Θοδωρής Μαυρίδης, Αιμιλία Τσαγκαράτου
▸Η φετινή επιστροφή των εκπαιδευτικών στα σχολεία αυτές τις μέρες, πριν αρχίσουν τα μαθήματα, είναι διαφορετική από προηγούμενα χρόνια.
Οι αφηγήσεις των διακοπών έδωσαν τη θέση τους σε εκείνες των μαύρων στιγμών που ζήσαμε το φετινό καλοκαίρι, του εγκλήματος στην Πύλο, της δολοφονίας του Μιχάλη στη Φιλαδέλφεια, των καταστροφών από τις πυρκαγιές, των κυνικών ρατσιστικών κυβερνητικών δηλώσεων, του μισθού που δεν έφτασε για διακοπές… Λες και μέσα σε ένα καλοκαίρι συμπυκνώθηκε όλη η βαναυσότητα και η απανθρωπιά του καπιταλισμού.
Ταυτόχρονα, εκφράζεται μια γενικευμένη ανησυχία για τη νέα σχολική χρονιά. Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης μετά τις εκλογές και τα σχέδια που ανακοινώνονται δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό. Ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, ακολουθώντας πιστά τα βήματα των προκατόχων του, με οδηγό τις κατευθύνσεις των υπερεθνικών οργανισμών και των οικονομικών επιτελείων που αναλύθηκαν στα καλοκαιρινά τους συνέδρια, δηλώνει ότι θα συνεχίσει το έργο των συντηρητικών αναδιαρθρώσεων στη δημόσια εκπαίδευση. Η «αριστεία», η «καινοτομία», η ένταση της ιδιωτικοποίησης-εμπορευματοποίησης, η αξιολόγηση-πειθάρχηση, οι δεξιότητες, η μαθητεία και η ανάγκη στενότερης σύνδεσης της εκπαίδευσης με τις επιχειρήσεις, είναι οι λέξεις-κλειδιά της κυβερνητικής πολιτικής.
«Θέλουμε μαθητές “επεξεργαστές” και όχι “σκληρούς δίσκους”» (!) δηλώνει ο υπουργός, δίνοντας δείγματα γραφής για το πώς βλέπει τις μορφωτικές ανάγκες των παιδιών, ενώ η ψηφιακή εμμονή οδήγησε 5.000 αναπληρωτές εκτός πινάκων, εξαιτίας λαθών καταχώρησης στο σύστημα, τα οποία με κυνικότητα ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ δήλωσε ότι είναι αδύνατο να διορθωθούν!
Μέσα στο καλοκαίρι, τα δημοσιεύματα και οι δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών για γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για τις προσλήψεις των εκπαιδευτικών και η γονεϊκή επιλογή σχολείου ως «προεκλογικές δεσμεύσεις που θα υλοποιηθούν» προκάλεσαν σοβαρές αντιδράσεις στους εκπαιδευτικούς. Αντιδράσεις που εντείνονται αυτές τις μέρες, με την κυριολεκτική σφαγή που έχει γίνει στις προσλήψεις των αναπληρωτών.
«Ανήσυχο» πρώτο κουδούνι με αναπληρωτές σε απόγνωση
Φέτος στο υπουργείο Παιδείας είχαν δηλωθεί περίπου 47.000 κενά και αυτά μετά από συγχωνεύσεις και υποβαθμίσεις σχολείων, με τάξεις με πολυπληθή τμήματα, επομένως οι πραγματικές ανάγκες είναι πολύ περισσότερες. Για αυτά τα κενά το υπουργείο έκανε 28.000 προσλήψεις αναπληρωτ(ρι)ών, περίπου 20.000 λιγότερων από πέρυσι.
