Χρωματιστά τιμολόγια ρεύματος: Μονά – ζυγά για τις εταιρείες ενέργειας

Δημήτρης Σταμούλης

Μια από τις κλασικές ατάκες ευζωίας είναι και το «βάλτε χρώμα στη ζωή σας»! Όμως, τα χρωματιστά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος που ήρθαν από 1^η Ιανουαρίου μόνο πιο δύσκολη αναμένεται να κάνουν τη ζωή των λαϊκών νοικοκυριών και μικρών επαγγελματιών. Όχι τόσο για τη «σπαζοκεφαλιά» που προκαλούν για το «ποιο είναι το φθηνότερο» αλλά γιατί εντέλει –για άλλη μια φορά– κερδισμένοι βγαίνουν οι πάροχοι και οι προμηθευτές ενέργειας και όχι οι καταναλωτές.

Τα τέσσερα χρώματα αντιστοιχούν και σε διαφορετικό τρόπο τιμολόγησης, αλλά από την ακρίβεια στο ρεύμα δεν γλιτώνει κανείς… Το κίτρινο τιμολόγιο –κυμαινόμενο– «παίζει» με τη ρήτρα αναπροσαρμογής, δηλαδή, ο καταναλωτής δεν γνωρίζει την τιμή του επόμενου μήνα, που σημαίνει ότι αν πάει πιο ψηλά η τιμή, θα την πληρώσει εκείνος. Εάν πάει πιο χαμηλά, θα την γλιτώσει προς ώρας, μέχρι την επόμενη εκτίναξη των τιμών. Το μπλε τιμολόγιο είναι το σταθερό, δηλαδή η τιμή της κιλοβατώρας μένει σταθερή για ένα έτος, ωστόσο αναμένεται να είναι και η υψηλότερη όλων. Αυτό σημαίνει ότι εάν πέσουν οι τιμές, ο καταναλωτής θα συνεχίσει να πληρώνει πολύ ακριβότερο ρεύμα, αυξάνοντας έτσι τα κέρδη του παρόχου του! Το πορτοκαλί τιμολόγιο αφορά λίγους, καθώς συνδέεται με έξυπνο μετρητή. Όσοι τον έχουν θα βλέπουν εάν έχει μειωθεί η χονδρεμπορική τιμή για να ανάψουν θερμοσίφωνα ή να ψήσουν μπριζόλες στον φούρνο.

Όταν έρθει η ώρα που όλα τα νοικοκυριά θα έχουν τέτοιους μετρητές, θα περάσουμε στην εποχή της… έξυπνης ενεργειακής φτώχειας, καθώς θα αρκεί ένα κλικ από τον προμηθευτή για να κόβει το ρεύμα σε όποιον δεν πληρώνει επειδή δεν έχει. Τέλος, στο πράσινο τιμολόγιο μετέπεσαν αυτομάτως την 1^η Γενάρη 2024 όσοι δεν είχαν σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με τον πάροχό τους και όσοι δεν επέλεξαν διαφορετικό τιμολόγιο έως 31/12/2023. Οι προμηθευτές ήδη ανακοίνωσαν τις τιμές, που κυμαίνονται από 13,6 λεπτά/κιλοβατώρα (ΔΕΗ) έως και 17 λεπτά.

Η κυβέρνηση επαίρεται ότι «ο ανταγωνισμός λειτούργησε και έχουμε φθηνές τιμές ρεύματος όχι μόνο στο “πράσινο” τιμολόγιο αλλά σε όλες τις κατηγορίες των τιμολογίων», όπως δήλωσε και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκης. Βέβαια, οι αριθμοί άλλα αποδεικνύουν. Για παράδειγμα, το 2011 – εποχή του «μονοπωλίου» της ΔΕΗ που έφταιγε τότε για την ακρίβεια– οι πρώτες 800 κιλοβατώρες χρεώνονταν με 8,7 λεπτά και οι επόμενες 800 με 11,1 λεπτά, ενώ η χρέωση του νυχτερινού ήταν 5,2 λεπτά. Σήμερα, χρεώνει με 13,63 λεπτά την κιλοβατώρα (+156%) για έως 500 κιλοβατώρες (δηλαδή 300 κιλοβατώρες) και στα 14,59 λεπτά για πάνω από τις 500 κιλοβατώρες, ενώ υπερδιπλάσια είναι η χρέωση και του νυχτερινού, στα 11,55 λεπτά.

