Κώστας Τριχιάς
Η νέα οργάνωση, ενάντια στις αντιλήψεις περί αιωνιότητας του καπιταλισμού, «επενδύει» στις δυνατότητες της εποχής μας και στις αναζητήσεις και τους αγώνες των «από κάτω», για την αναγέννηση της κομμουνιστικής ελπίδας, προσδιορίζει τον χαρακτήρα της επανάστασης στην εποχή μας. Η συζήτηση για την εργατική εξουσία και το πρόγραμμά της, για το παρελθόν και το μέλλον του κομμουνιστικού κινήματος, είναι αναγκαία για τον κλονισμό της αστικής επίθεσης σήμερα.
Θέσεις και αρχές για δημόσιο διάλογο
Δόθηκε στη δημοσιότητα το κείμενο «Θέσεων και Προγραμματικών Αρχών», από τη γραμματεία της Πρωτοβουλίας για σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα. Η έκδοσή του σηματοδοτεί την έναρξη μιας πιο αποφασιστικής φάσης συζήτησης και συγκρότησης του δυναμικού της Πρωτοβουλίας στην πορεία προς τη συγκρότηση της νέας κομμουνιστικής οργάνωσης, με σημαία την κομμουνιστική απελευθέρωση της εποχής μας.
Το κείμενο είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλευρης διαδικασίας τριών τουλάχιστον ετών, που άρχισε με την πρώτη Πανελλαδική Συνάντηση στην Καισαριανή, συνεχίστηκε με τη συγκρότηση θεματικών ομάδων εργασίας, την πραγματοποίηση θεωρητικών ημερίδων συζήτησης, τη συγκρότηση Επιτροπών της Πρωτοβουλίας σε μια σειρά πόλεις και γειτονιές κ.ά. Αποτελεί την αρχική συμπύκνωση όσων καταφέραμε μέσα από τις παραπάνω διαδικασίες και τίθεται στη δημόσια συζήτηση και στην αναλυτική κρίση της προσυνεδριακής διαδικασίας.
Η πορεία αυτή δεν επιδιώκουμε να είναι μια εσωτερική συζήτηση, μια τυπική οργανωτική διευθέτηση. Όπως αναφέρουμε χαρακτηριστικά και στο κείμενο: επιδιώκουμε να αναδείξουμε, στη θεωρία και στην πράξη την ανάγκη και τη δυνατότητα εναλλακτικής στον σύγχρονο ολοκληρωτικό καπιταλισμό, να συμβαδίσουμε με την αυξανόμενη σκέψη και διάθεση εκατομμυρίων ανθρώπων ότι «δεν πάει άλλο», ότι «αυτός ο κόσμος πρέπει να αλλάξει». Γι’ αυτόν τον λόγο απευθυνόμαστε ανοιχτά στους χιλιάδες ανένταχτους κομμουνιστές/στριες και αγωνιστές/τριες της Αριστεράς, στους πρωτοπόρους ανθρώπους της δράσης και της σκέψης, ώστε να συμμετάσχουν στις Επιτροπές της Πρωτοβουλίας σε όλη τη χώρα, να καταθέσουν τις αγωνίες και τα ερωτήματά τους, να διατυπώσουν τις απόψεις τους, να τοποθετηθούν πάνω στην πρόταση που καταθέτουμε και να πάρουν ενεργά μέρος στην πορεία για το ιδρυτικό της συνέδριο.