Σοκαριστικός είναι ο «κόφτης» που έπεσε στον θεσμό της παράλληλης στήριξης, μιας δομής της ειδικής αγωγής που λειτουργεί στα γενικά σχολεία. Το υπουργείο δεν προσέλαβε ούτε το μισό προσωπικό. Αυτό φανερώνει ότι στην πράξη ακυρώνεται η δομή αυτή, αφού οι εκπαιδευτικοί των παράλληλων στηρίξεων θα είναι περιπλανώμενοι από παιδί σε παιδί, χωρίς να μπορεί να γίνει η σωστή παρέμβαση στον ευαίσθητο τομέα της ειδικής αγωγής. Πρόκειται για άλλη μια κίνηση που προοικονομεί τις αλλαγές που προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση στο πλαίσιο και στη λειτουργία των δομών της ειδικής αλλά και της γενικής εκπαίδευσης, στην κατεύθυνση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και των επιταγών ΕΕ/ΟΟΣΑ, τόσο για την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων όσο και για την εμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθών. Υλοποιείται πιστά η πολιτική των περικοπών, της υποβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, της απαξίωσης της εργασίας των εκπαιδευτικών και της διάλυσης των μορφωτικών δικαιωμάτων των παιδιών.
Ο κόφτης στις παράλληλες στηρίξεις είναι χαρακτηριστικό αυτής της πολιτικής, καθώς εξαναγκάζει τους γονείς να αναζητήσουν ιδιωτική παράλληλη, οδηγώντας τόσο στην ιδιωτικοποίηση πτυχών της δημόσιας εκπαίδευσης, όσο και στην μαύρη εργασία μέσα στο δημόσιο σχολείο. Την ίδια στιγμή, ο θεσμός των αναπληρωτών λειτουργεί εδώ και πολλές δεκαετίες, όμως πάντα αποτελούσε ένα μικρό ποσοστό του δυναμικού και πάντα συνδεόταν με τους μόνιμους διορισμούς. Αυτοί σταμάτησαν το 2010 με τις πολιτικές λιτότητας και αυτές συνεχίζονται μέχρι σήμερα με αποτέλεσμα τη διόγκωση του αριθμού των αναπληρωτών.
Μπορούμε να παρομοιάσουμε το δημόσιο σχολείο με μια μεγάλη εταιρεία που απασχολεί 160.000 προσωπικό και απολύει σε μια μέρα 60.000! Στην συνέχεια προσλαμβάνει όποτε θέλει, όσους θέλει, για όσο διάστημα θέλει και σε όποιο πόστο/περιοχή θέλει
Ο τρόπος πρόσληψης των αναπληρωτών λειτουργούσε ουσιαστικά με το σύστημα της επετηρίδας (με τις εξετάσεις του ΑΣΕΠ να παγώνουν το 2008). Τομή όμως σε αυτή τη διαδικασία αποτέλεσε ο νόμος 4589/2019 του Γαβρόγλου που καθιέρωσε ένα σύστημα μοριοδότησης προσόντων, πέραν του πτυχίου, το οποίο ουσιαστικά αποτελούσε άλλο ένα προσόν στον «φάκελο» των υποψήφιων αναπληρωτών. Συνολικά, η επέκταση της ελαστικής εργασίας και της διαρκούς κατάρτισης καταλαμβάνει στρατηγική θέση στις νεοφιλελεύθερες αναδιαρθρώσεις που επιχειρούνται από τις τελευταίες κυβερνήσεις. Οι εκπαιδευτικοί για τις ανάγκες της πρόσληψής τους καλούνται να επιδοθούν σε ένα ατέρμονο κυνήγι προσόντων (σχεδόν αποκλειστικά επί πληρωμή) που θα τους εξασφαλίσει καλύτερη θέση στους πίνακες προσλήψεων, σε ανοιχτό ανταγωνισμό με τους συναδέλφους τους. Η καθιέρωση του θεσμού των αναπληρωτών σε τέτοιο βαθμό γίνεται για οικονομικούς λόγους και επειδή το υπουργείο επιχειρεί να ελέγξει το ανθρώπινο δυναμικό που θα προσλάβει με ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Ήδη από τα τέλη του ’90, με έκθεσή του, ο ΟΟΣΑ διατυπώνει ως κύριο αίτημα την κατάργηση της επετηρίδας και την αντικατάστασή της από διαδικασίες που αξιολογούν τα επαγγελματικά προσόντα των εκπαιδευτικών, τόσο για την πρόσληψη όσο και για την προαγωγή τους. Στην πιο πρόσφατη έκθεσή του, το 2018, οι εμπειρογνώμονές του μεταξύ άλλων αναφέρουν πως κρίνουν «ευφυή» την μείωση των μόνιμων θέσεων των εκπαιδευτικών. Όπως χαρακτηριστικά διατυπώνεται, οι αναπληρωτές «προσφέρουν πολλή αναγκαία ευελιξία σε ένα υπερβολικά άκαμπτο και γραφειοκρατικό σύστημα».