Στη δεύτερη θέση στην ΕΕ η Ελλάδα στις τιμές χονδρεμπορικής στο ρεύμα

Στην κυβέρνηση αποκρύπτουν ότι η όποια μείωση έχει σημειωθεί στις τιμές ρεύματος δεν είναι αποτέλεσμα των αδρών επιδοτήσεων στο ενεργειακό κεφάλαιο κατά τους προηγούμενους μήνες ή του «ανταγωνισμού», αλλά της σημαντικής υποχώρησης των διεθνών τιμών σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο 2022 το πετρέλαιο Brent είχε 105,9 δολάρια το βαρέλι ενώ σήμερα είναι στα 75 δολάρια, δηλαδή 29% πιο φθηνό. Το φυσικό αέριο τον Νοέμβριο 2023 ήταν 61% πιο χαμηλά σε σχέση με το 2022.

Επιπλέον, η Ελλάδα σταθερά φιγουράρει στη δεύτερη θέση της ΕΕ με τις πιο ακριβές τιμές χονδρεμπορικής στο ρεύμα τον Νοέμβριο, με 105,46 ευρώ/μεγαβατώρα, πίσω μόνο από την Ιταλία. Για ποια μείωση τιμών γίνεται, λοιπόν, λόγος; Επίσης, στα «μουλωχτά» έχει περάσει το γεγονός ότι από 1.1.2024, επανέρχεται η ρήτρα αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς με την ονομασία «Μηχανισμός Διακύμανσης», ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν η τιμή εκκαθάρισης είναι χαμηλότερη από το κατώτατο όριο ή υψηλότερη από το ανώτατο όριο. Και στις δύο περιπτώσεις, χαμένος θα είναι ο καταναλωτής.

Ο ρόλος της ΕΕ στα παραπάνω είναι κομβικός, καθώς η Κομισιόν διεμήνυσε στις κυβερνήσεις να βάλουν τέλος στο πλαφόν ανά τεχνολογία στη χονδρεμπορική αγορά, στην αναστολή της Ρήτρας Αναπροσαρμογής στη λιανική αγορά, και να κόψουν τις όποιες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς που μετρίαζαν τις τελικές χρεώσεις. Όλα αυτά, πάντα προς όφελος των εταιρειών ενέργειας…

Η πολιτική των χρωματιστών τιμολογίων αποτελεί επίφαση ελευθερίας επιλογής και αναπαράγει τη λογική της ατομικής ευθύνης. Σε όποιο πρόγραμμα και να ενταχθεί ένα νοικοκυριό, οι χρεώσεις θα είναι υπέρογκες και τα κέρδη για τους παρόχους αμύθητα. Και εάν κάποιος δεν πόνταρε στο «φθηνότερο» χρώμα, θα θεωρηθεί ο ίδιος υπαίτιος. Ο βασικός μύθος της κυβέρνησης, αλλά όλων των θιασωτών της απελευθέρωσης ενέργειας πλέον καταρρίπτεται. Οι τιμές δεν μειώνονται, παρότι έχουμε 20 διαφορετικούς παρόχους και 7 μεγάλους παραγωγούς ενέργειας.

Υποτίθεται ότι η απεξάρτηση από τον λιγνίτη και η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας θα έφερνε φθηνότερο ρεύμα. Σήμερα στην Ελλάδα, οι ΑΠΕ συνεισφέρουν με ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής. Η τιμή του ρεύματος για τον λαό όμως είναι η δεύτερη πιο ακριβή στην ΕΕ. Τέλος, οι διαφορές μεταξύ των τιμολογίων εκτιμάται ότι θα είναι είναι τόσο αμυδρές που θα εντοπίζονται στο… τέταρτο δεκαδικό ψηφίο!