ο λαός πληρώνει πολύ ακριβά τις «πράσινες πολιτικές της ΕΕ και του κεφαλαίου» για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις του κρατικού προϋπολογισμού («Πράσινο Ταμείο», Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης), αλλά η ανακύκλωση παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα γιατί δεν φέρνει κέρδος για τους μεγάλους ομίλους της ενέργειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τα αστικά απόβλητα της Αττικής του 2023, προκύπτει ότι θάφτηκε στη χωματερή της Φυλής το 92% του συνόλου των αστικών αποβλήτων. Τα υλικά που προδιαλέχθηκαν είναι μόνο 7,74%, η πραγματική συνολική ανάκτηση είναι 6,06% και από τα περιορισμένα σύμμεικτα και τα προδιαλεγμένα, που οδηγήθηκαν για επεξεργασία και περαιτέρω ανάκτηση στο εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης και κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ), ανακτήθηκε μόνο το 8,53%, ενώ το 78,2% οδηγήθηκε για ταφή στο ΧΥΤΑ. Στην πράξη, δηλαδή, μιλάμε για μηδενική ανακύκλωση με δυσβάσταχτο κόστος για τον λαό.
Αν μάλιστα σε αυτά συνυπολογίσουμε και τους στόχους για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση στο 65% με ταυτόχρονη ταφή μόλις του 10% του συνόλου των σκουπιδιών, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να θέτει πονηρά ως χρονικό ορίζοντα για την επίτευξη αυτών των στόχων όχι το 2035 αλλά το 2030 –δηλαδή πέντε χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό κανόνα–, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό πως στο βάθος της διαδρομής βρίσκονται τα εργοστάσια καύσης που προωθούν τα μονοπώλια της ενέργειας.
Μόνη λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι ένα ολοκληρωμένο δημόσιο σχέδιο διαχείρισης με προώθηση μιας ουσιαστικής διαλογής στην πηγή και ανακύκλωσης καθώς και η ολοκληρωμένη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Με κριτήριο την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος και όχι το κέρδος του κεφαλαίου. Με τον αναγκαίο εξοπλισμό και το απαραίτητο προσωπικό. Με ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και πλήρη εργασιακά δικαιώματα για τους εργαζόμενους στη διαχείριση των αποβλήτων. Με κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής και όλων των χωματερών, κατάργηση των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και της πολιτικής που φορτώνει στις πλάτες του λαού «πράσινους» φόρους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν στο φύλλο 11-12 Ιανουαρίου