Μια νέα οργάνωση για τις ανάγκες της εργατικής τάξης και της νεολαίας
Η τομή που επιδιώκουμε με τη δημιουργία μιας νέας οργάνωσης απαντά πρώτα απ’ όλα στις σημερινές ανάγκες της εργατικής τάξης και της νεολαίας, τις εκρηκτικές αντιθέσεις του σύγχρονου καπιταλισμού, τις δυνατότητες αλλά και τα όρια της ταξικής πάλης της εποχής μας. Συνολική μας εκτίμηση είναι ότι ο σύγχρονος ολοκληρωτικός καπιταλισμός συνιστά ένα ποιοτικό άλμα, μια υπεραντιδραστική τομή «σε όλη τη γραμμή του μετώπου» των αντιθέσεων – αξιών – δικαιωμάτων – ελευθεριών. Σήμερα βιώνουμε τη βαθιά, γενικευμένη ανασυγκρότηση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, ο οποίος αποτελεί το νεότατο στάδιο αντιδραστικής ανάπτυξης και κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος και «απειλεί με καταστροφή» την εργατική τάξη, τον κοινωνικό άνθρωπο και τον πλανήτη γη, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά και το κείμενο των Θέσεων. Σε μια εποχή που σκιάχτρο της αστικής πολιτικής είναι το ΤΙΝΑ, η δήθεν αιωνιότητα του καπιταλισμού, είναι λογικό να γεννιέται το ερώτημα: μπορούμε αλήθεια να ζήσουμε αλλιώς; Εμείς τολμάμε να αναμετριόμαστε με το ερώτημα και να το απαντάμε καταφατικά, τοποθετώντας τη στρατηγική της κομμουνιστικής απελευθέρωσης στο επίκεντρο!
Διατυπώνουμε επομένως τη θέση ότι η κομμουνιστική απελευθέρωση στο σήμερα θεμελιώνεται στην ίδια την πραγματικότητα, πρώτα και κύρια στις αντικειμενικές δυνατότητες να ζήσουμε αλλιώς, που είναι μεγαλύτερες από ποτέ. Ένας μέσος εργαζόμενος στις ΗΠΑ μπορεί σήμερα να παράγει μέσα σε 11 ώρες όσα προϊόντα παρήγε ο παππούς του το 1950 σε 40 ώρες. Και όμως, ενώ η τεχνολογική πρόοδος μπορεί και θα έπρεπε να οδηγήσει στη ριζική μείωση των ωρών και των ετών εργασίας, στην εξαφάνιση της ανεργίας, στην απελευθέρωση χρόνου για ζωή, πολιτισμό, δημιουργία και κοινωνική προσφορά, έγινε το αντίθετο. Ο ελεύθερος χρόνος χάθηκε, ενώ η εργασία έγινε ακόμη πιο καταναγκαστική και αποξενωτική.
Όμως και υποκειμενικά η εργατική τάξη και οι λαοί δεν μένουν με σταυρωμένα τα χέρια. Το προηγούμενο διάστημα εμφανίστηκαν μαχητικά και ριζοσπαστικά ρεύματα που παρά τις αντιφάσεις και τα όριά τους έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωμα του στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις. Από τη λαϊκή εξέγερση στη Χιλή έως την παρατεταμένη κοινωνική αναταραχή στη Γαλλία και τις μεγάλες αναταραχές στον λεγόμενο τρίτο κόσμο (Ινδονησία, Μπαγκλαντές, Μιανμάρ κ.ά.) μέχρι τις ριζοσπαστικές διεργασίες στις ΗΠΑ οι «από κάτω» δείχνουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συμβιβαστούν με τη μισή ζωή που τους προορίζουν.
Δρόμος επαναστατικός, ταξικής δράσης, κοινωνικής ανατροπής για την κομμουνιστική απελευθέρωση και όχι κοινοβουλευτικού περιπάτου ή μεταρρυθμιστικών ουτοπιών
Δεν αντιμετωπίζουμε επομένως ένα άνυδρο, δυστοπικό τοπίο υποταγμένων υπηκόων, παρά την άμπωτη και την πλημμυρίδα των αγώνων και των κινημάτων. Το θέμα είναι ότι οι αγώνες αυτοί, παρά τη δημιουργικότητα και τον ηρωισμό τους, περιορίζονται και τελικά χάνουν τη δυναμική τους λόγω της εκκωφαντικής απουσίας μιας συνολικής πολιτικής πρότασης και προοπτικής από τη σκοπιά των στρατηγικών συμφερόντων της εργατικής τάξης. Έτσι η ανάπτυξη της συνείδησης μένει στα μισά του δρόμου και καταλήγει να εγκλωβίζεται στο αστικό κοινοβουλευτικό παιχνίδι.