Μπορούμε να παρομοιάσουμε το δημόσιο σχολείο με μια μεγάλη εταιρεία που απασχολεί 160.000 προσωπικό και απολύει σε μια μέρα 60.000! Στη συνέχεια, προσλαμβάνει όποτε θέλει, όσους θέλει, όποιους από αυτούς θέλει, για όσο διάστημα θέλει και σε όποιο πόστο/περιοχή θέλει. Όλη αυτή η κατάσταση οδηγεί τους αναπληρωτές να πασχίζουν να μαζέψουν όσο γίνεται περισσότερα μόρια, να φροντίσουν να μην κάνουν ούτε ένα λάθος στις πολλαπλές ηλεκτρονικές αιτήσεις στις διάφορες πλατφόρμες που πρέπει να μπαίνουν και αν καταφέρουν να είναι ανάμεσα σε όσους προσληφθούν, τότε έρχονται αντιμέτωποι με όλα τα υπόλοιπα προβλήματα. Κάθε χρόνο εκπαιδευτικοί παραιτούνται, αφού δεν αντέχουν τις αμέτρητες δυσκολίες, όπως το να μένουν σε κάμπινγκ ή στα αυτοκίνητά τους. Και φυσικά, εκτός από την εργασιακή εκμετάλλευση, ποιος εργαζόμενος άραγε μπορεί να προσφέρει στους μαθητές του αυτά που θέλει, όταν βιώνει τέτοια επισφάλεια;
Με μια βαλίτσα στο χέρι και συντροφιά την ανασφάλεια
Γιάννης Καμπίτης, αναπληρωτής ΠΕ81 Πολιτικός Μηχανικός
«Σε πολλές περιοχές είτε δεν υπάρχει διαθέσιμη στέγαση είτε τα ενοίκια είναι πολύ ακριβά. Γίνονται οι προσλήψεις και καλούμαστε να αναλάβουμε υπηρεσία την επόμενη μέρα, να μαζέψουμε τα ίδια κάθε χρόνο απαραίτητα έγγραφα, να ετοιμάσουμε βαλίτσες, να βρούμε σπίτι και να αποχαιρετήσουμε φίλους, οικογένεια και συντρόφους. Δεν δίνονται όλα τα κενά από την πρώτη φάση, όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να αναγκαστείς να εργαστείς μακριά από τον τόπο σου, ενώ θα μπορούσες να ήσουν στην περιοχή της κατοικίας σου. Ταυτόχρονα, καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε σε ένα πολύ ανταγωνιστικό σύστημα προσλήψεων που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα στην ακρίβεια και την εργασιακή ανασφάλεια που ζούμε, πρέπει να ξοδεύουμε χρήματα για κατατακτήριες για δεύτερα πτυχία, μεταπτυχιακά, πιστοποιήσεις και ξένες γλώσσες. Επίσης, δεν είναι λίγοι οι συνάδελφοι που για ένα πολύ μικρό λάθος κατρακύλησαν στον πίνακα των αναπληρωτών ή μείναν εκτός χάνοντας τη δουλειά τους. Η ανασφάλεια δεν σταματάει εδώ, αφού η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ θέλει σε όλα αυτά να προσθέσει και τον γραπτό διαγωνισμό ΑΣΕΠ».
Ζωή σε «κινούμενη άμμο» χωρίς την παραμικρή κρατική παροχή
Βασίλης Μπαζιργιάννης, αναπληρωτής ΠΕ70 δάσκαλος
«Προσωπικά, η ανεργία μου παρατείνεται τουλάχιστον για έναν μήνα γιατί δεν κατάφερα, μάλλον, να συλλέξω αρκετά προσόντα ώστε να αναρριχηθώ σε έναν πίνακα “κινούμενη άμμο” και να προσληφθώ από τον Σεπτέμβρη. Σε αυτό, βέβαια, έπαιξε ρόλο και ο άνευ προηγουμένου “κόφτης” που εφάρμοσε φέτος το υπουργείο, αρνούμενο να καλύψει χιλιάδες κενά από την πρώτη φάση προσλήψεων. Μία πρώτη φάση που καλεί τους αναπληρωτές μέσα σε δύο μέρες να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, να ταξιδέψουν τη μισή Ελλάδα και να εγκατασταθούν σε μια καινούργια ζωή. Και όλα αυτά χωρίς την παραμικρή παροχή ή οικονομική βοήθεια!».