Η αναγέννηση μιας νέας κομμουνιστικής ελπίδας για τους σύγχρονους κολασμένους κρίνεται παραπάνω από επιτακτική και δεν μπορεί παρά να αναπτυχθεί στο εύφορο πεδίο του σύγχρονου κινήματος. Για εμάς, ο κομμουνισμός «έρχεται κυρίως από το μέλλον». Ωστόσο δεν αποφεύγουμε τη συζήτηση για την ιστορία των κοινωνικών αγώνων και των εργατικών και σοσιαλιστικών επαναστάσεων. Ίσα ίσα, έχουμε την πεποίθηση ότι μελετώντας σε βάθος τη διπλή εμπειρία της νίκης και της ήττας του κομμουνιστικού κινήματος στον 20ο αιώνα γινόμαστε δυνατότεροι και όχι πιο αδύναμοι, εξοπλιζόμαστε με νέα επιχειρήματα αντί να απογοητευόμαστε.
Φυσικά, ο δρόμος που θέλουμε να ανοίξουμε δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Ανοίγει με επαναστατική αλλαγή, με επανάσταση. Το κείμενο των θέσεων προσδιορίζει τον χαρακτήρα της επανάστασης στην εποχή μας, τονίζοντας ότι πρέπει να είναι εργατική, αντικαπιταλιστική, διεθνιστική και με κομμουνιστικό περιεχόμενο. Πολύ περισσότερο όμως, για εμάς η επαναστατική αλλαγή και ο κομμουνισμός δεν αποτελούν απλώς προοπτική, όραμα για το μέλλον. Είναι ταυτόχρονα ο δρόμος και τα μέσα για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Δρόμος επαναστατικός, ταξικής δράσης, κοινωνικής ανατροπής και όχι κοινοβουλευτικού περιπάτου ή μεταρρυθμιστικών ουτοπιών, δρόμος που έχει ως κορυφαία του στιγμή το επαναστατικό άλμα, αλλά περιλαμβάνει σε διαλεκτική σύνδεση και τη ριζοσπαστική αντικαπιταλιστική ανατρεπτική πάλη στο παρόν, την επαναστατική τακτική που οδηγεί σε αυτόν.
Η επαναστατική τακτική είναι εκείνο το σύνολο των στόχων πάλης και των αγώνων που συνδέουν το σήμερα με το αύριο. Συνδέει τους κομμουνιστές με τις ανάγκες και τα συμφέροντα, τα δικαιώματα και τις επιθυμίες της κοινωνικής πλειοψηφίας, συμβάλλει στη βελτίωση της θέσης, της συνείδησης και της συγκέντρωσης των δυνάμεων που θα κάνουν πράξη την επαναστατική αλλαγή, επιταχύνει – αντί να αναμένει παθητικά – τις στιγμές των αποφασιστικών μαχών. Με βάση αυτήν τη λογική καθορίζεται και ο πολιτικός στόχος της σημερινής φάσης του άμεσου επαναστατικού αγώνα: για αντίσταση, κλονισμό, ματαίωση και κατάργηση επιμέρους μέτρων και ανατροπή συνολικά της αντεργατικής επιδρομής και των όποιων αστικών κυβερνήσεων την προωθούν.