Πρόταση Παρεμβάσεων για πολύμορφο αγώνα διαρκείας
Οι σοβαρές εξελίξεις στην εκπαίδευση και στην εργασία συνολικά απαιτούν την οργάνωση ενός πολύμορφου αγώνα, με απεργίες και παλλαϊκά συλλαλητήρια, που θα στοχεύει στην καρδιά της αντιεκπαιδευτικής, αντεργατικής πολιτικής και του σχολείου της αγοράς. Που θα απαιτεί πραγματικές αυξήσεις, διεκδικώντας από τον πλούτο που όλο και αυξάνεται για τους λίγους, ενάντια στην πραγματική λεηλασία των μισθών μέσω και των υπέρογκων αυξήσεων σε όλα τα αγαθά. Που θα βάζει στην προμετωπίδα του τον αγώνα για πραγματικά δημόσιο δωρεάν σχολείο, που θα ανταποκρίνεται στις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών/τριων. Που θα δημιουργεί ρεύμα ενάντια στον ρατσισμό και στον φασισμό, που τρέφεται από την κρίση του συστήματος και την κυβερνητική-κρατική αφήγηση και πολιτική.
Ήδη έχουν γίνει οι πρώτες κινητοποιήσεις με αίτημα την πρόσληψη όλου του απαραίτητου εκπαιδευτικού προσωπικού τώρα, ενάντια στους κόφτες που επιβάλλει το ΕΣΠΑ και η δημοσιονομική πολιτική. Ένας αγώνας που χρειάζεται να βάζει στην προμετωπίδα του συνολικά την κατάργηση της ελαστικής εργασίας. Το δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη θα πραγματοποιηθούν γενικές συνελεύσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι οποίες χρειάζεται να είναι μαζικές και μαχητικές. Αναγκαία προϋπόθεση ο συντονισμός σωματείων, συλλογικοτήτων, επιτροπών αγώνα και συνελεύσεων για την οργάνωση του αγώνα. Πρώτοι σταθμοί η κινητοποίηση στη ΔΕΘ στις 9/9, η οργάνωση πανεργατικών συλλαλητηρίων στο δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη και το κάλεσμα στις Ομοσπονδίες, στα Εργατικά Κέντρα και στην ΑΔΕΔΥ για 24ωρο πανεργατικό απεργιακό βήμα μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη ενάντια στο νέο αντεργατικό νομοσχέδιο – έκτρωμα του Γεωργιάδη. Στις 18/9, η αντιφασιστική διαδήλωση στην επέτειο για τα 10 χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα.
Την ημέρα συνάντησης των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών με τον υπουργό Παιδείας, οι Παρεμβάσεις προτείνουν κινητοποίηση στο υπουργείο Παιδείας και στην περίπτωση που δεν καθοριστεί συνάντηση, κινητοποίηση στο δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη. Ταυτόχρονα, οργανώνουμε πλατιά καμπάνια ενημέρωσης των εργαζομένων για την Παιδεία ως δημόσιο δωρεάν αγαθό με εκδόσεις, εκδηλώσεις, συναντήσεις με γονείς, σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο, με στόχο οι δράσεις αυτές να κορυφώνονται σε πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο στα τέλη Σεπτέμβρη για την ανάδειξη όλων των ζητημάτων της εκπαίδευσης, και πρώτο απεργιακό βήμα πανεκπαιδευτική απεργία τον Οκτώβρη.
Συνεχίζουμε τον αγώνα ενάντια στην αξιολόγηση, μπλοκάροντάς την σε όλα τα επίπεδα, και παλεύοντας για την κατάργηση όλου του θεσμικού πλαισίου για αυτήν. Με όπλο την απεργία-αποχή από όλες τις διαδικασίες της (μέντορες, συντονιστές, ατομική αξιολόγηση, αξιολόγηση σχολικής μονάδας) και τις στάσεις εργασίας για το μπλοκάρισμά της, ενώ είναι ανάγκη τον αγώνα να πάρουν πάνω τους τα πρωτοβάθμια σωματεία.