Αυτή η συνολική «απάντηση» απαιτεί ένα πρόγραμμα εργατικής πολιτικής και εξουσίας με στόχο την πορεία προς τον σοσιαλισμό/κομμουνισμό. Μια απάντηση που θα συμπυκνώνει όλες τις σύγχρονες ανατρεπτικές, θεωρητικές, κινηματικές, κοινωνικοπολιτικές, θεωρητικές αναζητήσεις, επεξεργασίες και εμπειρίες στις ταξικές αναμετρήσεις του παρόντος αλλά και στο ανώτερο επίπεδο της διαπάλης με τον ταξικό αντίπαλο για το «ποιος ποιόν», με στόχο τη νίκη της επανάστασης. Παίρνουμε το θάρρος να διατυπώσουμε στο κείμενο των θέσεων της πρωτοβουλίας ένα πρώτο σχέδιο του προγράμματος της εργατικής εξουσίας – δημοκρατίας στη μεταβατική περίοδο, δηλαδή για την περίοδο που εγκαινιάζεται μετά τη νίκη της επανάστασης και την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη διαπάλη ανάμεσα στη νέα κοινωνία που γεννιέται και στα κατάλοιπα της παλιάς, αυτούσια ή μετασχηματισμένα. Με άλλα λόγια, μετά την Επανάσταση τι; Είναι το πρόγραμμα που ξεκινάει με την υλοποίηση των ανεκπλήρωτων μέχρι τότε αιτημάτων του αντικαπιταλιστικού προγράμματος πάλης και θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στη δύσκολη εξίσωση αφενός της υπεράσπισης και διάσωσης της επανάστασης, και από την άλλη της εκκίνησης των μετασχηματισμών εκείνων που θα μας φτάσουν στην πρώτη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας. Το πρόγραμμα αυτό φιλοδοξούμε να εμπλουτιστεί περαιτέρω κατά την προσυνεδριακή διαδικασία της Πρωτοβουλίας, αλλά και να τεθεί στην κρίση και στον διάλογο όλων των ζωντανών δυνάμεων της σύγχρονης κομμουνιστικής προοπτικής, καθώς μπορεί να αποτελέσει έναν πολύτιμο οδηγό για τις σημερινές μάχες. Γιατί αν δεν μπορούμε να φανταστούμε τον κόσμο αλλιώς, πάντα ο αγώνας μας θα έχει τον καπιταλισμό ως το τελικό του ορίζοντα.
Κομμουνιστική συγκρότηση και αντικαπιταλιστικό μέτωπο
Η οργάνωση κομμουνιστικής απελευθέρωσης που ιδρύουμε, επιδιώκουμε να αποτελέσει καθοριστικό βήμα για ένα κόμμα της κομμουνιστικής απελευθέρωσης. Χωρίς να θεωρούμε ότι η προσπάθειά μας αποτελεί το «τέλος της διαδρομής» για τον στόχο του κόμματος, απορρίπτουμε λογικές αέναων μεταβατικών σταδίων που αναπαράγουν σύγχυση και ανασφάλεια, και επιδιώκουμε θαρρετά μια αποφασιστική κίνηση συγκρότησης των δυνάμεων που εργάζονται πρακτικά, θεωρητικά, πολιτικά και οργανωτικά για τον στόχο αυτό. Η επίτευξη του στόχου θα κριθεί από την ταξική πάλη και από την ικανότητά μας να συμβάλλουμε έμπρακτα στους σκοπούς που διακηρύσσουμε.
Το γεγονός ότι ξεχωρίζουμε τον στόχο της συγκρότησης του σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος και κόμματος της εποχής μας, καθόλου δεν σημαίνει ότι αμελούμε ή υποτιμούμε τις άλλες πλευρές του επαναστατικού υποκειμένου. Αντίθετα, στόχος μας είναι μια συνολική πολιτική αναβάθμιση όλων των πλευρών του επαναστατικού υποκειμένου, μέσα από:
– Την ενίσχυση/συγκρότηση των επαναστατικών κομμουνιστικών δυνάμεων και τα αναγκαία βήματα για το σύγχρονο πρόγραμμα και κόμμα κομμουνιστικής απελευθέρωσης, με κυρίαρχο το στοιχείο της κομμουνιστικής στρατηγικής που θα εκφράζεται στην επαναστατική τακτική.
– Την οικοδόμηση του αντικαπιταλιστικού εργατικού μετώπου σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
– Τη διεύρυνση και βαθύτερη πολιτική ενοποίηση της μαχόμενης αντικαπιταλιστικής αριστερής πτέρυγας του κινήματος της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, για ρήξη και ανατροπή της καπιταλιστικής επίθεσης, για επιβολή των οικονομικών, κοινωνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών όλων των καταπιεσμένων, με θεμέλιο ένα ταξικά ανασυγκροτημένο συνδικαλιστικό κίνημα, με τη συγκρότηση ανεξάρτητων οργάνων πάλης και επιβολής της λαϊκής θέλησης.
Καπιταλιστικοί ανταγωνισμοί και πόλεμοι του κεφαλαίου
Εργατική πολιτική ανεξάρτητη από όλα τα καπιταλιστικά κέντρα
Ο σύγχρονος καπιταλισμός έχει εισέλθει σε μια κρίσιμη καμπή που καθορίζεται από τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στην καπιταλιστική κερδοφορία, τους πολύμορφους καπιταλιστικούς ανταγωνισμούς, τις εκρηκτικές αντιφάσεις της σύγχρονης αστικής τάξης πραγμάτων (προσφυγικό, περιβάλλον κ.ά.), αλλά και του κλονισμού που υφίστανται βασικές ιδεολογικές και πολιτικές σταθερές του αστικού κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, κλιμακώνεται η διαπάλη για την παγκόσμια ηγεμονία/κυριαρχία. Έκφραση της διαπάλης αυτής ‒ αλλά και αιματηρός και καταστροφικός δρόμος διαμόρφωσης αυτού του νέου συσχετισμού ‒ αποτελεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και φυσικά οι δραματικές διαστάσεις που παίρνουν οι πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Αυτές οι πολεμικές αναμετρήσεις αναπτύσσονται ως μικρογραφίες παγκόσμιου πολέμου με υπαρκτό τον κίνδυνο να διαχυθούν και σε άλλα σημεία του πλανήτη.
Κάνουμε λόγο στο κείμενο της πρωτοβουλίας για φονικούς πολέμους του κεφαλαίου στην εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, όπου εμφανίζονται όλα τα χαρακτηριστικά των πολέμων της εποχής του ιμπεριαλισμού, μαζί με την υπερ-ανάπτυξη άλλων ποιοτικών πλευρών όπως η οργανικότερη σύμφυση με τους οικονομικούς πολέμους, ο νέος πυρηνικός κίνδυνος, η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης, ο πόλεμος των πληροφοριών κ.ά. Απέναντι σε αυτή τη νέα κατάσταση η εργατική πολιτική οφείλει να συγκροτηθεί με βάση το δικό της πρόγραμμα εξουσίας και το δικό της «πολιτικό οπλοστάσιο». Η επιλογή αυτή δεν σημαίνει πολιτική «ίσων αποστάσεων». Απεναντίας, πρωταρχικό στοιχείο της αποτελεί το (διόλου εύκολο) καθήκον του μπλοκαρίσματος του σφαγείου του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και του Ισραήλ, στο στρατόπεδο των οποίων η ελληνική αστική τάξη εμφανίζεται ως ο πλέον «πρόθυμος στρατιώτης». Ταυτόχρονα όμως, ξεκαθαρίζει πως οι ελπίδες της εργατικής τάξης δεν μπορούν παρά να ανθίσουν σε ανεξαρτησία από οποιοδήποτε νέο καπιταλιστικό κέντρο – και όχι μόνο το ευρωατλαντικό – στο διεθνές καπιταλιστικό πλέγμα.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν (12.10.24)
